Tarih ders kitaplarındaki oksidentalist yansımalar
Occidentalist reflections in history textbooks
- Tez No: 910267
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AKİF PAMUK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Oryantalizm, Oksidentalizm, Tarih Dersleri, Tarih Ders Kitapları, Orientalism, Occidentalism, History Lessons, History Textbooks
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 77
Özet
Bu araştırmanın amacı 1930-2023 yılları arası yayınlanan ortaöğretim ders kitaplarını oksidentalizm bağlamında incelemektir. Bu sebeple araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseni kullanılmıştır. 1930-2023 yılları arası tarih ders kitapları taranarak içerik analizi yapılmıştır. Çalışmanın literatür kısmında oryantalizm ve oksidentalizm kavramlarının ortaya çıkışı, gelişimi ve etkileri üzerinde durulmuştur. Daha sonra tarih ders kitapların hakkında literatürde yer alan dönemlendirmeye yer verilmiştir. Bu dönemlendirmeler Türk Tarih Tezi Öncesi Dönem, Türk Tarih Tezi Dönemi, Hümanist Tarih Anlayışı Dönemi, Türk-İslam Sentezi Dönemi ve 2000 sonrası- Post modern dönemdir. Tarih derslerinin kimlik aktarımı gibi bir rolünün olması“biz”ve“öteki”kavramlarının oluşmasındaki etkisiyle, ideal vatandaş yetiştirme rolü incelenip 93 yıllık süreçte okutulan ders kitaplarının içerik analizi yapılmıştır. Bulgular bölümünde ulaşılan tarih ders kitapları oksidentalist bağlamda incelenmiş ve temalar oluşturulmuştur. Araştırmanın sonucuna bakıldığında; ortaöğretim tarih ders kitaplarında oksidentalist bakış açısının sosyal tarih anlatılarında daha fazla yer aldığı ortaya çıkmıştır. Genel hatlarıyla“öteki”dinamik bir yapıda iken“biz”stabil bir yapıda kalmıştır. Başka bir deyişle“öteki”konudan konuya göre farklılık gösterirken egemen kültür her daim“öteki”den daha iyi, daha medeni, daha gelişmiş ve daha başarılı olarak tasvir edilmiş ve“öteki”her daim geriden gelen, daha az medeni, taklit eden veya doğrudan alan konumunda olduğu görülmektedir. Bu bağlamda tarih ders kitaplarının ideal bir“biz”yetiştirmede, ortak bir paydada buluşturmada ve“öteki”nin varlığını ortaya koymada araçsal olarak kullanıldığı ifade edilmektedir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to analyse secondary education textbooks published between 1930-2023 in the context of occidentalism. For this reason, case study design, one of the qualitative research methods, was used in the research. History textbooks between 1930-2023 were scanned and content analysed. In the literature part of the study, the emergence, development and effects of the concepts of orientalism and occidentalism were emphasised. Then, the periodisation in the literature about history textbooks is given. These periodisations are the Pre-Turkish History Thesis Period, the Turkish History Thesis Period, the Humanist History Understanding Period, the Turkish-Islamic Synthesis Period and the post-2000- Post modern period. The fact that history lessons have a role such as identity transfer, its effect on the formation of the concepts of 'us' and 'other', and its role in raising ideal citizens were examined and the content analysis of the textbooks taught in the 93-year period was carried out. In the findings section, the history textbooks were analysed in the occidentalist context and themes were formed. When the results of the research are analysed; it is revealed that the occidentalist perspective is more present in the social history narratives in secondary school history textbooks. In general terms, while 'the other' was in a dynamic structure, 'us' remained in a stable structure. In other words, while the 'other' varies from subject to subject, the dominant culture has always been portrayed as better, more civilised, more developed and more successful than the 'other', and the 'other' has always been seen as lagging behind, less civilised, imitating or direct recipient. In this context, it is stated that history textbooks are used instrumentally in raising an ideal 'us', bringing us together on a common ground and revealing the existence of the 'other'.
Benzer Tezler
- İran tarih ders kitaplarındaki Türk tasviri
Depiction of Turks in Iranian historical textbooks
AHMET HAKAN SİZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Tarihİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH TOK
- Kosova tarih ders kitaplarında Osmanlı/Türk imajı
The image of the Ottomans/Turks in history textbooks of Kosova
FATİH FUAT TUNCER
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
TarihAkdeniz ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RAMAZAN İZOL
- Toplumsal ve ekonomik tarihin lise ders kitaplarındaki yeri
The Social and economic history in the high school history course books
ÖZGÜR ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTarih Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH MARTAL
- Orta öğretim tarih ders kitaplarındaki haritaların metinle ilişkisi
The Relationship of maps with the text in the history lesson books of high school
ÜLKÜ KUŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTarih Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECDET HAYTA
- 2002-2003 eğitim-öğretim yılında okutulan lise tarih ders kitaplarındaki şiddet öğelerine yönelik içerik analizi
Content analysis about violence elements in high school books taught in 2002-2003 education training year
SAVAŞ YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. NURİ YAVUZ