2002-2003 eğitim-öğretim yılında okutulan lise tarih ders kitaplarındaki şiddet öğelerine yönelik içerik analizi
Content analysis about violence elements in high school books taught in 2002-2003 education training year
- Tez No: 159011
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. NURİ YAVUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 91
Özet
ÖZET Bu araştırma, lise tarih ders kitaplarında, bireyi ve toplumu şiddete yönlendireceği düşünülen kavramlar üzerine içerik analizi yöntemi uygulanarak yapılan bir çalışmadır. Araştırmanın temel amacı toplumsal ve toplumlar arası bansın sağlanmasında tarih eğitimi ve tarih ders kitaplarının işlevinin ne olması gerektiği şeklinde belirlenmiştir. Bu bağlamda 2002-2003 eğitim öğretim yılında liselerde okutulan tarih ders kitaplarından“liseler için tarih-1, liseler için tarih-2 ve Genel Türk Tarihi”kitapları örneklem yöntemiyle seçilerek aşağıda belirtilen kriterler doğrultusunda incelenmiştir. Bu kriterler şunlardır:. Kitabın dış görünüşünün, sayfa düzeninin, resimlerin, haritalarının ve değerlendirme sorularının incelenmesi.. Kitabın tarih eğitiminin temel amaçlan yönünden incelenmesi.. Kitapta yer alan konulann kültürel ve siyasal tarih ağırlığı açısından değerlendirilmesi. Kitapta bireysel ve toplumsal şiddete yol açabilecek kavramlann, cümlelerin ve anlatılanların incelenmesi. Bu araştırma dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölümde problem ortaya konulmuş ve“şiddet”kavramının tanımı,“şiddet”in ortaya çıkışı, insanlan ve toplumlan ne yönde ve nasıl etkilediği üzerinde durulmuş ve problemin ana hatlanndan biri olan“şiddef'in genel bir çerçevesi çizilmiştir. İkinci Bölümde ise ”tarih“in tanımı, amaçlan üzerinde durulmuş ve mevcut tarih kitaplannda bireysel ve toplumsal şiddete yol açan ”biz“ ve ”ötekiler" ile banşçı tarih eğitimi ele alınarak bunun karşısında toplumlar arası uzlaşmanın sağlanması ve milletler arası bansın korunmasında tarih ders kitabı yazıcılannın üstleneceği görev ve sorumluklara yönelik görüşler belirtilmiştir.Üçüncü Bölümde ise araştırmaya konu olan lise tarih kitapları yukarda sayılan kriterler doğrultusunda incelenerek şiddetin yaygınlaşmasına neden olacağı düşünülen yaklaşımlar belirlenmiştir. Dördüncü bölümde ise sonuç ve öneriler yer almaktadır. Sonuçlardan bazıları şunlardır.. İncelenen kitaplarda siyasi tarihin, sosyal ve kültürel tarihe oranla daha ağırlıklı işlendiği görülmüştür. Siyasi tarihin sosyal ve kültürel tarihe oranla kitaplarda fazla yer alması toplumlar arası yakınlaşmayı engellediği kanısı ortaya çıkmıştır.. İncelenen kitaplar da yer alan: Fetih, öldürme, kuşatma, teslim olma, savaşarak gücünü kanıtlama, yenilgiye uğrama, yakıp-yıkma gibi kavramlara sıkça rastlanmıştır.. Araştırmadan elde edilen sonuçlardan biriside, incelenen kitapların bireyi ezbere yöneltecek şekilde olmasıdır. Elde edilen sonuçlardan hareketle şiddetin yaygınlaşmasını önlemek ve toplumlar arası uzlaşmanın sağlanmasına katkıda bulunmak için tarih ders kitabı yazarlarına yönelik önerilerin bir kısmı aşağıda sıralanmıştır.. Tarih ders kitaplarında siyasi tarihten çok ekonomik, kültürel ve sosyal tarihe ağırlık verilmeli.. Şiddet içerikli kavramlar yerine, toplular arası uzlaşmaya katkı sağlayacak kavramlar kullanılmalı.. Siyasi tarih anlatılırken savaşlar üzerinden değil de antlaşmalar üzerinden anlatılmalı. Ayrıca antlaşmalar sınıf içi etkinliği olarak işlenmeli ve banş özendirilmelidir.. Geçmişte yaşayan uygarlıklar anlatılırken, siyasi tarihin yanında, uygarlıkların bilime sanata edebiyata katkıları aktarılmalıdır.. Milletler arasında, belli zamanda vuku bulan olumsuzlukların tüm zamana yayılmaması gerekmektedir. ıı
Özet (Çeviri)
ABSTRACT This research is about the concepts seen in the high school history course books, which are thought to encourage the individual and the society towards violence and is carried out by using content analysis method. The main objective of the research is determined as what should be the function of history teaching and history course books in providing national and international peace accord. In this context, the course books, namely“History- 1 for high schools, History-2 for high schools and General Turkish History”, are selected by using sampling method and examined in accordance with the criteria stated below. These are:. Examining the external view, page order, pictures, maps and evaluating questions of the book,. Examining the book in terms of its objectives towards the history education,. Evaluating the subjects of the book in terms of the their proportion of being related to cultural and political history,. Examining the concepts, sentences and texts that may cause individual or social violence. This research is composed of four main chapters. In the first chapter, the problem is presented; the definition of the concept of“violence”, the coming out of the“violence”and how it affects the people and the societies are dwelled upon. A general framework of“violence”, which is one of the main aspects of the problem, is drawn. In the second chapter, the definition and aims of history are dwelled upon and peaceful history education and the issue of“We”and“The Others”, which exists in the present history course books and which causes individual, and social violence are dealt with, and also, points of view are stated as for reaching an understanding against this conception among the societies and the duties and responsibilities of the writers of history course book in preserving international peace.In the third chapter, high school history course books, which are the subjects of this research, are investigated in maccordance with the criteria listed above and the approaches, which are thought to be the reason for the spreading of violence. In the fourth chapter, the conclusion and suggestions are presented. Some of the conclusions are listed below:. It was observed that political history has been entered more in proportion to social and cultural history. The fact that political history takes a larger part of the course books in proportion to social and cultural history impedes international closeness arose as an opinion.. The expressions, such as conquest, killing, siege, surrendering, proving the strength by battling, being defeated and demolishing and ruining are frequently encountered in the investigated course books.. One of the conclusions reached in the research is that the investigated course books may direct the individual to memorizing. From the conclusions drawn, some of the recommendations to prevent the spreading of violence and contribute to reaching an international understanding for the writers of history course books are listed below:. Economic, cultural and social history should be entered into the history course books more than the political history.. The expressions that will contribute to the international compromise should be used instead of those, which have a sense of violence.. The political history should be taught in the point of agreements and treaties, not by wars. Furthermore, agreements and treaties should be a classroom activity and peace should be encouraged.. When the civilizations having lived in the ancient times are explained, their contributions to science and arts should be mentioned as well as their political history.. The disagreements having taken place among nations at a certain period of time should not be spread to the whole. IV
Benzer Tezler
- İlköğretim okulu sosyal bilgiler ders kitapları ile ilgili öğretmen ve öğrenci görüşleri (Sakarya ili örneği)
The General views of the teachers and students upon the social science textbooks at primary schools
BİLGEN KAYABAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET ESKİCUMALI
- İlköğretim 5. sınıf Türkçe ders kitaplarında kültür ögeleri
Cultural elements in the Turkish cuursebook of grade 5 elemantary school
MUSTAFA MATAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Eğitim ve ÖğretimGaziantep ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN ŞENER
- 7. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik tutum düzeyleri
Attitute towards social science class of 7 th grade primary school students
SABRİ UĞUR ALTINTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Eğitim ve ÖğretimCelal Bayar Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞEREF TAN
- Stereotyped gender role perceptions and presentations in elementary schooling: A case study in Burdur (2001-2002)
İlköğretimde kalıplaşmış toplumsal cinsiyet rolü algılama ve sunumları: Burdur'da bir ilköğretim okulunda alan çalışması (2001-2002)
HAVVA EYLEM KAYA
Yüksek Lisans
İngilizce
2003
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DEMET VAROĞLU
- İlköğretim 7 ve 8. sınıflar vatandaşlık ve insan hakları eğitimi ders kitaplarının sosyal bilgiler dersinin amaçlarına uygunluğunun öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi
The Evaluation of the convention of 7th and 8th classes citizenship and the human rights books to the reasons of social science teacher thinkings
ALPER ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Eğitim ve ÖğretimNiğde Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞABAN BAYRAK