Evliya Çelebi Seyahatnâmesi ışığında 17. yüzyıl Osmanlısında Kızılbaş algısı
The perception of Kızılbaş in the 17th century Ottoman Empire in the light of Evliya Çelebi Travelogue
- Tez No: 910332
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET KAZDAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Evliya Çelebi'nin yazdığı“Seyahatnâme”adlı eser, XVII. yüzyılda yaşayan bir seyyahın 50 yılı aşkın süre boyunca Osmanlı coğrafyasındaki seyahatlerini anlatan 10 ciltten oluşan bir başyapıttır. Her cilt, gezdiği farklı coğrafyaları ve bu coğrafyalarda karşılaştığı şehirleri, kasabaları, farklı toplum ve kültürleri tasvir etmektedir. Seyahatnâmeyi önemli kılan içerisinde sadece gezi notları barındırması değil, bunun yanı sıra XVII. yüzyıl Osmanlı toplumunun kültürü, ekonomisi, coğrafyası hakkında da bilgiler veren kaynak niteliğinde olmasıdır. Kızılbaş kavramı genel itibariyle XV. yüzyılın sonlarına doğru kullanılmaya başlanmıştır. Bu kavramın Safevî Devleti'nin kurucusu Şah İsmail'in babası Şeyh Haydar'ın, Azerbaycan ve Doğu Anadolu'daki Türkmen boylarına, her biri bir imamı simgeleyen on iki dilimli kırmızı börkler giydirmesi neticesinde ortaya çıktığı belirtilmektedir. Evliya Çelebi'nin Seyahatnâme'sinde Kızılbaş kavramı genellikle Şiî inancına isnat edilerek kullanılmaktadır. Ayrıca Evliya Çelebi'nin Kızılbaşlar hakkındaki yargılarının negatif olduğunu belirtmek gerekir. Bunun sebebini ise Evliya Çelebi, Kızılbaşların isyanlar çıkarmasına, halk arasına korku yaymasına ve siyasi olaylara karışmasına bağlamaktadır. Seyahatnâme'deki Kızılbaş algısının dönemin Osmanlı bürokrasinin bakış açısıyla paralellik arz ettiğini de ifade etmek gerekir.
Özet (Çeviri)
Evliya Çelebi's 'Seyahatnâme' is a masterpiece consisting of 10 volumes describing the travels of a traveller living in the XVIIth century in the Ottoman geography for more than 50 years. Each volume describes the different geographies he travelled and the cities, towns, societies and cultures he encountered in these geographies. What makes Seyahatnâme important is not only that it contains travel notes, but also that it is a source of information about the culture, economy and geography of the Ottoman society of the 17th century. The concept of Kizilbash was generally started to be used towards the end of the XVth century. It is stated that this concept emerged as a result of Sheikh Haydar, the father of Shah Ismail, the founder of the Safavid State, making the Turkmen tribes in Azerbaijan and Eastern Anatolia wear twelve-slice red turbans, each symbolising an imam. In Evliya Çelebi's Seyahatnâme, the concept of Kızılbaş is generally used by attributing it to the Shiite belief. It should also be noted that Evliya Çelebi's judgements about the Kizilbash are negative. Evliya Çelebi attributes the reason for this to the fact that the Kizilbash led rebellions, spread fear among the people and interfered in political events. It should also be noted that the perception of Kizilbash in the Seyahatnâme is parallel to the perspective of the Ottoman bureaucracy of the period.
Benzer Tezler
- 17. yüzyılda Çanakkale Boğazı ve kıyı yerleşimlerinin tasviri
Depiction of Dardanelles and its coastal area in the 17th century
MERVE YILDIRIM ÖZBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYGÜL AĞIR
- Evliya Çelebi seyahatnamesinde kadına yönelik dil
Language directed at women in the seyahatname of Evliya Çelebi
HAMİDE EFİL
Doktora
Türkçe
2024
DilbilimOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AYDIN
- Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi ışığında XVII. yüzyıl Türk müziği
Başlık çevirisi yok
FATİH COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
MüzikEge ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BERRAK TARANÇ
- Beylerbeyi İskele Meydanı'nın tarihsel süreçte oluşumu ve gelişimi
Formation and improvement of the Beylerbeyi Pier Square in historical process
SERAP KOŞUCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZAFER SAĞDIÇ
- Seyahatnamelere göre XVII. yüzyılda Karadeniz çevresinde günlük hayat
Daily life around the Black Sea region in the XVIIth century according to seyahatnames
ELİF EVRİM ŞENCAN