Evliya Çelebi Seyahatnâmesi'nde Kayseri (17. Yüzyıl)
Kayseri in Evliya Çelebi's Book of Travels (17th Century)
- Tez No: 925953
- Danışmanlar: PROF. DR. YASİN YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Bu çalışma, 17. yüzyılda Osmanlı coğrafyasının önemli şehirlerinden biri olan Kayseri'yi Evliya Çelebi'nin Seyahatnâmesi'ndeki bilgiler ışığında incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada, Evliya Çelebi'nin Kayseri'ye dair anlatımları dönemin tarihî gerçeklikleriyle karşılaştırarak şehrin tarihî, kültürel ve mekânsal yapısı derinlemesine analiz edilmiştir. Ayrıca Seyahatnâme üzerinden Osmanlı şehircilik anlayışı ve Evliya Çelebi'nin tarih yazımındaki yerini değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, Kayseri'nin ticaret, kültür ve şehircilik açısından sahip olduğu önem detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Çalışma, metin analiz yöntemleri temel alınarak gerçekleştirilmiş, Seyahatnâme'de Kayseri'ye dair verilen bilgiler tematik olarak sınıflandırılmış ve dönemin diğer tarihî kaynakları ve arşiv belgeleri ile karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Metodolojik olarak, Evliya Çelebi'nin abartılı ve edebî üslubunun, tarihî gerçekliklerin tespitine etkisi dikkate alınmıştır. Ayrıca şehircilik, sosyokültürel ve ekonomik gibi temalar üzerinden disiplinler arası bir yaklaşım benimsenmiştir. Bu yöntem Seyahatnâme'nin tarihî bir kaynak olarak güvenilirliğini değerlendirmede önemli bir çerçeve sunmuştur. Bulgular Kayseri'nin 17. yüzyılda Osmanlı Devleti içinde önemli bir ticaret ve kültür merkezi olduğunu göstermektedir. Seyahatnâme'de şehrin kalesi, çarşıları, camileri ve hamamları gibi fizikî yapılar detaylı bir şekilde tanımlanmıştır. Bunun yanı sıra halkın sosyal yaşamı, gelenekleri ve ticarî faaliyetleri hakkında da önemli bilgiler sunulmaktadır. Ancak Evliya Çelebi'nin anlatımında yer alan abartılı ve mitolojik unsurlar, aktarılan bilgilerin doğrudan tarihî gerçeklik olarak kabul edilmesinde zorluk çıkarmaktadır. Bu çalışma, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi'ni yalnızca bir edebî eser olarak değil; aynı zamanda Osmanlı şehir tarihine ışık tutan değerli bir kaynak olarak ele almaktadır. Kayseri'nin tarihî mirasına katkı sunan bu anlatımlar, Osmanlı şehircilik anlayışını anlamak konusunda önemli ipuçları vermektedir. Çalışma, Evliya Çelebi'nin eserinin Osmanlı tarih yazımındaki yerini bir kez daha vurgularken, dönemin şehircilik ve toplumsal yapısına dair yeni bir perspektif sunmayı başarmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine Kayseri, one of the significant cities of the Ottoman geography in the 17th century, based on the accounts of Evliya Çelebi in his Seyahatnâme. The research analyzes the historical, cultural, and spatial structure of the city by comparing Evliya Çelebi's descriptions with the historical realities of the period. It also evaluates Ottoman urbanism and the place of Evliya Çelebi in historiography through the lens of Seyahatnâme. In this context, the study provides a detailed exploration of Kayseri's importance in terms of trade, culture, and urban development. The research employs text analysis methods, thematically categorizing the information about Kayseri in the Seyahatnâme and comparing it with other historical sources and archival documents of the period. Methodologically, the study considers the impact of Evliya Çelebi's exaggerated and literary style on the interpretation of historical facts. A multidisciplinary approach is adopted, focusing on themes such as urbanism, socio-cultural dynamics, and economics. This methodology provides a critical framework to evaluate the reliability of Seyahatnâme as a historical source. Findings indicate that Kayseri was a significant trade and cultural center within the Ottoman Empire in the 17th century. The Seyahatnâme offers detailed descriptions of the city's physical structures, such as its fortress, bazaars, mosques, and baths, as well as insights into the social life, traditions, and commercial activities of its people. However, the inclusion of exaggerated and mythical elements in Evliya Çelebi's accounts poses challenges in accepting all information as historical fact. This study treats Seyahatnâme not merely as a literary work but as a valuable source shedding light on Ottoman urban history. The narratives contributing to Kayseri's historical heritage provide significant insights into Ottoman urbanism, offering a fresh perspective on the urban and social structures of the period while reaffirming the historiographical significance of Evliya Çelebi's work.
Benzer Tezler
- Trikkala Osman Şah kompleksi, restorasyonu (Yunanistan)
Restoration of the Osman Şah complex in trikala (Greece)
ARCHİTECT DİMİTRİS TSANTANIS
- Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde peygamberlerle ilgili rivayetler
The rumors from Evliya Celebi Seyahatnâme about the prophets
SÜMEYYE ÇOBANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihBursa Uludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ İHSAN KARATAŞ
- Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi'nde Türk Mûsikîsi ile alakalı bilgiler
Information about Turkish Music Evliya Celebi's Seyahatname
AYŞE ALTUNDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
DinMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. NURİ ÖZCAN
- Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde kent imgeleri ve günümüz kent markası tasarımına etkisi
City images in the Seyahatname (travel book) of Evliya Çelebi and their effects on today's city branding design
SUNAY AKKAYA
Doktora
Türkçe
2016
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖCAL OĞUZ
- Evliya Çelebi Seyahatnâmesi'nde geçen yiyecek adları üzerine bir dil incelemesi
A language study on the names of food in Evliya Çelebi's Seyahatname
ADEM KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GALİP GÜNER