Demanslı bireyin informal bakım verenlerine uygulanan giyilebilir teknoloji destekli girişimin bakım veren öz yeterliliği ve yaşam kalitesi üzerine etkisi
The impact of a wearable technology-supported intervention on the self-efficacy and quality of life of informal caregivers of people with dementia
- Tez No: 910436
- Danışmanlar: PROF. DR. BURCU AKPINAR SÖYLEMEZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Geriatri, Hemşirelik, İç Hastalıkları, Geriatrics, Nursing, Internal diseases
- Anahtar Kelimeler: Demans, bakım veren, teknoloji, akıllı saat, randomize kontrollü çalışma, Dementia, caregiver, technology, smartwatch, randomized controlled trial
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Amaç: Bu çalışma, demanslı bireyin informal bakım verenlerine yönelik uygulanan giyilebilir teknoloji destekli girişimin bakım veren öz yeterliliği ve yaşam kalitesi üzerine etkisini incelemek amacıyla yürütülmüştür. Aynı zamanda demanslı bireyin informal bakım verenlerine yönelik giyilebilir teknoloji destekli girişimin uygulandığı girişim grubundaki bakım verenlerin kullanılan teknolojik cihaza yönelik uyum ve memnuniyet düzeylerinin değerlendirilmesi araştırmanın ikincil amacıdır. Yöntem: Araştırma tek kör randomize kontrollü bir çalışmadır. Çalışmanın örneklemini, bir üniversite hastanesinin demans polikliniğine kayıtlı olan ve dahil edilme kriterlerine uygun 44 bakım veren oluşturmaktadır. Çalışmanın veri toplama süreci Mart-Ekim 2024 tarihleri arasında girişim ve karşılaştırma gruplu pretest-posttest1-posttest2 izleme modeli kullanılarak tamamlanmıştır. Veriler,“Sosyodemografik Özellikler Anket Formu”,“Revize Edilmiş Bakıma Yönelik Öz Yeterlilik Ölçeği”ve“Kısa Form SF 36 Yaşam Kalitesi Ölçeği”kullanılarak toplanmıştır. Girişim grubundaki bakım verenlere giyilebilir teknoloji (akıllı saat) destekli girişimler, karşılaştırma grubuna ise rutin bakım uygulanmıştır. Bulgular: Çalışmamızda girişim ve karşılaştırma grubu arasında bakım verenlerin öz yeterlilik ve yaşam kalitesi ölçek puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır (öz yeterlilik: F:0.823, p:0.369; yaşam kalitesi: fiziksel sağlık=F:0.567 p:0.456, yaşam kalitesi: zihinsel sağlık= F:0.147, p:0.703). Ancak girişim grubunda zaman içinde öz yeterlilik ölçek puan ortalaması, Kendine Zaman Öz Yeterliliği alt boyutu puan ortalaması ve Bakım Hakkındaki Üzücü Düşüncülerin Kontrolü Öz Yeterliliği alt boyutu puan ortalamasında artış olduğu saptanmıştır. Özellikle de girişim grubunda Kendine Zaman Öz Yeterliliği alt boyutunda girişim öncesinde ve girişim sonrasındaki ilk ölçümde puan ortalamasının istatiksel açıdan anlamlı bir farkla yükseldiği (t=-4.730, p=0.001) gözlenmiştir. Karşılaştırma grubunda, bakım verenlerin öz yeterlilik ölçeği ve tüm alt boyutlarında zamanla istatiksel açıdan anlamlı farkla azalma saptanmıştır. Aynı zamanda bakım verenlerin cevapları incelendiğinde akıllı saat kullanımına yönelik uyum ve memnuniyet düzeylerinin yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç: Girişim ve karşılaştırma grubunda bakım verenlerin öz yeterlilik ve yaşam kalitesi ölçek puan ortalamaları arasında istatiksel olarak fark bulunmamıştır. Ancak giyilebilir teknoloji destekli girişimin, girişim grubundaki bakım verenlerin öz yeterlilik düzeylerini iyileştirmede etkili olduğu bulunmuştur. Aynı zamanda giyilebilir teknoloji destekli girişimin uygulandığı girişim grubundaki bakım verenlerin uygulanan teknolojik cihaza yönelik uyum ve memnuniyet düzeyleri yüksektir.
Özet (Çeviri)
Objective: This study aims to investigate the impact of a wearable technology-supported intervention on the self-efficacy and quality of life of informal caregivers of individuals with dementia. Additionally, a secondary objective of the research is to evaluate the adaptation and satisfaction levels of caregivers in the intervention group regarding the use of the technological device applied in the wearable technology-supported intervention. Method: This study was designed as a single-blind randomized controlled trial. The sample consisted of 44 caregivers who met the inclusion criteria and were registered at the dementia clinic of a university hospital. Data collection took place between March and October 2024, using a pretest-posttest1-posttest2 follow-up model with intervention and comparison groups. Data were collected through the“Sociodemographic Characteristics Questionnaire,”“Revised Scale for Caregiving Self-Efficacy,”and the“SF-36 Short Form Health Survey.”Caregivers in the intervention group received wearable technology (smartwatch)-supported interventions, while those in the comparison group received routine care. Findings: No statistically significant differences were found between the intervention and comparison groups in mean scores for caregiver self-efficacy and quality of life (self-efficacy: F=0.823, p=0.369; quality of life- physical health: F=0.567, p=0.456; quality of life- mental health: F=0.147, p=0.703). However, in the intervention group, mean scores for self-efficacy, Self-Efficacy in Time for Self-Care subscale, and Self-Efficacy in Managing Upsetting Thoughts About Caregiving subscale increased over time. Notably, the mean score for the Self-Efficacy in Time for Self-Care subscale showed a statistically significant increase between pre-intervention and the first post-intervention measurement (t=-4.730, p=0.001). In the comparison group, mean scores for overall self-efficacy and all subscales significantly decreased over time. Caregivers' responses also indicated high levels of adaptation and satisfaction with the smartwatch usage. Conclusion: No statistically significant differences were observed between the intervention and comparison groups regarding caregiver self-efficacy and quality of life scale scores. However, the wearable technology-supported intervention was found to be effective in enhancing self-efficacy levels among caregivers in the intervention group. Furthermore, caregivers in the intervention group demonstrated high levels of adaptation and satisfaction with the technological device applied.
Benzer Tezler
- Demans hastalarına bakmakla yükümlü hasta yakınlarının kişilik özelliklerinin algılanan bakım yükü, depresyon ve anksiyete düzeyleri ile ilişkisi
The relationship between personality traits of family caregivers of dementia patients and their level of perceived burden, depression and anxiety
SERRA ALEMDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH YAŞAR ÖZDEN
- Alzheimer-demanslı yaşlıya bakım veren aile bireylerinin yaşam kalitesinin değerlendirilmesi
Evaluation of life quality of family members taking care of Alzheimer-dementia patients
ÖZLEM BOSTANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
GeriatriAnkara ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE ÖZMETE
- Demanslı bireylerde malnütrisyonun düşme riskine etkisi
The effect of malnutrition on the fall risk of people with dementia
MUHAMMET ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Beslenme ve DiyetetikOkan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FUNDA ŞENSOY
- Demanslı bireylerde apati sıklığı/ şiddeti ve etkileyen faktörlerin incelenmesi
Apathy frequency / severity in individuals with dementia and investigation of the affecting factors
MERVE ALİYE AKYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
HemşirelikDokuz Eylül Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM KÜÇÜKGÜÇLÜ
- Huzurevinde çalışan hemşirelerin demanslı bireylere yönelik tutumlarını etkileyen faktörler
Examining the attitudes of nurses working in nursing home toward i̇ndividuals with dementia and the affecting factors
MENŞURE ÖZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikÇankırı Karatekin ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEHER GÖNEN ŞENTÜRK