Pamuğun çeşitli çevre şartlarında yanma karakteristiğinin incelenmesi
Investigation of combustion characteristics of cotton in various environmental conditions
- Tez No: 910906
- Danışmanlar: PROF. DR. HÜSEYİN ALTUNDAĞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Makine Mühendisliği, Mechanical Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yangın ve Yangın Güvenliği Anabilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Yangın, maddenin ısı ve oksijenle birleşmesiyle birlikte yanma reaksiyonlarının kontrolsüz bir şekilde gerçekleşmesi olayıdır. Yangının temelini yeterli miktarda yanıcı madde, oksijen ve ısının bir araya gelmesi gerekmektedir. Yangınlar yanan malzemenin özelliklerine göre kategorize edilirler. Pamuk yangınları da A sınıfı yangınlar arasında yer almaktadır. A sınıfı yangınlar normal olarak kor şeklinde yanan genellikle organik yapıdaki katı madde yangınlarını kapsar. Pamuk başta tekstil sektörü olmak üzere birçok sektörde kullanılan bir hammaddedir. Pamuk tekstil sektörünün en önemli yapıtaşıdır. Lifi işlenen ilk bitkidir. Pamuk lifli bir yapıya sahip olup yanıcılığı yüksektir. Bu nedenle toplanmasından balyalamasına, balyalamasından depolanmasına, depolanmasından işlenmesine, işlenip kumaş elde edilmesine kadar olan süreçte yanıcılığı yüksek bir madde olması sebebi ile tüm organizasyon süresince yangına mahal vermeyecek şekilde gerekli yangın önlemleri ve tedbirlerin alınması gerekmektedir. Yanıcılığı yüksek olan pamuk küçük kıvılcımla yanabilen yandıktan sonra zor kontrol altına alınabilen bir malzeme olarak karşımıza çıkmaktadır. Yapılan bu çalışmada farklı ortam şartlarında aynı ağırlıkta, farklı hacme sahip pamuk numuneleri belirli yarıçaplarda hazırlanarak yakılmıştır. Bu çalışmamız pamuğun çevresel şartlara maruz kaldığında yanıcılığı süre bazında incelenmesini, farklı günlerde yakılan aynı hacme ve farklı hacme sahip iki farklı boyutta alınan pamuk numunesinin aynı ağrılık baz alındığında yanma süresinde ne derece değişimler olduğu, ortamdaki nemin yanma süresine etkisi, ortamdaki nem yüzey alanı artırılmış ve yüzey alanı azaltılmış aynı kütleye sahip pamuğun yanma sürelerinin ne derecede değiştiği, hissedilen sıcaklığın yanma süresine etkisinin olup olmadığı incelenmiştir. Deney süresince görsel olarak yanma olayını incelenmeye çalışılmıştır. Dış çevre koşullarında aşağıdaki parametreler baz alınmıştır. Hava sıcaklığı Hissedilen hava sıcaklığı Nem Rüzgâr hızı Kapalı alan deneyinde ise aşağıdaki parametreler baz alınmıştır. Hava sıcaklığı Nem Çalışmamızda farklı günlerde çiğitsiz pamuk yakılmıştır. Yakılan pamuk numuneleri yüzey çapı 12 cm ve yüzey çapı 6 cm olarak ayarlanmıştır. Yakılan pamuk numunelerinin tamamı hassas terazi ile ölçülmüştür. Her numune 5 gram olacak şekilde hazırlanmıştır. Akabinde hazırlanan pamuk numuneleri İstanbul lokasyonunda ve Adana lokasyonunda yakılmıştır. Yakılan pamuk numunelerinin yanma durumu gözlemlenerek hava durumunun yanma üzerindeki etkinliği üzerinde durulmuştur. Ayrıca kapalı alanda pamuğun yanma durumunu da incelemek amacı ile aynı ölçüde ve çaplarda hazırlanan pamuk numuneleri kapalı alanda da yakılmıştır. Kapalı alanda yapılan deneyin kapalı ortam koşullarındaki hava sıcaklığı ve havadaki nemi ölçmek için ise dijital termometre kullanılmıştır. İstanbul ilinde yapılan deneyler incelendiğinde yüzey alanı azaltılmış olan pamuk daha hızlı sönümlenmiştir. Bunun nedeni pamuk lifli bir yapıda olması ve lif temasının iç yüzeylere gidildikçe artması ve oksijen girişine yüzey alanı arttırılmış olan pamuk numunesine göre daha az izin vermesinden kaynaklıdır. Yüzey alanı azaltılarak pamuğun yoğunluğu arttırılmıştır. Yüzey alanı arttırılmış pamuk ise daha uzun yanma göstermiş olup pamuk liflerinin arasındaki boşluklardan kaynaklı oksijenle temas eden yüzey alanı fazla olduğundan yanma olayı tüm dokulara yayılma eğilimi göstermiştir. Bu nedenle de yanma olayı biraz daha uzun zaman almıştır. Pamuk lojistik depolarının yanma durumunu inceleyen Wen-Hui Ju pamuğun fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre pamuk lojistik deposunun yangın riski analiz edilerek yangın tehlikesi kaynakları araştırmış, araştırma sonucunda için için yanan yangının tüm nedenleri arasında nem emilimi ve ısı salınımı olasılığının en yüksek olduğunu gösterdiğini, bu nedenle de sıcaklığın 303 K'nin altında olması gerektiği ve ortam neminin %70'in altında kontrol edilmesi önemli olduğunu vurgulanmıştır. Adana ilinde yaz ayında yapılan deneyler incelendiğinde ise çevresel koşullarda nem oranının %70 ve üzeri seyreden hava koşullarında yüzey alanı arttırılmış pamuk numunesi daha hızlı sönümlenerek yanmayan pamuk miktarı yüzey alanı azaltılmış numunelere göre daha fazla olduğu gözlemlenmiştir. Nem oranı yanma karakteristiğini etkileyen ciddi bir parametredir. Yapılan deneylerde %69 ve altı nem oranına maruz kalan pamuk numunesinin yanma karakteristiği ise aynı İstanbul ilinde olduğu gibi seyretmiştir.Nem oranının daha düşük olması nedeniyle yüzey alanı azaltılmış ,yoğunluğu arttırılmış pamuk numunesi daha hızlı sönümlenmiştir. Yüzey alanı arttırılmış olan pamuk numunesinin ise daha uzun süre yanma eylemi gerçekleştirmiştir. Kapalı alanda da pamuğun yanma karakteristiğinin nasıl seyrettiği de incelenmiştir. Adana ve İstanbul lokasyonlarında aynı boyutta ve ağırlıkta pamuk numuneleri yakılmıştır. Çevresel şartlarda karşılaştırılan parametreler hava sıcaklığı ve maruz kaldıkları nem oranı olmuştur. Mevcut alanın hava sıcaklığı ve nem oranı dijital termometre ile ölçülmüştür. Sonuç ise şu şekildedir. Kapalı alanda %70 üstü neme maruz kalan pamuk numuneleri yakıldığında çapı 12 cm olan pamuk numunesi çapı 6 cm olan pamuk numunesine göre daha hızlı sönümlenmiştir. %70 altı nem oranına maruz kalan pamuk numunesinde ise yüzey alanı arttırılmış olan pamuk numunesi daha uzun süre yanma eylemi gerçekleştirmişken, yüzey alanı küçültülmüş olan pamuk numunesi daha hızlı sönümlenmiştir. Kapalı alanda yakılan pamuk dış çevre koşullarında yakılan pamuk ile aynı sonucu vermiştir. Yapılan deney neticesinde %70 ve üstü nem oranına maruz kalan ve hava sıcaklığını yüksek seyrettiği günlerde yakılan yoğunluğu arttırılmış olan pamuk numunesi için için yanma özelliği göstermiştir. Ancak çapı büyütülerek yoğunluğu azaltılan pamuk numunesi yakıldığında yanma belirli bir süre sonra kendiliğinden sönümlenmiştir. Wen-Hui Ju 'nun makalesinde de belirtmiş olduğu şekilde depolama alanlarının bağıl neminin %70 altında tutulması ve sıcaklığın 30°C üzerinde olmaması önem taşımaktadır. Bu çalışmamızdan çıkardığımız en önemli sonuç pamuk yangınlarında çevresel koşulların ciddi bir etkisinin olduğudur. Rüzgâr hızı yüksek olduğu günlerde havanında sıcak olması etkisiyle yanma sürelerinin artış göstermesine neden olmaktadır. Pamuk yanıcılığı yüksek bir malzemedir. Küçük kıvılcım bile büyük bir yangına sebebiyet verebilmektedir. Yapılan deneylerde yüzey alanı küçültülmüş pamuk numunelerinin yakılıp tamamen sönümlenmesine kadar olan süreçlerde gözlemlenen durumlardan bir tanesi de çoğu pamuk numunesi ilk yanma sürecinde tamamen yanmış gibi görünmesiydi. Pamuk numunesinin dış yüzeyinin renk değiştirip yani yanmış gibi gözüküp, pamuk numunesinde duman çıkmamasıydı. Aslında pamuğun yanmıyormuş gibi gözükmesiydi. Ancak çevresel koşullarda maruz kalan yanan pamuk numunesi hafif bir rüzgâr estiğinde numunenin yandığını, duman çıkardığını, iç kısımlarında yanma sürecini devam ettirdiği gözlemlendi. Yapılan deneylerden çıkarılan sonuçlardan bir tanesi de nem oranının çok yüksek seyretmesi %70 oranının üzerine çıkması yanma süresinin kısalmasına neden olmaktadır. Yapılan deneylerde duman çıkarmadan için için yanabilen bir malzeme olduğu gözlenmiştir. İçin için yanma özelliğinde olması küçük bir kıvılcımın dahi yangın çıkarabilecek risk taşıdığını dikkate almak son derece önemlidir. Bu nedenle pamuk işletmelerinde pamuk balyaları depolama yönetmeliklerine uyulmalı ve gerekli tedbirler alınmalıdır. Pamuk balyaları mümkün olduğu kadar aralıklı olarak yerleştirilmelidir. Pamuklar balyalayarak muhafaza edilmelidir ki olası bir yangın durumunda yanma reaksiyonu göstermemiş olan pamuk balyalarının tahliyesi yapılabilmelidir.
Özet (Çeviri)
Fire is the uncontrolled occurrence of combustion reactions when matter combines with heat and oxygen. The basis of fire is the combination of sufficient flammable material, oxygen and heat. Fires are categorized according to the characteristics of the burning material. Cotton fires are also among Class A fires. Class A fires normally include fires of solid materials, usually organic in structure, that burn in the form of embers. Cotton is a raw material used in many sectors, especially in the textile sector. Cotton is the most important building block of the textile sector. It is the first plant whose fiber is processed. Cotton has a fibrous structure and is highly flammable. For this reason, since it is a highly flammable material in the process from collection to baling, from baling to storage, from storage to processing, from processing to fabric production, necessary fire precautions and measures must be taken throughout the organization to prevent fire. Cotton, which has high flammability, is a material that can burn with small sparks and is difficult to control after burning. In this study, cotton samples of the same weight and volume in different environmental conditions were prepared and burned in certain radii. This study aims to examine the flammability of cotton when exposed to environmental conditions based on time, the degree of change in the burning time of two different sized cotton samples with the same volume and different volume burned on different days, when the same weight is taken as the basis, the effect of humidity in the environment on the burning time, the degree of change in the burning time of cotton with the same mass whose surface area is increased and whose surface area is decreased, and whether the perceived temperature has an effect on the burning time. Visual examination of the burning event was conducted during the experiment. The following parameters were taken as basis in external environmental conditions. Air temperature Perceived air temperature Humidity Wind speed In the closed area experiment, the following parameters were taken as basis. Air temperature Humidity In our study, cotton without cotton was burned on different days. The surface diameter of the burned cotton samples was set as 12 cm and the surface diameter as 6 cm. All of the burned cotton samples were measured with a precision scale. Each sample was prepared to be 5 grams. Afterwards, the prepared cotton samples were burned in Istanbul and Adana locations. The burning status of the burned cotton samples was observed and the effect of weather conditions on burning was emphasized. In addition, in order to examine the burning status of cotton in a closed area, cotton samples prepared in the same size and diameter were burned in a closed area. A digital thermometer was used to measure the air temperature and humidity in the air in the closed environment conditions of the experiment conducted in a closed area. When the experiments conducted in Istanbul province were examined, cotton with a reduced surface area faded faster. The reason for this is that cotton has a fibrous structure and fiber contact increases as you go to the inner surfaces and allows less oxygen entry than the cotton sample with an increased surface area. The density of the cotton was increased by reducing the surface area. Cotton with an increased surface area burned longer, and since the surface area in contact with oxygen is higher due to the gaps between the cotton fibers, the burning event tended to spread to all tissues. For this reason, the burning event took a little longer. Wen-Hui Ju, who examined the burning status of cotton logistics warehouses, analyzed the fire risk of cotton logistics warehouse according to the physical and chemical properties of cotton and investigated the sources of fire hazard. As a result of the research, it was emphasized that the possibility of moisture absorption and heat release is the highest among all the causes of smoldering fire, therefore, it is important that the temperature should be below 303 K and the ambient humidity should be controlled below 70%. When the experiments conducted in the summer months in Adana province were examined, it was observed that in the air conditions where the humidity rate was 70% and above, the cotton sample with increased surface area extinguished faster and the amount of unburned cotton was higher than the samples with reduced surface area. Humidity rate is a serious parameter affecting the burning characteristics. In the experiments conducted, the burning characteristics of the cotton sample exposed to 69% and below humidity rate were the same as in Istanbul province. Due to the lower humidity rate, the cotton sample with reduced surface area and increased density extinguished faster. The cotton sample with increased surface area burned for a longer time. It was also examined how the burning characteristics of cotton proceeded in a closed area. Cotton samples of the same size and weight were burned in Adana and Istanbul locations. The parameters compared in environmental conditions were air temperature and the humidity rate they were exposed to. The air temperature and humidity rate of the current area were measured with a digital thermometer. The result is as follows. When cotton samples exposed to humidity above 70% were burned in a closed area, the cotton sample with a diameter of 12 cm faded faster than the cotton sample with a diameter of 6 cm. In the cotton sample exposed to humidity below 70%, the cotton sample with an increased surface area burned longer, while the cotton sample with a reduced surface area faded faster. Cotton burned in a closed area gave the same result as cotton burned in outdoor conditions. As a result of the experiment, the cotton sample with an increased density burned on days when the air temperature was high exhibited a smoldering burning characteristic. However, when the cotton sample whose diameter was increased and density was reduced was burned, the combustion spontaneously extinguished after a certain period of time. As Wen-Hui Ju stated in his article, it is important to keep the relative humidity of the storage areas below 70% and the temperature not to exceed 30°C. The most important conclusion we have drawn from this study is that environmental conditions have a serious effect on cotton fires. On days when the wind speed is high, the weather is hot, which causes the burning times to increase. Cotton is a highly flammable material. Even a small spark can cause a large fire. In the experiments conducted, one of the situations observed in the processes from the burning of cotton samples with reduced surface areas to their complete extinction was that most cotton samples appeared to be completely burned during the first burning process. The outer surface of the cotton sample changed color, in other words, it appeared to be burned, and there was no smoke in the cotton sample. In fact, it was as if the cotton was not burning. However, it was observed that the burning cotton sample exposed to environmental conditions burned, smoked, and continued the burning process in its inner parts when a light wind blew. One of the results obtained from the experiments is that the humidity rate being too high, exceeding 70%, causes the burning time to shorten. In the experiments conducted, it was observed that it is a material that can burn smolderingly without producing smoke. It is extremely important to consider that even a small spark can cause a fire since it has a smoldering feature. For this reason, cotton bale storage regulations should be followed in cotton factories and the necessary precautions should be taken. Cotton bales should be placed as far apart as possible. Cotton should be stored by baling so that in the event of a possible fire, cotton bales that have not shown a burning reaction can be evacuated.
Benzer Tezler
- Süperkritik karbondioksit akışkan ortamında (susuz) pamuğun hidrofilleştirilmesi ve ağartılması
Waterless bleaching and scouring of cotton using supercritical carbon dioxide fluid technology
ZAİDE SAKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Tekstil ve Tekstil MühendisliğiBursa Uludağ ÜniversitesiTekstil Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN AKSEL EREN
- Bir tekstil sektörü için karbon ayak izi
Carbon footprint for a textile sector
MD MUZAHIDUL ISLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Çevre MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEHZAT BALCI
- Dynamic simulation model for long term comprehensive environmental analysis of GAP
GAP'ın uzun erimli kapsamlı çevresel analizi için dinamik simülasyon modeli
ALİ KEREM SAYSEL
Doktora
İngilizce
1999
Çevre MühendisliğiBoğaziçi ÜniversitesiÇevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN YENİGÜN
PROF. DR. YAMAN BARLAS
- Farklı mantar türlerinden doğal boyar madde eldesi ve elyaf boyamada incelenmesi
Natural dyestuff extraction from different mushroom species and investigation in fiber dyeing
HİCRET DİDAR ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
BiyolojiSakarya ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT TEKER
DR. AYŞE USLUOĞLU
- Pamuk (Gossypium hirsutum L.)'da yeşil gübrelerin etkileri üzerinde araştırmalar
Başlık çevirisi yok
HAMDİ AYGÜN