Geri Dön

Obsesif kompulsif bozukluk tanılı ergenlerde duyusal işlemleme bozuklukları ve otizm özelliklerinin yürütücü işlevler ile ilişkisi

Sensory processing disorders and autism traits in adolescents with obsessive-compulsive disorder: İmpact on executive functions

PDF İndir

  1. Tez No: 910961
  2. Yazar: NERGİS KILIÇ
  3. Danışmanlar: DR. İPEK SÜZER GAMLI
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Psikiyatri, Psychiatry
  6. Anahtar Kelimeler: Duyusal işlemleme, obsesif kompulsif bozukluk, otizm özellikleri, yürütücü işlevler, Autism traits, executive functions, sensory processing, obsessive-compulsive disorder
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
  10. Enstitü: İstanbul Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi
  11. Ana Bilim Dalı: Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 204

Özet

Giriş: Obsesif kompulsif bozukluk (OKB); tekrarlayan obsesyon ve/veya kompulsiyonların varlığıyla karakterize, genellikle kronik seyreden ancak kimi zaman da ataklar halinde gidiş gösterebilen, kişinin günlük işlevini belirgin ölçüde bozabilen ruhsal bir bozukluktur. Yürütücü işlevler, bireyin yeni davranışlar geliştirmesini, alışılmadık durumlara uyum sağlamasını, soyut ve karmaşık kavramları anlamasını, problem çözmesini ve planlama yapmasını sağlayan bir dizi yüksek düzey bilişsel süreçtir. Literatürde, OKB tanılı bireylerde yürütücü işlevlerde bozulmalar olduğunu gösteren çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Ancak bu bozulmaların semptom şiddeti ile ilişkisi ve bu bozulmalarla bağlantılı olabilecek faktörler hakkında sınırlı bilgi mevcuttur. Duyusal işlemleme bozukluğu, bireylerin duyusal uyaranları işleme sürecindeki zorluklar nedeniyle günlük yaşam aktivitelerinde çeşitli güçlükler yaşamasını tanımlayan bir kavramdır. Otizm özellikleri ise, yalnızca otizm tanısı alan bireylerde değil, genel popülasyonda da farklı düzeylerde görülebilen, sosyal iletişim ve etkileşimde zorluklar ile sınırlı ve tekrarlayıcı davranışları içermektedir. Literatürde, yürütücü işlevler ile duyusal işlemleme ve otizm özelliklerinin ilişkili olabileceğini gösteren çalışmalar olmasına karşın, bu ilişkinin OKB tanılı ergenlerde yeterince araştırılmadığı görülmektedir. Bu çalışmada, bir eğitim ve araştırma hastanesinin çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları polikliniğine başvuran OKB tanılı ergenlerde, semptom şiddetinin; duyusal işlemleme bozuklukları ve otizm özellikleri ile ilişkisini değerlendirerek; duyusal işlemleme zorlukları ve otizm özelliklerinin yürütücü işlev performansı üzerine etkisini incelemek amaçlanmıştır. Materyal ve Metod: Bu çalışmaya, çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları polikliniğine başvuran ve DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders - Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı) tanı kriterlerine göre OKB tanısı almış 100 ergen dahil edilmiştir. DSM-5 tanı kriterlerine göre OKB dışında herhangi bir psikiyatrik tanı almış olanlar ve kronik metabolik, genetik, endokrinolojik veya nörolojik bir hastalığı olanlar çalışmaya dahil edilmemiştir. Çalışmaya katılan tüm ergenler ve ebeveynlerinden bilgilendirilmiş onam alınmıştır. Tanısal değerlendirme ve psikiyatrik komorbiditelerin belirlenmesi amacıyla, katılımcılar 'Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi - Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli (ÇDŞG-ŞY-T)' isimli yarı yapılandırılmış görüşme ile değerlendirilmiş ve sonrasında, araştırmacılar tarafından oluşturulan veri toplama formu aracılığıyla katılımcıların sosyodemografik ve klinik bilgileri kaydedilmiştir. Ardından, OKB semptom şiddetini değerlendirmek için katılımcılara klinisyen tarafından 'Çocuklar için Yale-Brown Obsesif-Kompulsif Ölçeği (ÇY-BOKÖ)' uygulanmıştır. Ergen katılımcılardan duyusal işlemleme özellliklerini değerlendirmek için 'Adölesan/Yetişkin Duyu Profili (AYDP)' ölçeğini, ebeveynlerinden ise çocuklarındaki otizm özelliklerini değerlendirmek için 'Otizm Spektrum Anketi-Ergen Formu (OSA-E)' ölçeğini yanıtlamaları istenmiştir. Son olarak, klinisyen tarafından katılımcılara dört farklı nöropsikolojik test uygulanmıştır: Wisconsin Kart Eşleme Testi (WKET), Stroop Testi TBAG Formu, Çocuklar İçin Renkli İz Sürme Testi (RİST) ve Sözel Akıcılık Testleri. Bulgular: Katılımcıların AYDP 'duyusal hassasiyet' ve 'duyusal kaçınma' alt ölçek puanları ile ÇY-BOKÖ ile değerlendirilen obsesyon ve kompulsiyon şiddeti arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Otizm özelliklerini değerlendiren OSA-E ölçeği toplam puanlarının, obsesyon şiddetiyle hafif düzeyde, kompulsiyon şiddetiyle ise orta düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişki gösterdiği bulunmuştur. Yürütücü işlev performansı değerlendirildiğinde, katılımcıların ÇY-BOKÖ obsesyon ve kompulsiyon puanları ile RİST ve WKET puanları arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Bununla birlikte, Sözel Akıcılık Testleri ve Stroop Testi sonuçlarının OKB semptom şiddetiyle ilişki göstermediği görülmüştür. İçgörü düzeyine göre sınıflandırılan gruplar (mükemmel/iyi/orta) arasında belirli WKET puanları ve OSA-E toplam puanları açısından anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Katılımcıların AYDP ile değerlendirilen duyu profili ve yürütücü işlev performansı arasında doğrudan bir ilişki saptanmamıştır. Tek değişkenli regresyon analizinde, OSA-E toplam puanlarının WKET-12 puanlarındaki artışı anlamlı şekilde yordadığı belirlenmiştir. Ancak, yaş ve OKB semptom şiddeti gibi diğer değişkenlerin dahil edildiği çok değişkenli doğrusal regresyon modelinde, OSA-E toplam puanı WKET-12 puanlarını anlamlı şekilde öngören bir faktör olmaktan çıkmıştır. Sonuç: Çalışmamızdan elde ettiğimiz sonuçlar, duyusal işlemleme zorlukları ve otizm özelliklerinin OKB semptom şiddetiyle anlamlı düzeyde ilişkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca, yürütücü işlevlerin çeşitli alanlarında görülen bozulmaların OKB semptomları ile bağlantılı olabileceği saptanmıştır. Bu nedenle, yürütücü işlevleri hedefleyen bireyselleştirilmiş müdahaleler, OKB semptomlarının yönetimini iyileştirmek ve bireylerin günlük yaşam becerilerini desteklemek açısından önemli olabilir. Çalışmamızda, duyusal işlemleme bozuklukları ve otizm özelliklerinin yürütücü işlevler üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığı belirlenmiştir. Bu doğrultuda, yürütücü işlevleri etkileyebilecek diğer değişkenleri de kapsayan, daha geniş örneklemlerle gerçekleştirilecek kontrollü araştırmalara ihtiyaç vardır.

Özet (Çeviri)

Introduction: Obsessive-compulsive disorder (OCD) is a mental disorder characterized by the presence of recurrent obsessions and/or compulsions. It typically follows a chronic course but can also present in episodic patterns, significantly impairing an individual's daily functioning. Executive functions are a set of high-level cognitive processes that enable individuals to develop new behaviors, adapt to unfamiliar situations, understand abstract and complex concepts, solve problems, and plan. Numerous studies in the literature suggest that individuals diagnosed with OCD exhibit impairments in executive functions. However, there is limited knowledge regarding the relationship between these impairments and symptom severity, as well as the factors that may contribute to these deficits. Sensory processing disorder is a concept that describes the difficulties individuals experience in daily life activities due to challenges in processing sensory stimuli. Autism traits, on the other hand, are not limited to individuals diagnosed with autism but can also be observed at varying levels in the general population, encompassing difficulties in social communication and interaction, as well as restricted and repetitive behaviors. Although studies in the literature suggest a possible relationship between executive functions, sensory processing, and autism traits, this relationship has not been adequately investigated in adolescents with OCD. This study aims to assess the relationship between symptom severity and sensory processing difficulties, autism traits, and executive functions in adolescents diagnosed with OCD who presented to a Child and Adolescent Psychiatry Outpatient Clinic. Additionally, the study seeks to examine the effects of sensory processing difficulties and autism traits on executive functions. Materials and methods: This study included 100 adolescents who applied to a Child and Adolescent Psychiatry Outpatient Clinic and were diagnosed with OCD according to the diagnostic criteria of DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). Adolescents with any other psychiatric diagnoses or chronic metabolic, genetic, endocrinological, or neurological diseases were excluded from the study. Informed consent was obtained from all adolescents and their parents. Diagnostic evaluations and psychiatric comorbidities were assessed using the semi-structured interview tool“Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia for School-Age Children -Present and Lifetime Version- Turkish Version”. Sociodemographic and clinical data were collected using a researcher-designed data collection form. To assess OCD symptom severity, the 'Children's Yale-Brown Obsessive-Compulsive Scale (CY-BOCS)' was administered by the clinician. Adolescents were asked to complete the 'Adolescent/Adult Sensory Profile (AASP)' to evaluate sensory processing features, and their parents completed the 'Autism Spectrum Quotient – Adolescent Version (AQ-Adolescent)' to assess autism traits in their children. Lastly, four neuropsychological tests were administered to the participants by the clinician: the Wisconsin Card Sorting Test (WCST), Stroop Test TBAG Form, Children's Color Trails Test (CCTT), and Verbal Fluency Test. Results: Significant positive correlations were found between the AASP subscales of 'sensory sensitivity' and 'sensory avoidance' and the severity of obsessions and compulsions measured by CY-BOCS. The AQ-Adolescent total scores showed a mild positive correlation with obsession severity and a moderate positive correlation with compulsion severity. In terms of executive function performance, significant relationships were observed between participants' CY-BOCS obsession and compulsion scores and their WCST and CCTT scores. However, the Verbal Fluency Test and Stroop Test did not show a significant relationship with OCD symptom severity. Among groups classified by levels of insight (excellent/good/fair), significant differences were found in certain WCST scores and AQ-Adolescent total scores. No direct relationship was observed between the participants' sensory profile assessed by AASP and executive functions. In univariate regression analysis, AQ-Adolescent total scores significantly predicted increases in WCST-12 scores. However, in the multivariate linear regression model that included other variables such as age and OCD symptom severity, the AQ-Adolescent total score was no longer a significant predictor of WCST-12 scores. Conclusion: The findings of this study indicate that sensory processing difficulties and autism traits are significantly associated with OCD symptom severity. Moreover, impairments in various aspects of executive functions were found to be related to OCD symptoms. Therefore, individualized interventions targeting executive functions may be crucial for improving symptom management and supporting daily life skills. In our study, it was found that sensory processing disorders and autism traits had no significant effect on executive functions. Further controlled studies with larger samples, including other variables affecting executive functions, are needed to enhance our understanding of the cognitive aspects of OCD.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    812682

    Obsesif kompulsif bozukluk tanılı hastalarda duygu düzenleme güçlükleri ve duyusal hassasiyetin hastalık yükü ve klinik prezentasyona etkisi

    The effect of emotion regulation difficulties and sensory sensitivity on disease burden and clinical presentation in patients with obsessive compulsive disorder

    CANSU TAŞDEMİR

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    PsikiyatriKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BAHADIR TURAN

  2. Tez No

    667455

    Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) tanısı almış 11-18 yaş çocuk ve ergenlerde psikolojik sağlamlık ve empati düzeyi ile içselleştirilmiş damgalanmanın ilişkisi

    Relationship between psychological resilience and empathy levels with internalized stigma in children and adolescents aged 11 TO 18 WHO have been diagnosed with obsessive compulsive disorder (OCD)

    KÜBRA İLİCEPINAR

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    PsikiyatriSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. CANER MUTLU

  3. Tez No

    454315

    OKB tanısı olan çocuk ve ergenlerde belirti dağılımının ebeveynlerindeki obsesif kompulsif belirti dağılımı ve ebeveyn tutumları ile olan ilişkisi

    The distribution of obsessive-compulsive symptoms in child and adolescents diagnosed with ocd and its relationship with parental child rearing attitudes and the distribution of obsessive-compulsive symptoms in their parents

    AYSU ERSİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    PsikolojiIşık Üniversitesi

    Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. NAZLI BALKIR

  4. Tez No

    478145

    Tourette bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde eşlik edebilen yaşam boyu obsesif kompulsif bozukluk semptomlarının mevcut tik davranışlarının özellikleri ile ilişkisi ve bulguların obsesif kompulsif semptomları bulunmayan olgularla karşılaştırılması

    Effects of life-time obsessive compulsive disorder symptoms on tic properties in chi̇ldren and adolescents with tourette disorder and the comparision of the findings with the cases with no comorbi̇d obsessi̇ve compulsi̇ve symptoms

    MUSTAFA KEMAL ÖZCAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    PsikiyatriSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. CANAN TANIDIR

  5. Tez No

    604881

    Tik bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde yaşam kalitesi ve eşlik eden bozukluklar

    Quality of life and comorbid disorders in children and adolescents with tic disorders

    EMİRHAN ASLAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    PsikiyatriKaradeniz Teknik Üniversitesi

    Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEMA KANDİL

Geri Dön