Türk halk kültüründe Battal Gazi Destanı ve destanın arketipsel tahlili
The Epic of Battal Gazi in Turkish folk culture and the archetypical analysis of the epic
- Tez No: 912020
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EBRU ŞENOCAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Destan, Battal Gazi Destanı, Battal Gazi, Menkıbe, Efsane, İnanç Anıları, Arketipsel Tahlil, Somut Olmayan Kültürel Miras, Epic, Battal Gazi Epic, Battal Gazi, Hagiography, Legend, Memorate, Archetypal Analysis, Intangible Cultural Heritage
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Milletlerin tarihlerini, kültürel ve sosyal hayatlarını, millî değerlerini yansıtan destanların yazıya geçirilmesi, kültürün tarihsel gelişim ve değişimini görünür kılması bakımından oldukça önemlidir. Dolayısıyla destanlar bu değişimin kolektif bilinci nasıl şekillendirdiğini gösteren çok değerli eserlerdir. Battal Gazi Destanı, Türklerin, İslam'ı kabul etmelerinin ardından Anadolu'da teşekkül eden ilk destan olması itibarıyla bu değişimi yansıtan bir belge niteliğindedir. Anadolu'nun Müslümanlaşması sırasında Battal Gazi'nin Bizanslılarla yaptığı mücadeleler destanın çekirdek aşamasını oluşturmuş ve daha sonra yapılan savaşlar sırasında onun kahramanlıkları destan anlatıcılarının da etkili söylemleriyle büyük bir dirilişin güçlü bir motivasyon kaynağı haline dönüşmüştür. Ulusun belleğindeki ideal insanla bütünleşen bu İslam kahramanı milletin ruhuna işlemiş ve bu benimseyiş hali günümüze menkıbe, efsane, inanç anılarışeklinde ulaşmıştır. Çalışmada Malatya, Eskişehir, Elazığ ve Ankara'da Battal Gazi ve destandaki diğer kişilerle ilgili anlatılar derlenmiş ve anlatılanlar destanla karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Büyük kahramanlar kendi içlerine yaptıkları yolculuklarda karanlıklarla yüzleşebilen insanlardır. Ancak böyle gerçek hayata cesurca atılabilirler. Battal Gazi başta ölüm olmak üzere diğer bilinmezlerin üzerine korkusuzca ve güven içinde giden, bir(ey)selleşme yolculuğunda hedefe ulaşabilen bir kahramandır. Battal Gazi'nin bu yönünü de ele almak amacıyla destan ayrıca Campbell'ın 'MonomitKuramı'na uygun olarak 'Ayrılma-Erginlenme-Dönüş' başlıkları altında arketipsel sembolizm yönüyle incelenmiştir. Geniş bir zaman ve mekânda etkisini gösteren millî ve birçok yönüyle de evrensel olan bu kahramanın günümüz misyon ve vizyonu, bahsedilen çalışmalar dışında somut olmayan kültürel mirastaki yansımalarıyla birlikte değerlendirilerek yorumlanmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The writing of epics reflecting the history, cultural and social life and national values of nations is very important in terms of making the historical development and change of culture visible. Therefore, epics are very valuable works that show how this change shapes the collective consciousness. Battal Gazi Epic is a document reflecting this change as it is the first epic that was formed in Anatolia after the Turks accepted Islam. Battal Gazi's struggles against the Byzantines during the Islamization of Anatolia formed the core stage of the epic, and his heroism during the battles fought later turned into a powerful source of motivation for a great resurrection with the effective discourses of the epic narrators. This Islamic hero, who integrated with the ideal person in the nation's memory, penetrated into the soul of the nation and this state of adoption has reached our day in the form of hagiography, legend and memorates. In this study, narratives about Battal Gazi and other people in the epic were compiled in Malatya, Eskişehir, Elazığ and Ankara and the narratives were evaluated by comparing them with the epic. Great heroes are people who are able to face the darkness in their inner journeys. Only then can they bravely embark on real life. Battal Gazi is a hero who goes fearlessly and safely over death and other unknowns, and reaches the goal in his journey of becoming an individual. In order to address this aspect of Battal Gazi, the epic was also analyzed in terms of archetypal symbolism under the headings of 'Separation-Maturation-Return' in accordance with Campbell's 'Monomite Theory'. Today's mission and vision of this hero, who is national and universal in many aspects, showing its influence in a wide time and space, has been tried to be interpreted by evaluating it together with its reflections in intangible cultural heritage, apart from the studies mentioned.
Benzer Tezler
- Battalnâme Destanı ile Battal Gazî filmlerinin tip ve motif ekseninde karşılaştırılması
Comparison of Battalname Epic and Battal Gazi films on type and motif axis
TUĞÇE DÖĞER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HARUN AKÇAM
- Türk kültüründe Battalname Kültü
Cult of Battalname in Turkish culture
MUSTAFA METİN
Doktora
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Âşık Müslüm Dalkılıç'ın hayatı, sanatı ve eserleri
The life of the bard Müslüm Dalkılıç his art and his works
BEKİR KIZILTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
BiyografiGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AHSEN TURAN
- Türk halk kültüründe süsleme ve süslenme
Ornament and ornamentation in the Turkish folk culture
İLAYDA YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Gaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEHİYE KÖKSEL
- Türk halk kültüründe mizah ekolojisi
Humor ecology in Turkish culture
AZEM SEVİNDİK
Doktora
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU