Türkiye'de yaygın olarak kullanılan sitotoksik ilaçların ambalajlarında bulunan üretim kaynaklı ilaç kalıntılarının değerlendirilmesi
Evaluation of production originated drug residues in packages of cytotoxic drugs widely used in Turkey
- Tez No: 912411
- Danışmanlar: PROF. DR. MERVE GÜDÜL BACANLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eczacılık ve Farmakoloji, Farmasötik Toksikoloji, Pharmacy and Pharmacology, Pharmaceutical Toxicology
- Anahtar Kelimeler: Antineoplastik ilaç, flakon kontaminasyonu, çapraz kontaminasyon, mesleki maruziyet, silme örnekleme, LC-MS/MS, Antineoplastic drug, vial contamination, cross-contamination, occupational exposure, swab sampling, LC-MS/MS
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Gülhane Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Farmasötik Toksikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 126
Özet
Amaç: Tehlikeli ilaçlar olarak nitelendirilen kanser tedavisinde kullanılan sitotoksik ilaçların birçok sağlık riskine neden olduğu bilinmektedir. Bu nedenle bu tez kapsamında da Türkiye'de sıklıkla kullanılan sitotoksik ilaçların flakon yüzeylerinde üretim kaynaklı ilaç kalıntısının kantitatif analizinin yapılarak üretici firmaların üretim güvenliği konusunda yönlendirilmesi, ilaç üretiminden hazırlanmasına kadar olan süreçte görevli personel için sağlık riskinin ortaya konması/riske dikkat çekilmesi ve güvenlik önerilerinde bulunulması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: 5-Fluorourasil, doksorubisin, etoposid, gemsitabin, ifosfamid ve siklofosfamid etken maddeli sitotoksik ilaçların üretim kaynaklı flakon yüzey kontaminasyonunun belirlenmesi için farklı firmalara ait belirlenen sayıdaki ilaç flakonunun yüzeyinde amacıyla %10 metanol ve %90 amonyum asetat 5 mmol/L çözeltisi ile ıslatılan/nemlendirilen yüzey silme mendilleri kullanılarak numune alınmış ve ilaç kontaminasyon düzeylerinin belirlenmesi için sıvı kromatografisi- kütle spektroskopisi/kütle spektroskopisi (LC-MS/MS) yöntemi kullanılarak miktar tayini gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Analizler sonucunda altmış beş numunenin ilaç flakonundan alınan numunenin kırk beşinde (%69,23) istatistiksel olarak anlamlı ölçülebilir düzeyde ilaçların kendi etken maddeleri ile kontaminasyon tespit edilmiştir. 5-Fluorourasil 1000 mg ve 5000 mg dozlu sekiz ilaç numunesinin tamamında (%100), doksorubisin 50 mg etken maddesi içeren on dört ilaç numunesinin altısında (%42,86), etoposid 100 mg etken maddeli on beş ilaç numunesinin beşinde (%33,33), gemsitabin 1000 mg etken maddesi içeren dört farklı üreticiden alınan on yedi ilaç numunesinin tamamında (%100), ifosfamid 1000 mg etken maddeli aynı üreticiden alınan beş ilaç numunesinin birinde (%20), siklofosfamid 1000 mg etken maddesi içeren aynı üreticiden alınan altı ilaç numunesinin dördünde (%66,67) ilgili etken maddeler ile kontaminasyon tespit edilmiştir. Yetmiş beş numunenin otuz yedisinde (%49,33) ise numunenin alındığı ilacın etken maddesinden farklı olarak en az bir etken madde ile istatistiksel olarak anlamlı düzeyde çapraz kontaminasyon tespit edilmiştir. Sonuç: Analiz sonuçlarına istinaden Türkiye piyasasında kullanılan alt farklı etken maddeli ilacın flakon yüzeyinde yüksek oranda istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ilacın etken maddesi ve üretim süreci kaynaklı diğer sitotoksik ilaç etken maddeleri ile çapraz kontaminasyon tespit edilmiştir. Kontaminasyon tespit edilmeyen ilaç flakonlarının varlığı üretim aşamasının gerekli önlemlerin alınması durumunda kontaminasyonun çok yüksek oranda engellenebileceğini göstermektedir. Resmi otoriteler tarafından üretim aşaması ile ilgili düzenleyici mevzuatların oluşturularak gerekli kontrollerin yapılması ve üretici firmalar tarafından mevzuatlar doğrultusunda üretim yapılması durumunda sitotoksik/tehlikeli ilaçlarla çalışan personel için riskin en aza indirilebileceği veya ortadan kaldırılabileceği değerlendirilmektedir. Kontaminasyon yaygınlığının kesin olarak ortaya konabilmesi açısından çalışmada kullanılan altı etken maddenin dışındaki etken maddeli sitotoksik/tehlikeli ilaçlarla da çalışma yapılması ihtiyacı bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Purpose: It is known that cytotoxic drugs used in cancer treatment, which are characterized as dangerous drugs, cause many health risks. Therefore, in this thesis, it was aimed to conduct quantitative analysis of production-induced drug residue on the vial surfaces of cytotoxic drugs, which are frequently used in Turkey, to guide the manufacturing companies on production safety, to reveal the health risk for the personnel involved in the process from drug production to preparation, to draw attention to the risk and to make safety recommendations. Materials and Methods: In order to determine the production-related vial surface contamination of cytotoxic drugs containing 5-fluorouracil, doxorubicin, etoposide, gemcitabine, ifosfamide and cyclophosphamide active ingredients, samples were taken from the surface of a determined number of drug vials belonging to different companies using surface wiping wipes wetted/moistened with 10% methanol and 90% ammonium acetate 5 mmol/L solution and quantification was performed using liquid chromatography-mass spectroscopy/mass spectroscopy (LC-MS/MS) method to determine drug contamination levels. Results: As a result of the analyzes, forty-five of the sixty-five samples taken from drug vials (%69.23) were detected to have statistically significant measurable contamination with the drugs' own active ingredients. Contamination with the relevant active ingredients was detected in all eight drug samples with 1000 mg and 5000 mg doses (%100), in six of fourteen drug samples containing doxorubicin 50 mg active ingredient (%42.86), in five of fifteen drug samples containing 100 mg active ingredient etoposide (33.33), in all seventeen drug samples containing 1000 mg active ingredient gemcitabine (100%) taken from four different manufacturers, in one of five drug samples containing 1000 mg active ingredient ifosfamide (20%) taken from the same manufacturer, and in four of six drug samples containing 1000 mg active ingredient cyclophosphamide (66.67%) taken from the same manufacturer. In thirty-seven of seventy-five samples (49.33%), statistically significant cross-contamination was detected with at least one active substance different from the active substance of the drug from which the sample was taken. Conclusion: Based on the analysis results, a statistically significant level of cross-contamination was detected on the vial surface of the drug with six different active ingredients used in the Turkish market with the active ingredient of the drug and other cytotoxic drug active ingredients originating from the production process. The presence of drug vials in which no contamination was detected indicates that contamination can be prevented to a very high extent if the necessary precautions are taken during the production phase. It is evaluated that the risk for personnel working with cytotoxic/hazardous drugs can be minimized or eliminated if the regulatory legislations related to the production phase are established by the official authorities and the necessary controls are carried out and the production is carried out in accordance with the legislations by the manufacturing companies. In order to precisely demonstrate the prevalence of contamination, there is a need to conduct studies with cytotoxic/hazardous drugs with active ingredients other than the six active ingredients used in the study.
Benzer Tezler
- Investigation of potential inhibitory effects of natural compounds from Melissa officinalis L. in drug-resistant non-small cell lung carcinoma
Melissa officinalis L. doğal bileşiklerinin ilaç dirençli küçük hücreli dışı akciğer kanserinde potansiyel inhibitör etkilerinin araştırılması
MELİKE DOĞUKANLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
BiyomühendislikAdana Alparslan Türkeş Bilim Ve Teknoloji ÜniversitesiBiyomühendislik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGÜR CEM ERKİN
- Yeni sentez edilen nano-karmofur bileşiğinin insan akciğer kanseri üzerindeki etkilerinin incelenmesi
The new synthesized nano carmofur compound, to examine the effects on human lung cancer
EMRE ÇÖMLEKÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
BiyolojiAnadolu ÜniversitesiMoleküler Biyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE MEHTAP KUTLU
- Türkiye piyasasında bulunan çörekotu kapsülleri üzerinde kalite kontrol çalışmaları
Quality control work in the Turkey market found in black seed capsules
BERRİN ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
BiyoteknolojiMersin ÜniversitesiFarmasötik Teknoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EBRU DERİCİ EKER
- Küçük ısırgan otunun (Urtica urens) prostat kanseri üzerine etkisinin moleküler mekanizmalarının araştırılması
Investigating the molecular mechanisms of the effects of dwarf nettle (Urtica urens) on prostate cancer
GÜLSÜM TERZİOĞLU
- Nanopartikül-glukantim ve nanopartikül-Nigella sativa yağ kombinasyonlarının Leishmania tropica'ya karşı antileishmanial etkilerinin in vitro ve in vivo incelenmesi ve Kütanöz leishmaniasis'in tedavisinde yeni yaklaşımlarının geliştirilmesi
Investigation of antileishmanial effects of nanoparticle-glucantime and nanoparticle-Nigella sativa herbal oil combinations against Leishmania topica and development of new approaches in treatment of Cutaneous leishmaniasis
EMRAH ŞEFİK ABAMOR
Doktora
Türkçe
2014
BiyomühendislikYıldız Teknik ÜniversitesiBiyomühendislik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADİL ALLAHVERDİYEV