Muhammed B. Akîle'nin ez-Ziyâde ve'l-İhsân fî ʿUlûmil-Kur'ân'ı ve Süyûtî'nin el-İtkân'ıyla mukâyesesi
Muhammed B. Akīle's al-Ziyāde ve al-Ihsān fī ʿUlūmi'l- Qur'an and comparison with al-Itkān of Suyūtī
- Tez No: 912707
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER FARUK BİLGİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 274
Özet
Kur'ân ilimlerini sistemli bir şekilde ele alan eserleri düşününce ilk akla gelen eserler arasında Zerkeşî'nin el-Burhân'ı ve Süyûtî'nin el-İtkân'ı yer alır. Süyûtî Zerkeşî'nin metodunu kullanarak bu ilimleri bablara ayırmış, el-Burhân'da kırk yedi olan ilimleri eksik gördüğü hususları ilave ederek seksene çıkartmıştır. İbn Akîle de eseri ez-Ziyâde ve'l-İhsân'ı yazarken el-İtkân'ı merkeze almış, eksik gördüğü konuları ilave etmiş, bazılarını sadeleştirmiş, bazı hacimli konuları da müstakil başlıklar altında ele alarak bu alanda en kapsamlı eseri oluşturmuştur. Süyûtî'den aldığı bayrağı bir kademe ileriye götürerek Kur'ân ilimlerini yüz elli dört bölümde ele alıp genişletmiştir. Kur'ân ilimleri konusunda çalışma yapanlar tarafından el-Burhân ve el-İtkân adlı eserler çok iyi bilinip istifade edilirken yazılış zamanları arasında büyük farklılıklar olmamasına rağmen ez-Ziyâde ve'l-İhsân pek bilinmemektedir. Çalışmamızda bunun sebepleri üzerinde de durulacaktır. İki eser yöntem ve muhteva açısından karşılaştırıldığında birbirlerine çok benzedikleri görüldü. Zaten İbn Akîle eserini el-İtkân üzerine bir ziyâde çalışması olarak yazdığını ifade etmiştir. Yapılan karşılaştırmada altmış beş bâbın iki eserde de ortak olarak işlendiği, dört babın el-İtkân'da müstakil olarak yer aldığı, altmış altı bâbın ise İbn Akîle tarafından ziyâde olarak oluşturulduğu tespit edildi. Bunun yanında ez-Ziyâde ve'l-İhsân'da Kur'ân ilimlerinin ele alınış tarzı, sayısal durumu ve bu alana getirdiği yenilikler başlıkları altında el-İtkân'la benzerlikleri ve farkları ortaya konulmaya çalışıldı. Ortak bölümler üzerinde yapılan değerlendirmede yirmi dört bölümün neredeyse tamamen aynı olduğu tespit edildi. Bu bölümlerin isimleri zikredilip fazla teferruata girilmedi. İbn Akîle'nin müstakil olarak oluşturduğunu söylediği bazı bölümlerin el-İtkân'da başka başlıklar altında ele alındığı da tespit edilmiştir. Bazen de karşılaştırılan başlıkların ismen aynı olmasına rağmen içeriklerin tamamen farklı olduğu gözlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Zerkeşî's el-Burhân and Suyūtī's al-Itkān are among the first works that come to mind when it comes to encyclopedic Qur'anic sciences. Using the method of Suyūtī Zerkeşî, he divided these sciences into chapters, and he increased the sciences, which were forty-seven in al-Burhan, to eighty by adding the issues he deems lacking. While writing his work al-Ziyāde ve al-Ihsān, Ibn Akīle put al-Itkān in the center, added the subjects he saw as missing, simplified some of them, and created the most comprehensive work in this field by dealing with some voluminous subjects under separate headings. He took the banner he received from Suyūtī one step further and increased the Qur'anic sciences into one hundred and fifty-four chapters. While al-Burhân and al-Itkān are well known and benefited by those who are interested in the sciences of the Qur'an, al-Ziyāde ve al-Ihsān is not well known, although there are no great differences between the times of their writing. In our study, the reasons for this will also be emphasized. When we compare the two works in terms of method and content, we see that they are very similar to each other. In fact, Ibn Akīle states that he wrote his work as a further work on al-Itkān. In the comparison we made, it was determined that sixty-six chapters were handled jointly in both works, four chapters were included separately in al-Itkān, and sixty-five chapters were created by Ibn Akīle. In addition, under the headings of the handling of the Qur'anic sciences in al-Ziyāde ve al-Ihsān, its numerical status and the innovations it brought to this field, its similarities and differences with al-İtkan were tried to be revealed. In the evaluation made on the common sections, it was determined that twenty-three sections were almost exactly the same. The names of these sections were mentioned and not much details were entered. There have also been times that some sections that Ibn Akīle said to have created independently were discussed under other headings in al-Itkān. Sometimes it has been observed that although the titles are the same, the contents are completely different.
Benzer Tezler
- Ta'rîfât, hudûd ve mustalahât Kitâbiyâtında tefsir ve Kur'ân ilimleri terimleri
The terms of tafsir and Qur'ani̇c sciences in the literature of 'Ta'ri̇fat', 'Hudud' and 'Mustalahat'
ZAKİR DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULHAMİT BİRIŞIK
- Zehebî'nin hadis kültüründeki yeri ve hadis tenkitçiliği
The importance of al-Dhahabi in the hadith culture and hadith criticism
MEHMET YILMAZ
Doktora
Türkçe
2019
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN KAZAN
- شرح المعفوات الخليلية للشيخ محمود الزوقيديدراسةً و تحقيقاً
Şeyh Mahmud ez-Zukaydî'nin 'Şerhu'l-Ma'fuvat' adlı eserinin tahkiki ve değerlendirilmesi (Investigation and evolation of ' Sheikh Mahmut ez-Zukaydı's ')
MUHAMMED ŞAFİ DERŞEVİ
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DinSiirt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADNAN MEMDUHOĞLU
- Tervîhu'l-Kulûb Fi-Zikri Mülûki Benî Eyyûb (Çeviri ve değerlendirme)
Tarvîh al-Qulūb Fi-Dhikri Mulūk Banī Ayyūb (Translation andevaluati̇on)
AYAD ABDALKHALIQ RSTAM
- Şeyh Mahmud ez-Zokaydî ve ed-Dâ' ve'd-Devâ' adlı eseri
Sheik Mahmud ez-Zokaydî and ed-Dâ' ve'd-Devâ' his work
ABİD SEVGİLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN BOZAN