Vocabulary development in 12-18 month-olds: Interactions between maternal input and infant communicative skills
12-18 aylık bebeklerde erken kelime dağarcığı gelişimi: Anne girdisi ve bebeklerin iletişim becerileri arasındaki etkileşimler
- Tez No: 913288
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE AYLİN KÜNTAY COPTY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Koç Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Bebeklerin kelime dağarcığı gelişimindeki bireysel farklılıklar ve gelişimsel süreçler, hem çocukla ilgili kişisel faktörlerden hem de çevresel faktörlerden kaynaklanabilir. Bu tez, Türkçe öğrenen bebeklerde annenin dil girdisi, bebeklerin sözel olmayan iletişim becerileri ve erken kelime dağarcığı gelişimi arasındaki dinamikleri incelemektedir. Çalışmalar iki ana faktöre odaklanmaktadır: (1) annenin hem sözel hem de işaret jesti girdisinin etkisi ve (2) bebeklerin işaret jestini üretme ve anlama becerileri gibi sözel olmayan iletişim becerileri. Bir diğer önemli odak noktası ise anne tarafından bildirilen çocuk dil seviyesi raporlamasının bebeklerin dil becerilerini ne ölçüde yansıttığı ve annelerin bebeklerinin kelime bilgilerine dair tahminlerinin bebeklerine yönelik sözel girdileriyle ilişkili olup olmadığıdır. Birinci bölüm, mevcut tezi çerçeveleyen temel ampirik bulguları özetleyen bir literatür taraması sunmaktadır. İkinci bölüm, 14 aylık bebeklerin tüm-el ve işaret parmağı ile yaptıkları işaret jestleri ile annelerin işaret jestlerinin, bebeklerin hem eş zamanlı hem de gelecekteki kelime dağarcığı becerilerini, doğrudan (sözcük anlama becerisi - SAB; dinlerken-bakma - DB) ve dolaylı (kelime dağarcığı büyüklüğü; TİGE) yöntemlerle ölçerek, yordayıp yordamadığını incelemektedir. Sonuçlar, bebeklerin 14 aylıkken yalnızca işaret parmağı ile işaret jestini üretme sıklıklarının 18 aylıkken dinlerken-bakma görevinin tepki süresi ve doğruluk puanları üzerinden değerlendirilen sözcük anlama becerilerini yordadığını ortaya koymuştur. Ne bebeklerin tüm el ile işaret jestleri ne de annelerin işaret jestleri, bebeklerin doğrudan ve dolaylı yöntemlerle ölçülen eş zamanlı ve bir kaç ay sonraki (18 aylıkken) kelime becerilerini yordamamıştır. Bu bulgular, bebeklerin işaret parmağı ile işaret jestlerinin erken kelime becerileri üzerindeki rolünü vurgulayan önceki bulguları doğrudan ölçüm yöntemleriyle pekiştirmektedir. Üçüncü bölüm, annelerin işaret jestleri ile bebeklerin birkaç ay sonraki alıcı kelime dağarcığı arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkide bebeklerin işaret jestini takip becerilerinin nasıl bir etkisi olabileceğini incelemektedir. Özellikle, 12 aylıkken gözlemlenen annelerin işaret jesti sıklığının 14 aylıkken bebeklerin alıcı kelime dağarcığını öngörüp öngörmediği ve bu etkinin, bebeklerin işaret jestini takip etme becerilerinden, özellikle görüş alanlarının dışındaki hedeflere işaret edilmesi durumunda, ne ölçüde etkilendiği araştırılmıştır. Bulgular, annelerin işaret jesti sıklığının bebeklerin alıcı kelime dağarcığıyla ilişkili olduğunu, ancak bu ilişkinin yalnızca görüş alanlarının dışındaki hedeflere yapılan işaretleri takip edebilen bebekler için geçerli olduğunu göstermiştir. Bu durum, bebeklerin işaret jesti takibi becerileri ile dikkat paylaşımı yapabildiklerini ve böylece işaret edilen nesneleri sözel girdilerle daha iyi ilişkilendirerek, annelerinin işaret jestinden daha fazla faydalandıklarını desteklemektedir. Bu bölüm, bebeklerin erken sosyo-iletişimsel becerileri (işaret jesti takibi) gibi çocukla ilgili kişisel faktörlerin, çevresel girdilerle (annelerin işaret jestleri) etkileşim halinde olarak dil gelişimini nasıl desteklediğini vurgulamaktadır. Dördüncü bölüm ise, farklı eğitim geçmişine sahip annelerin bebeklerinin kelime anlama becerilerini nasıl tahmin ettiklerini, bu tahminlerin bebeklerine sağladıkları sözel girdi niceliği ve niteliğiyle nasıl ilişkili olduğunu ve bu girdinin bebeklerin alıcı kelime dağarcığıyla nasıl bağlantılı olduğunu incelemiştir. Sonuçlar, annelerin, eğitim düzeyinden bağımsız olarak, bebeklerinin kelimeleri anlama becerilerini hem olduğundan daha yüksek hem de daha düşük şekilde tahmin edebildiklerini göstermiştir. Ancak, yalnızca olduğundan yüksek tahminler ile annelerin bebeklerine sağladıkları sözel girdideki sözcük miktarı ve sözcük çeşitliliği arasında pozitif bir ilişki görülmüştür. Ayrıca, anne girdisinin ne niceliği ne de niteliği bebeklerin alıcı kelime dağarcığını yordamamıştır. Bu bölüm, annelerin bebeklerinin dil becerilerine göre sözel girdilerini düzenlediklerini, ancak bu düzenlemenin, olduğundan yüksek tahminlerine daha çok dayanabilceğini desteklemektedir. Genel olarak, bu çalışmalar, bebeklerin iletişim becerilerinin, özellikle işaret jesti üretimi ve işaret jesti takibinin, erken kelime dağarcığı gelişiminde önemli bir rol oynadığını göstermektedir. Annelerin sözel ve sözel olmayan (jest) girdileri ise, bebeklerin bu girdiyi işleyebilecek sosyal-iletişimsel becerilere sahip olmaları ve anne girdisinin bebeklerin dil gelişim seviyeleriyle paralel olması durumunda, kelime dağarcığı gelişimini daha etkili bir şekilde destekleyebilir.
Özet (Çeviri)
Individual differences in infants' vocabulary growth and developmental trajectory emerge as influenced by both child-related and environmental factors. This dissertation explores the dynamics between maternal language input, infants' nonverbal communication skills, and early vocabulary development in Turkish-learning infants. The focus is on two primary factors: (1) the influence of maternal input, including both verbal and gestural, and (2) infants' nonverbal communicative skills, particularly their ability to produce and comprehend pointing gestures. Another key focus is the extent to which mother-reported language measures reflect infants' language skills and whether mothers' estimations are associated with their verbal input directed to their infants. Chapter 1 presents a review of the relevant literature, summarizing the key empirical findings that inform the current dissertation. Chapter 2 examines whether infants' whole-hand and index-finger pointing, as well as mothers' pointing, at 14 months predict infants' concurrent and prospective vocabulary skills, measured with both direct (lexical processing efficiency - LPE; looking-while-listening - LWL) and indirect (vocabulary size; Turkish CDI) methods at 14 and 18 months. Results revealed that infants' index-finger pointing at 14 months predicted later lexical processing efficiency, as measured by reaction time and accuracy scores of LWL at 18 months. Neither infants' whole-hand pointing nor mothers' pointing predicted infants' concurrent or prospective vocabulary skills assessed via direct and indirect measures. These results extend the previous findings on the unique role of index-finger pointing in early vocabulary development with a more direct measure of vocabulary. Chapter 3 examined the association between maternal pointing and infants' later receptive vocabulary with a focus on how infants' point-following skills may influence this association. Specifically, the study examined whether mothers' pointing at 12 months predicted infants' receptive vocabulary at 14 months and whether this effect was moderated by infants' ability to follow points, particularly to targets outside their visual field. The study found that maternal pointing frequency was associated with infants' later receptive vocabulary at 14 months, but only for infants who could follow points to objects outside their immediate visual field. This suggests that infants' point-following skills enhance their ability to benefit from maternal pointing, potentially by sharing attention and better connecting the referred objects with verbal input. This chapter underlines how child-related factors, such as infants' early socio-communicative skills (point-following), interact with environmental input (maternal pointing) to support language development. Chapter 4 investigated how mothers with different levels of education provide estimations of their infants' word comprehension, how these estimations relate to the verbal input quantity and quality that they provide for their infants, and how their verbal input relates to infants' receptive vocabulary skills. Results demonstrated that while mothers make overestimations and underestimations of the words their infants comprehend regardless of educational background, the overestimations were positively associated with the number of words and lexical diversity in their input for their infants. Moreover, neither the quality nor the quantity of maternal input predicts infants' receptive vocabulary. This chapter suggests that mothers may adjust their verbal input to their infants' language competence, but based on their own overestimations. Overall, this dissertation demonstrates that infants' communicative skills, particularly their point-production and point-following abilities, play a significant role in early vocabulary development. Maternal verbal and gestural input would facilitate vocabulary development better, if infants have the social-communicative skills to process the input and maternal input meets infants' language development needs.
Benzer Tezler
- ISO 9000 kalite güvencesi sistemi ve yapılan yatırımın değerlendirilmesi
Quality assurance and total quality management
M.NESLİN UNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiPROF.DR. ETHEM TOLGA
- The significance and the contribution of 6+1 traits of writing to the success of the students in writing courses in English language teaching
Yazmanın 6+1 özelliğinin İngilizce öğretiminde yazılı anlatım derslerindeki öğrenci başarısına katkısı ve önemi
ÖZLEM YAZAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. PAŞA TEVFİK CEPHE
- Beyin temelli bellek destekleyicilerinin ortaokul öğrencilerinde kelime öğretimine, kalıcılığa ve okuduğunu anlamaya etkisi
The effect of brain-based memory supporters on vocabulary teaching, retention and reading
ÜMİT YEGEN
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ÖZDEMİR
- Kalite güvencesi ISO 9000
Quality assurance and ISO 9000
M.İLHAN OKTA
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İRFAN SAYGILI
- ISO 9000 kalite güvencesi sistemi
Quality assurance
M.MURAT AKDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TANYAŞ