Subject agreement in -dik clauses in the history of Turkish
Türkçenin tarihi boyunca –dık ekli yan cümleciklerdeki özne uyumu
- Tez No: 913361
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN BAĞRIAÇIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
Bu tezde -DIK ekinin kullanıldığı yan tümcelerde özne durumu ve özne uyumu Türkçenin tarihi boyunca incelenmiştir. Modern Türkçede tümleç yan tümcelerinde ve ilgi tümcelerindeki açık öznelerin ilgi eki ile işaretlenmesinde belirlilik hiyerarşisi belirleyici etkendir: Özgül özneler ilgi ekini taşırken, özgül olmayanlar işaretsiz, yalın durumda görünür. Bu durum Türkçenin tarihi boyunca aynı değildir. İlgi ekiyle işaretleme bu dönemde genel olarak daha az olmasına rağmen manuel olarak oluşturduğum art zamanlı derlemin nicel incelemesi, -DIK ekinin kullanıldığı yan tümcelerin öznelerinin durumunun belirlenmesinde on sekizinci yüzyıla kadar canlılık hiyerarşisinin çok önemli bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Bu noktada belirlilik hiyerarşisi önde gelen faktör haline gelmiştir. Bu art zamanlı değişim, dil değişimine yönelik edinim temelli model (Andersen, 1973; Lightfoot, 1976) ışığında tartışılmaktadır. Özellikle parametrik bulanıklık ve yeterli verinin eksikliği nedeniyle, ilgi ekiyle işaretlemede yordayıcı olan canlılık hiyerarşisinin, on sekizinci yüzyılda bir grup dil edinicisi tarafından belirlilik hiyerarşisi olarak yeniden analiz edildiği ileri sürülmektedir. Ayrıca bu tezde, -DIK ekinin kullanıldığı yan tümcelerin fiillerinde görülen adsıl uyumdaki art zamanlı değişim de incelenmektedir. Tez, -DIK ekinin kullanıldığı tüm yan tümce türlerinde adsıl uyumun ne sıklıkta ve ne zamandan beri kullanıldığını gözler önüne sermektedir. Her -DIK ekli yan tümce türü için adsıl uyumun varlığındaki artış veya azalış sayısal olarak sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
In this thesis, subject case and subject agreement in -DIK argument subordinate clauses are explored throughout the history of Turkish. Definiteness hierarchy is the determining factor in the genitive marking of the overt internal subjects of complement and non-subject relative clauses in Modern Turkish: specific subjects bear genitive whereas non-specific ones appear in the nominative. This state of affairs was not the same across the history of Turkish. The quantitative investigation of a diachronic corpus that I created manually reveals that, while genitive marking was overall lower, the animacy hierarchy played a crucial role in the subject case of -DIK subordinate clauses until the eighteenth century. At this point definiteness hierarchy became the prominent factor. This diachronic change was discussed in the light of an acquisition-based model to language change (Andersen, 1973; Lightfoot, 1976). In particular, it is suggested that due to parametric ambiguity and lack of sufficient data, the animacy hierarchy, which is the predictor in genitive marking, was reanalyzed as definiteness hierarchy by a group of language acquirers around the eighteenth century. In addition, the thesis also investigates diachronic changes in the nominal agreement on the verb of subordinate -DIK clauses. The thesis shows how often and since when nominal agreement has been used in all subordinate -DIK clause types. For each subordinate -DIK clause type, the increase or decrease in the existence of the nominal agreement has been provided numerically.
Benzer Tezler
- Eski Anadolu Türkçesinden Türkiye Türkçesine birleşik cümlelerde iç cümledeki özne konumunun durum özelliklerine tarihsel bir bakış
A historical overview of case features of subject situation in complement clauses in compound clauses from Old Anatolian Turkish to Modern Turkish
AHMET NAİM ÇİÇEKLER
Doktora
Türkçe
2015
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYATİ DEVELİ
- Hatay'ın Türkiye Cumhuriyeti'ne katılımı
The reunification of Hatay with the Republic of Turkey
AHMET ASKER
- Zoraki bir koalisyon: 37. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti (CHP – MSP)
A forced coalition: The 37th government of Turkey (RPP-NSP)
HAMZA GÖKHAN ERYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Siyasal BilimlerAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NASRULLAH UZMAN
- Süre uzatımı ve ek ödemelerin KİK ve FIDIC anahtar teslimi sözleşmeleri çerçevesinde incelenmesi
Review of extension of time and additional payment in the public procurement authority KIK and FIDIC turnkey contracts
DİDEM AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ İLTER
- Kredi kartı uygulamasında banka ile üye işyeri arasındaki ilişkinin fıkhî durumu
The fiqh status of reali̇ton between the bank and i̇ts customer on credi̇t card appli̇cati̇on
SERACETTİN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Bankacılıkİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERVET BAYINDIR