Geri Dön

Zarar sigortalarında sigorta ettirenin rizikoya sebebiyet vermesi

Inducement of the insured event by the policyholder in non-life insurance

  1. Tez No: 914517
  2. Yazar: AKTAN ÖZKAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AHMET TÜRK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Hukuk, Law
  6. Anahtar Kelimeler: Sigorta Sözleşmesi, Zarar Sigortası, Riziko, Sigorta Suistimali, Kusur, Insurance Contract, Indemnity Insurance, Risk, Insurance Fraud, Fault
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Özel Hukuk Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 504

Özet

Riziko, sigorta sözleşmelerinin esaslı unsurudur. Sigorta sözleşmeleri açısından riziko, objektif veya sübjektif nedenlerle riziko gerçekleşebilir. Sübjektif nedenler, esasen sigorta ettirenin şahsından kaynaklanmaktadır. Zarar sigortalarında sigortacının, sigorta ettirenden kaynaklanan sübjektif risklere teminat sağlayıp sağlamayacağı veya hangi oranda teminat sağlayacağı meselesi hep tartışmalı olmuştur. Bu bağlamda farklı hukuk sistemleri arasında çeşitli yaklaşımlar benimsenmiştir. Türk hukuku açısından ise özellikle TTK m. 1429 ve TTK m. 1477 kilit rol oynamaktadır. Zarar sigortalarında, sigorta ettirenin rizikoya kusuruyla sebebiyet vermesi halinde, kusurun türünün saptanması önemlidir. Bu doğrultuda sigortacının sigorta tazminatını ödeme yükümlülüğünün bulunup bulunmadığı tespit edilir. Sigorta ettirenin, rizikoya kasten sebebiyet vermesi halinde, sigortacının tazminat ödeme yükümlülüğü bulunmaz. Çünkü sigorta sözleşmesinin kurulması aşamasında, sigorta ettirenin kast derecesindeki kusuru sigorta teminatı dışında bırakılmıştır. Buna karşın ağır ihmal dahil olmak üzere, rizikoya ihmal ile sebebiyet verilmesi halinde, kural olarak sigortacı sigorta sözleşmesindeki limitler çerçevesinde zararı karşılamakla yükümlüdür. Sigorta ettiren dışındaki üçüncü kişilerin sübjektif risk kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği de önemli bir hukuki sorundur. Kapsamın genişletilmesi, sigorta ettirenin sigorta sözleşmesinden beklediği faydayı azaltabilir. Diğer yandan sigorta ettirenin, sigorta sözleşmesinin kendisinden beklediği rizikonun yönetimine ilişkin faaliyetleri bir başkasına devretmesi, bu kez sigortacının ve sigortalılar topluluğunun menfaatlerini tehlikeye sokabilir. Bu noktada sübjektif risk kapsamında sayılabilecek üçüncü kişilerin tespiti gerçekleştirilmeli ve TTK m. 1429'un meseleye ilişkin çizdiği hukuki çerçevenin yerindeliği tartışılmalıdır. Nihayetinde çalışmada zarar sigortalarında rizikoya kusurla sebebiyet verme kavramı, kavramın hukuki niteliği, maddi ve manevi unsurları ile doğurduğu hukuki sonuçlar karşılaştırmalı hukuk perspektifiyle incelenmiştir.

Özet (Çeviri)

Risk is an essential element of insurance contracts. In terms of insurance contracts, risk may materialize due to objective or subjective causes. Subjective causes generally stem from the conduct of the policyholder. In indemnity insurance, the question of whether the insurer will provide coverage for subjective risks arising from the policyholder, and if so, to what extent, has always been a matter of debate. In this regard, various approaches have been adopted among different legal systems. Under Turkish law, Art. 1429 and Art. 1477 of the Turkish Commercial Code play a key role. In indemnity insurance, when the policyholder causes the realization of risk due to fault, it is crucial to determine the degree of the fault. This determination establishes whether the insurer is obligated to pay the insurance indemnity. If the policyholder has intentionally caused the realization of the risk, the insurer is not obligated to provide indemnity. This is because the policyholder's intent is excluded from coverage from the beginning of the insurance contract. However, if the risk is caused by negligence, including gross negligence, the insurer is generally liable to compensate the loss within the limits of the insurance contract. Another significant legal issue is whether third parties, other than the policyholder, can be considered within the scope of subjective risk. Broadening this scope may diminish the benefit expected by the policyholder from the insurance contract. On the other hand, if the policyholder transfers activities related to the management of the insured risk to another person, this may endanger the interests of the insurer and the insured community. At this point, the identification of third parties who may fall under the scope of subjective risk and the appropriateness of the legal framework outlined in Art. 1429 of the Turkish Commercial Code should be critically examined. Finally, this study analyzes the concept of causing the realization of risk with fault in indemnity insurance, its legal nature, its objective and subjective elements, and its legal consequences within a comparative legal perspective.

Benzer Tezler

  1. Zarar sigortalarında prim ödeme borcu

    The Abligation of the payment of the preminm in the damage (property) insurance

    ALİ AYLİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2001

    HukukMarmara Üniversitesi

    Özel Hukuk Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MERİH KEMAL OMAĞ

  2. Sigorta sözleşmelerinde prim ödeme borcu

    Premium payment debt in insurance contracts

    TEKİNCAN AKİF KARAARSLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Hukukİstanbul Üniversitesi

    Özel Hukuk Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MELDA TAŞKIN

  3. Karayolu eşya taşıma sorumluluk sigortalarında riziko ve menfaat

    Risk and benefit in carrying liability insurances for carriage of goods by road

    HAKAN YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    HukukErciyes Üniversitesi

    Özel Hukuk Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL KAYAR

  4. İşveren sorumluluk sigortasında riziko

    The risk in employers' liability insurance

    DİLŞAD KUĞUOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    HukukGalatasaray Üniversitesi

    Özel Hukuk Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SERAP AMASYA

  5. Müşterek sigorta ve Türkiye'de uygulaması

    Coinsurance and its practice in Turkey

    SALİM YUNUS LOKMANOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    HukukAnkara Sosyal Bilimler Üniversitesi

    Özel Hukuk Bilim Dalı

    PROF. DR. MAHMUT YAVAŞİ