Derleme Sözlüğü'nde yemek adlarının söz varlığı ve yapısal incelemesi
Vocabulary and structural examination of food names in the compilation dictionary
- Tez No: 914605
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HASAN KARACA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Canlıların yaşamlarının devam edebilmesi için en önemli unsurlardan birisi de yemektir. Bu nedenle her dilde olduğu gibi Türk dilinin söz varlığında da yemeklerle ilgili kavramlar zengindir. Araştırmanın odak noktası da yemek adlarını, Derleme Sözlüğü çerçevesinde Anadolu ağızlarındaki kullanımı ile sınırlandırarak incelemektir. Bu adların yapı olarak hangi grupta yer aldığı, söz varlığı açısından yapılmış olan sınıflandırılması, tarama sonucu ortaya çıkarılan yemek adlarının neye göre isimlendirildiği konularında bir dil araştırmacısı bakış açısıyla bulgular elde edilmiştir.“Birinci Bölüm”de çalışmanın temeli olan yemeklerle ilgili kavram bilgileri sunulmuştur. Ardından Türk mutfak kültürü hakkında bazı unsurlardan bahsedilmektedir. Konunun daha anlaşılabilir olması açısından yemek ve yiyecek isimlerinin hikâyelerine ve Türkiye'deki yörelerin mutfak kültürü özelliklerine yer verilmiştir.“İkinci Bölüm”de ise yemek adlarının yapısal incelemesi, söz varlığının tasnif edilmesi ve adlandırılma kriterlerine yer verilmiştir. Tez araştırmasında yemek adlarını yapılarına göre ayırırken kelime anlamları, varyantları, hangi illerde kullanıldıkları bilgisi de sunulmuştur. Yapılarına göre tasnif edilirken türemiş olan sözcüklerin sondaki ekleri değerlendirmeye alınmıştır. Bu değerlendirmede ek özellikleri de birlikte verilmiştir. İsimlendirme yapılırken yemeğin tadı, malzemesi, şekli vb. özellikleri göz önünde bulundurulmuştur. Bu sınıflandırmanın çalışmada yer alması da söz varlığı açısından önem taşımaktadır. Bir diğer gruplandırma çalışması ise yemeklerin pilavlar, hamur işleri, yemekler, çorbalar, salatalar, turşular, sıvı yiyecekler, ara öğün/atıştırmalık biçiminde ayrılmasıdır.
Özet (Çeviri)
One of the most vital elements for the sustenance of life among living beings is food. While animals and plants engage in this activity instinctively, humans approach it with greater deliberation. For instance, humans consume some foods cooked and others raw, and they avoid pairing certain dishes their flavors will not complement each other. This meticulous approach an increase in the variety of foods and, consequently, the emergence of numerous terms related to food. The focus is to examine food names within the framework of the Compilation Dictionary, Anatolian dialects. The study aims to uncover insights from a linguistic perspective regarding the structural of these names, lexical richness, and the criteria for the nomenclature of food names identified through the survey. In the“First Section”, conceptual information about the dishes that are the basis of the study is presented. Then, some elements about Turkish culinary culture are mentioned. In order to make the understandable, the stories of the dishes and food names and the culinary culture characteristics of the regions in Turkey are included. In the“Second Section”, structural analysis of food names, classification of vocabulary and naming criteria are included. While separating the food names according to their structures in the thesis research, word meanings, variants and information about which provinces they are used are also presented. While classifying their structures, the final suffixes of the derived words are evaluated. In this evaluation, their additional features are also given together.The naming process takes into account factors such as the taste, ingredients, and shape of the food. Including this classification in the study is of significant importance in terms of lexical richness. Another classification in the study divides foods pilafs, pastries, soups, salads and liquid foods.
Benzer Tezler
- Sivas ili Gürün ilçesi merkez köyleri ağzı sözlüğü
The postgraduate thesis, the dialectic dictionary of province of Sivas, district of Gürün and its villages
ZEHRA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİN EMİNOĞLU
- Derleme Sözlüğü'nde yer alan insan tanımlayıcı sözcükler
Describtive words of human in the Compilation Dictionary
MEHTAP SUĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLÜFER YILDIRIM
- Derleme sözlüğü'nde biliş fiilleri
Cognition verbs in compilation dictionary
İREM KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HANİFE YAMAN
- Derleme sözlüğünde hayvan adlarının söz varlığı
Vocabulary of animal names in the compilation dictionary
MERVE GÜLEÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN KARACA
- Derleme Sözlüğü'nde coğrafya terimlerine ilişkin söz varlığı
Başlık çevirisi yok
ÖZNUR YILDIZHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıManisa Celal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BETÜL BÜLBÜL OĞUZ