Gençlerde dikkat işlevleri üzerine etkili olan faktörler
Factors affecting attention in youths
- Tez No: 914680
- Danışmanlar: PROF. DR. BAŞARAN DEMİR
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Dikkat, Üniversite Öğrencisi, MOXO d-CPT, Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, DEHB, Attention, College Students, MOXO d-CPT, Attention Deficit and Hyperactivity Disorder, ADHD
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Psikiyatri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hast. Hemşireliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
Dikkat işlevini olumsuz etkileyen Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısı ve farkındalığı genç bireylerde son yıllarda giderek artmasına rağmen bu grupta nörogelişimsel bir bozukluğa bağlı olmaksızın DEHB benzeri görünüm ortaya çıkaran yaşam tarzı alışkanlıkları nedeniyle gereksiz tanı ve ilaç kullanımı olabildiği bildirilmektedir. Bu araştırmada gençlerde, onların dikkat işlevleri üzerine etkide bulunan faktörlerin doğal bir örneklem üzerinde, kesitselgözlemsel olarak araştırılması hedeflenilmiştir. Araştırmaya Hacettepe Üniversitesi'ne ait fakültelerde öğrenim gören 223 sağlıklı üniversite öğrencisi dahil edilmiştir. Dikkat işlevlerini değerlendirebilmek için katılımcılara MOXO-d-CPT (Sürekli Performans Testi-Continuous Performance Test), İz Sürme A ve B Testi ile Stroop Testi TBAG Formu uygulanmıştır. Nöropsikolojik testlerin tamamlanmasının ardından erişkin DEHB özellikleri için Turgay Erişkin DEHB Değerlendirme Envanteri ile alkol-madde kullanım bozukluğu için Bağımlılık Profili İndeksi Klinisyen Formu uygulanmıştır. Katılımcılardan çocukluk çağına ait DEHB özelliklerini değerlendirmede kullanılan Wender-Utah Derecelendirme Ölçeği, uyku kalitesine ve alışkanlıklarına yönelik Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi Formu, biyolojik ritmlerinin tespit edilebilmesi için Sabahçıl-Akşamcıl Anketi, teknolojik cihazların problemli şekilde kullanımını değerlendirmek için Ekran Zamanı Formu, Problemli Cep Telefonu Kullanımı Ölçeği ve bunlara ek olarak Kafein Tüketim Alışkanlığı Formu, Algılanan Stres Ölçeği, Beck Anksiyete Envanteri ve Beck Depresyon Envanteri'ni doldurmaları istenmiştir. Nesnel ölçümlere dayalı değerlendirmelerle dikkat işlevi açısından iyi ve kötü gruplara ayırdığımızda gruplar üzerinde etkili olan çoklu değişkenlerin öğrencilerin yaşadığı yer, öğrenim gördükleri fakülte ve anksiyete düzeyi oldukları; basit lojistik regresyon modelinde bunlara ek olarak erişkin DEHB özellikleri ve çocukluk çağı DEHB özelliklerinin de etkili olduğu tespit edilmiştir. Algılanan stres düzeyi, depresif belirti düzeyi, uyku kalitesi, kronotipi farklılığı, kafein tüketimi alışkanlığı, fiziksel aktivite düzeyi, fazla ekran zamanı ve problemli teknoloji kullanımı gibi yaşam biçimi alışkanlıklarının nesnel değerlendirmelere dayalı dikkat işlevlerinde etkili olmadığı, ancak kafein tüketimi hariç yaşam biçimiyle ilgili bu alışkanlıkların tamamının öznel olarak bildirilen DEHB özellikleriyle ilişkili olduğu saptanmıştır. Genç bireylerin öznel olarak bildirdiği dikkat işlevine ait yakınma durumunun nesnel ölçümlerle tutarlılık göstermediği ve mevcut durumlarını daha yüksek düzeyde işlevsizlik olarak algıladıkları belirlenmiştir. Sonuç olarak bu araştırmada genç bireylerin dikkat işlevlerini olumsuz yönde etkileyebilecek risk etmenleri ve DEHB benzeri özelliklerle ilişkili olabilecek maladaptif bazı yaşam biçimlerinin olabildiği gösterilmiştir. Sağlıklı yaşam tarzını teşvik edici müdahaleler bu yaş grubundaki bireylerin dikkat işlevlerini güçlendirebilir.
Özet (Çeviri)
The diagnosis and self-awareness of Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD), which negatively affects attention, has been increasing in youngsters in recent years. However, it has been reported that over-diagnosis and psychostimulant use in this group due to lifestyles that mimic ADHD symptoms without being associated with a neurodevelopmental disorder. This study aimed to investigate in a cross-sectional and observational manner, the factors affecting the attention capabilites of youngsters within a natural sample. The study included 223 healthy university students enrolled in faculties at Hacettepe University. To assess attention functions, participants were administered the MOXO-d-CPT (Continuous Performance Test), Trail Making Test A and B, and Stroop Test TBAG Form. Following the completion of neuropsychological tests, the Adult ADHD Self-Report Scale (Turgay Adult ADHD Rating Scale) and the Addiction Profile Index Clinician Form were used to evaluate adult ADHD traits and alcohol-substance use disorders, respectively. Additionally, participants were asked to complete the Wender-Utah Rating Scale for assessing childhood ADHD traits, the Pittsburgh Sleep Quality Index for sleep quality and habits, the Morningness-Eveningness Questionnaire for identifying biological rhythms, and the Screen Time Form and Problematic Mobile Phone Use Scale to evaluate problematic use of technological devices. They were also asked to fill out the Caffeine Consumption Habits Form, Perceived Stress Scale, Beck Anxiety Inventory, and Beck Depression Inventory. When participants were divided into groups based on attention functions evaluated through objective measures, multiple variables influencing these groups were identified. These variables included the student's residency, the faculty they attended and the anxiety. In a simple logistic regression model, additional factors such as adult ADHD traits and childhood ADHD traits were found to have significant effects. Lifestyle habits such as perceived stress levels, depressive symptom levels, sleep quality, chronotype differences, caffeine consumption habits, physical activity levels, excessive screen time, and problematic technology use were not found to impact objectively measured attention capabilities. However, except for caffeine consumption, all these lifestyle habits were associated with subjectively reported ADHD traits. It was determined that subjective complaints related to attention capabilities reported by youngsters were inconsistent with objective measures, and they perceived their current state as having a higher level of dysfunction.. In conclusion, this study demonstrated that maladaptive lifestyle habits potentially associated with ADHD-like traits could negatively influence the attention functions of young individuals. Interventions promoting a healthy lifestyle may enhance attention capabilities in this group.
Benzer Tezler
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı ergenlerde kendine zarar verme davranışı, bilişsel esneklik ve farmakolojik tedavi ilişkisi
Relationship between self-injurious behavior, cognitive flexibility and pharmacological treatment in adolescents with attention deficit hyperactivity disorder
AYGÜL AVCI
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriDüzce ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MELTEM KÜÇÜKDAĞ
- Serological investigation of peste des petits ruminants in lambs in Iraq-Kirkuk region
Irak–Kerkük bölgesinde kuzularda küçük ruminant vebası (pestedes petits ruminants ppr)'ın seroprevalansı
SARWAT KHORSHED RAHEEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Sağlık YönetimiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSağlık Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN KOZAT
- Алуу жана колдонуучулардынканааттануусун баалоо:бишкек шаарындаэмпирикалык изилдөө
E-devletin benimsenmesi ve kullanıcı memnuniyetinin değerlendirilmesi: Bişkek şehrinde ampirik bir araştırma
ACAR ŞARŞENKADIROVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2024
İşletmeKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AZAMAT MAKSÜDÜNOV
- Çağdaş Suriye nesrinde siyasî hapishane edebiyatı üzerine eleştirel bir bakış
The literature of political prisons in contemporary Syrian prose analytical prepective
ABDOLGADER MOHAMED ALİ
Yüksek Lisans
Arapça
2014
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. FİKRET ARSLAN
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE