Kahramanmaraş havzasında şehirleşmeye bağlı sel değerlendirmesi
Evaluation of floods associated with urbanization in the Kahramanmaraş basin
- Tez No: 915856
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET EMİN CİHANGİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Son yıllarda iklim değişikliğiyle birlikte Doğu Akdeniz bölgesinde ekstrem yağışlar artış göstermiştir. Yanlış arazi kullanımı ve bilinçsiz yapılaşmanın oluşturduğu altyapı yetersizliği nedeniyle, sel gibi hidrometeorolojik olaylar beşerî faktörleri olumsuz etkileyerek afete dönüşmüştür. Kahramanmaraş şehri ise özellikle son 10 yılda can ve maddi kayıp ile Türkiye‟de en çok sel afetine maruz kalan iller arasında üçüncü sırada yer almaktadır. Bu nedenle şehirleşmenin ve yapılaşmanın arttığı bu havzada farklı veri seti (Sayısal arazi modeli ve Sayısal yüzey modeli) ve farklı istatistiksel modellerle sel duyarlılık değerlendirilmesi yapılmıştır. 5 m çözünürlük detayı içeren çalışmada ilk olarak eğim, yükselti, bakı ve TWI gibi topografik faktörlerin yanı sıra morfolojik ünite, litolojik birim, toprak özellikleri, bitki örtüsü ve arazi kullanımı gibi bölgede sele zemin hazırlayan faktörler değerlendirilmiştir. Bu faktörlerin sınıf aralıkları sele etkilerine göre yüzdelik olarak belirlenmiştir. Bu sınıflara ait değerler çalışma alanının fiziksel olarak ayrıldığı morfolojik ve topografik ünitelere aktarılarak veri matrisleri oluşturulmuştur. Hem faktör sınıflarının belirlenmesi hem de doğruluk analizleri için geçmişte sel olayının etkilediği alanlar referans alınmıştır. Eğitim ve test olarak ayrılan veri matrislerinden istatiksel modeller oluşturulmuştur. Ortaya çıkan kestirim başarısı sonuçlarına göre Alıcı işlem Karakteristiği (ROC) ve Eğri Altındaki Alan (AUC) %80‟in üzerinde bir başarı ile duyarlılık modellenmiştir. Sonuçlar az, orta, yüksek ve çok yüksek derecede duyarlı bölge olarak dört sınıfa ayrılmıştır. Sonuç olarak kolay kullanım için topografik ünite olarak belirlenen model sonuçları karşılaştırma esaslı bölge planlaması için önerilmiştir. Bununla 6 şubat 2023 depreminden sonra yeni yapılaşmanın inşası ile jeomorfolojik tehlikelerin göz önünde bulundurulması ve böylelikle gelecekte yaşanabilecek olan sel olaylarının afet boyutuna dönüşmesinin önüne geçilmesi hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
In recent years, extreme rainfall events have increased in the Eastern Mediterranean region, attributed to climate change. Hydrometeorological events such as floods have turned into disasters by negatively affecting the human factor due to incorrect land use and unplanned urbanization leading to inadequate infrastructure. KahramanmaraĢ city ranks third among the provinces most affected by flood disasters in Turkey in terms of fatality and financial loss, especially in the last 10 years. Therefore, in this basin where urbanization and construction have increased, flood susceptibility evaluation has been conducted via different data sets (Digital Elevation Model and Digital Surface Model) and various statistical models. The study, which has a 5-meter resolution, evaluated various factors that contribute to flood susceptibility, including topographic factors such as slope, elevation, aspect, and topographic wetness index, as well as morphological units, lithological units, soil properties, vegetation cover, and land use. The class ranges of these factors were determined as percentages according to their effects on flooding. The values of these classes were assigned to the morphological and topographic units that physically delineate the study area to create data matrices. Both the determination of factor classes and accuracy analyses were based on past areas affected by floods as references. Statistical models were created from data matrices separated for training and testing. According to the results obtained, models with Receiver Operating Characteristic (ROC) and Area Under the Curve (AUC) values above 80% were used for susceptibility. The results have been classified into four classes: low, moderate, high, and very high susceptibility areas. As a result, the model results, determined based on topographic units, are recommended for comparative regional planning for easy usability. The aim is to consider geomorphological hazards with the construction of new settlements after the earthquake on February 6, 2023, thereby preventing future flood events from turning into disasters.
Benzer Tezler
- Orta Kızılırmak ve Delice havzasındaki tarımsal kirleticilerin kızılırmak nehir suyu kirliliğine etkisi
The effect of agricultural pollutants on Kızılırmak river water pollution in the Middle Kızılırmak and Delice basin
İSMAİL GİZLENCİ
Doktora
Türkçe
2024
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiBiyosistem Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERVET TEKİN
- Emirler-klavuzlu (Kahramanmaraş) civarı tersiyer istifinin mikropaleontolojik özellikleri ve ortamsal yorumu
Micropaleontological and enviromental of tersier stack is interpretioned in the region of emirler-kılavuzlu (Kahramanmaraş)
AYNUR MİLLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ÜMİT ŞAFAK
- Döngele, Fatmalı ve Pınarbaşı (Kahramanmaraş) civarı Tersiyer istifinin mikropaleontolojik özellikleri ve ortamsal yorumu
Micropaleontogic investigation and enviromental of Tersier stack is interpretioned in the region of Döngele, Fatmalı,Pınarbaşı (Kahramanmaraş)
SAİT KIRDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ÜMİT ŞAFAK
- Gediz Havzasında yağış ve sıcaklık trendleri ile akarsu akımları arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Examinatin of relations between fall and temperature trends and rivers flows in Gediz Basin
ALİ ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
CoğrafyaKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT KARABULUT
- İnebolu havzasında yüzeysel akış ve sediment yükünün tahmin edilmesinde SWAT modelinin uygulanması
Application of SWAT model for prediction of surface flow and sediment load in the Inebolu basin
ENİS BALTACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHMUT REİS