Blok zincir teknolojisi ile kripto para birimlerinde risklerin değerlendirilmesi
Evaluation of risks in cryptocurrencies with blockchain technology
- Tez No: 917888
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EVRENCAN ÖZCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırıkkale Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Blok zincir teknolojisi ve kripto para birimleri çok sayıda avantaj ve yenilik sunarken, uygulama süreçlerinin sayısız risk faktörüyle dolu olduğunun farkında olmak önemlidir. Kripto para birimlerindeki risklerin niceliksel veriler kullanılarak değerlendirildiği bir çalışma, yatırımcılar ve akademisyenler için önemli bir ihtiyaçtır. Blok zincir teknolojisi farklı alanlarda sıklıkla kullanılsa da kripto para birimlerindeki riskleri bulanık küme teorisiyle inceleyen bir çalışma boşluğu olduğu tespit edildi. Yaygın getiri ve güvenlik odaklı çalışmalardan farklı olarak bu sanal para birimini doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen toplam 21 kriter değerlendirilerek kapsamlı bir risk faktörü tespiti yapıldı. Çalışma ile daha önce çok az sayıda çalışmada bulunan büyüklükte bir alternatif set kullanılarak yatırımcılara söz konusu riskler altında alternatifler hakkında fikir sahibi olunması sağlanmıştır. Problemin karmaşıklığı ve belirsizlik durumları göz önüne alındığında bulanık ortamda entegre AHP ve TOPSIS yöntemleri tercih edilmiştir. Alternatif kripto para birimleri ve değerlendirme kriterleri, 10 uzman karar verici tarafından 4 hibrit yönteme ait puanlama dil ölçekleri üzerinde puanlandı. Bu kapsamda çalışmada Küresel Bulanık AHP-TOPSIS, Pisagor Bulanık AHP-TOPSIS, Aralık Değerli Nötrosofik AHP-TOPSIS ve q-Basamaklı Ortoçift Bulanık Küme TOPSIS kombinasyonları ile piyasa değeri en yüksek 10 kripto paranın alternatif sıralamaları elde edildi. Uygulanan bu yöntemler ile 4 farklı sıralama sonucu hesaplanmıştır. Belirlenen sıralamalar bir veri birleştirme yöntemi olan Borda Sayım Metodu ile birleştirilerek uzlaşık tek bir sıralama elde edilmiştir. Uygulanan 4 yöntem ve Borda Sayım Metodu ile elde edilen uzlaşık değer sonucu Ethereum ve Bitcoin alternatifleri birinci ve ikinci sırada yer alırken, ilk 6 alternatifin sıralaması tüm yöntemler de benzerdir. Uygulamada birden fazla çok kriterli karar verme yöntemi kullanılarak her bir yöntemin avantajlı yönlerinden yararlanılmış ve sıralama sonuçlarını karşılaştırma imkânı elde edilmiştir. Problemin 4 yöntem ile çözümü ardından Borda Sayım Metodu ile birleştirilerek uzlaşık tek bir sıralama elde edilmesi sonrasında kullanılan metodolojilerin doğruluğunu ve tutarlılığını ölçmek amacıyla karşılaştırma analizi yapılmıştır. Ayrıca yöntemlerden Küresel Bulanık Kümeler ile duyarlılık analizi yapılarak kullanılan yöntemin ve verilerin güvenilir olduğu teyit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
While blockchain technology and cryptocurrencies offer numerous advantages and innovations, it is important to be aware that the application processes are full of numerous risk factors. A study evaluating the risks in cryptocurrencies using quantitative data is an important need for investors and academics. Although blockchain technology is frequently used in different fields, it has been determined that there is a need for a study examining the risks in cryptocurrencies with fuzzy set theory. Unlike common yield and security-focused studies, a total of 21 criteria directly and indirectly affecting this virtual currency have been evaluated and a comprehensive risk factor determination has been made. With the study, a large alternative set found in very few studies before has been used to provide investors with an idea about the alternatives under the mentioned risks. Considering the complexity of the problem and uncertainty, integrated AHP and TOPSIS methods have been preferred in the fuzzy environment. Alternative cryptocurrencies and evaluation criteria have been scored on the scoring language scales of 4 hybrid methods by 10 expert decision makers. In this context, the alternative rankings of the 10 cryptocurrencies with the highest market value have been obtained with the combinations of Spherical Fuzzy AHP-TOPSIS, Pythagorean Fuzzy AHP-TOPSIS, Interval Neutrosophic AHP-TOPSIS and q-ROF's TOPSIS. The determined rankings have been combined with the Borda Counting Method, known as a data fusion method, and a single consensus ranking has been obtained. While the Ethereum and Bitcoin alternatives have been ranked first and second as a result of the consensus value obtained with the 4 methods applied and the Borda Counting Method, the ranking of the first 6 alternatives has similar in all methods. In practice, more than one multi criteria decision-making method has been used, the advantageous aspects of each method have been utilized and the opportunity to compare the ranking results has obtained. After solving the problem with the 4 methods, a comparison analysis has been performed to measure the accuracy and consistency of the methodologies used after combining them with the Borda Counting Method and obtaining a single consensus ranking. In addition, a sensitivity analysis has been performed with the Spherical Fuzzy Sets method, and it has been confirmed that the method and data used have been reliable.
Benzer Tezler
- Applying blockchain in exchanging data
Veri transferinde blok zinciri uygulaması
RANEEM SEIRAWAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENVER ÖZDEMİR
- Kripto para birimleri ve suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu
Cryptocurrencies and laundering of assets acquired from an offence
DERYA MUTLUOĞLU
- Analysis of public perception of central banks digital currencies: A survey analysis
Merkez bankaları dijital para birimlerine ilişkin kamu algısının analizi: Anket analizi
FİLİZ PİŞKİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Ekonomiİstanbul Bilgi ÜniversitesiFinans Ekonomisi Bilim Dalı
PROF. DR. CENKTAN ÖZYILDIRIM
- Kripto para piyasalarında yatırımcı davranışlarının araştırılması
A research of investor behaviour in crypto money markets
AHMET CENGİZ KAR
- Design and analysis of privacy-preserving and regulations-compliant central bank digital currency
Mahremiyet koruyucu ve regülasyonlara uyumlu merkez bankası dijital parası tasarımı ve analizi
ALİ DOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL BIÇAKCI
