Ahmed Fâris eş-Şidyâk'ın arap sözlükbilimindeki yeri
The Role of Ahmed Fâris al-Shidyâq in arabic lexicography
- Tez No: 917932
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YUSUF KARATAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 236
Özet
Bu tez, 19. yüzyılın önde gelen Arap yazar ve dilbilimcilerinden Ahmed Fâris Şidyâk'ın Arap sözlükçülüğüne yaptığı yenilikçi katkıları kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Şidyâk, klasik sözlüklerdeki hataları ve eksiklikleri eleştirerek daha kapsamlı, sistematik ve modern bir sözlükçülük anlayışının temellerini atmıştır. Bu çalışmada özellikle“el-Câsûs ale'l-Kâmûs”ve“Sirru'l-Leyâl”gibi eserlerinde ortaya koyduğu eleştirilerden hareketle onun Arap sözlükçülüğüne bakışı ve modern Arap sözlükçüğü anlayışını incelenmesi amaçlanmıştır. Tezde, Şidyâk'ın kelime türetme, terim oluşturma ve sözlük maddelerini düzenleme süreçlerindeki yenilikçi yaklaşımları detaylı bir şekilde analiz edilmiştir. Şidyâk'ın eleştirileri, yalnızca mevcut sözlükçülüğün eksiklerini ortaya koymakla kalmamış, aynı zamanda yeni metotların gelişmesine zemin hazırlamıştır. Araştırmada, klasik sözlüklerle yapılan karşılaştırmalar üzerinden Şidyâk'ın önerilerinin yenilikçi ve özgün yönleri vurgulanmıştır. Bu çalışmada, Şidyâk'ın eleştirilerinin ve yöntemlerinin hem kendi döneminde hem de modern Arap sözlükçülüğü çalışmalarında nasıl bir etki yarattığı detaylı bir şekilde incelenmiştir. Ayrıca çalışmada, Şidyâk'ın eleştirilerinin Arap dil bilimi üzerindeki uzun vadeli etkileri tarihsel bir perspektifle ele alınmıştır. Şidyâk'ın, klasik sözlüklerin yetersizliklerini eleştirerek dilin daha doğru ve sistematik bir şekilde anlaşılması için modern bir sözlükçülüğün gereğini vurguladığı görülmüştür. Sonuç olarak araştırma, Şidyâk'ın yalnızca klasik sözlüklerin eleştirisini yapmakla kalmadığını, aynı zamanda Arap sözlükbiliminin gelişimine ve modern sözlükçülük anlayışına önemli katkılar sağladığını ortaya koymuştur. Onun eleştirel yaklaşımı ve yenilikçi görüşleri, Arap dilini daha doğru ve sistematik bir şekilde anlamaya yönelik önemli bir adım olarak değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis provides a comprehensive analysis of the innovative contributions of Ahmad Fâris al-Shidyâq, one of the prominent Arab writers and linguists of the 19th century, to Arabic lexicography. Al-Shidyâq criticized the errors and shortcomings of classical dictionaries, laying the foundation for a more comprehensive, systematic, and modern approach to lexicography. In this context, his works, particularly al-Jâsûs ʿala al-Qâmûs and Sirr al-Layâl, present critiques that challenge the lexicographical norms of the time and offer significant ideas that paved the way for modern lexicography. The thesis examines al-Shidyâq's innovative approaches to word derivation, term formation, and the organization of dictionary entries in detail. His critiques not only highlighted the deficiencies of existing lexicographical practices but also served as a basis for the development of a new methods. Through comparisons with classical dictionaries, the study emphasizes the originality and innovative nature of al-Shidyâq's contributions. Moreover, the thesis explores the long-term impact of al-Shidyâq's critiques on Arabic linguistics from a historical perspective. By addressing the inadequacies of classical dictionaries, al-Shidyâq advocated for the necessity of a modern and systematic lexicographical approach to achieve a more accurate understanding of the Arabic language. The study evaluates how al-Shidyâq's critiques and methods influenced both his contemporaries and modern Arabic lexicographical and linguistic studies. The research findings reveal that al-Shidyâq not only critiqued classical dictionaries but also significantly contributed to the advancement of Arabic linguistics and modern lexicography. His critical perspective and innovative methodology are recognized as important steps toward achieving a more accurate and systematic understanding of the Arabic language.
Benzer Tezler
- Ahmed Fâris eş-Şidyâk'ın es-Sâk ʿAle's-Sâk fî mâ Huve'l-Fâryâk adlı eserinin incelenmesi
An analysis of Ahmad Faris al-Shidyaq's book titled al-Saq ʿAla al-Saq fi ma huwa al-Faryaq
AHMET ŞAKİR GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER İSHAKOĞLU
- 19. asır Arap edebiyatında Ahmed Faris Şidyak'ın yeri (hayatı, ilmi ve edebi şahsiyeti, gazeteciliği)
The Place of Ahmed Faris as-Shidyaq in 19. centry Arabic literature (his life, scientific and literary personality, his journalism)
KANİ ÖZYER
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
DinUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL AYYILDIZ
- Ahmed Faris Eş-Şidyak, edebi şahsiyeti ve El-Cevaib Gazetesi
Başlık çevirisi yok
YAKUP CİVELEK
Doktora
Türkçe
1997
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NASUHİ ÜNAL KARAARSLAN
- Simülasyon teorisi ve arapça dili oluşum ve zenginleşmesindeki etkisi (Kuran- i Kerimde akustik ve semantik çalışma)
The effect of imitation theory on the emergence of arabic language (Phonetic and semantic study of the holly Kuran) ma. thesis
MURAD KAFİ
Yüksek Lisans
Arapça
2017
DilbilimYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ŞİRİN ÇIKAR
- İbn Faris'in 'es-Sâhibî fî Fıkhi'l-Luğa' adlı eserinin incelemesi ışığında Fıkhu'l-Luğanın bir dilbilimin dalı olarak tanıtımı ve tarihsel gelişimi
The introduction and historical development of Fıkhu'l-Luğa as a branch of linguistics in the light of analyzing Ibn Faris's 'es-Sâhibî fî Fıkhi'l-Luğa'
ESRAA HASSAN AHMED MORSI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DilbilimFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiBilim Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM AKIN