Nebâtî Divanı'nda ahengi sağlayan tekrara dayalı söz sanatları
Repetition based art of speech that provides harmony in the Nebati Divani
- Tez No: 918309
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TOLGA ÖNTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
Şiirin şekil özelliği dışında şiiri düz yazıdan ayıran en önemli özellik, bünyesinde barındırdığı ahenkli yapılardır. Bu anlamda ahenkli yapılar şiirde kelimelerin birbiri ile uyumu olan akıcılığı sağlar. Ahenk sesin tınısı, tonlaması ve vurgusu olan bükümlülüğü sağlayan önemli bir unsurdur. Ahenk divan şairlerince elfâz, edâ, mevzun, selis, selâset gibi kavramlarla da ifade edilmiştir. Şairler şiirdeki ahengi değişik yollarla kurmuşlardır. Şiirde ahengi oluşturan unsurların başında yer alan en önemli öge ses, söz tekrarları ile söz sanatlarıdır. Divan şiirinde ahenk ögesini oluşturan söz sanatları; tekrir, akis, cinas, iştikak, iâde, reddü'l-acüz ale's-sadr, kalb, tarsi, aliterasyon, asonas ve müşâkaledir. Ayrıca şiirlerde redifler, uyaklar, mısra tekrarları, mısra başı tekrarlar, redd-i mısra, ikilemeler, birli söz tekrarları, ikili söz tekrarları, üçlü söz tekrarları, dörtlü söz tekrarları ve vezin, kafiye gibi ögeler de ahengi sağlayan diğer unsurlardır. Azeri sahası Türk şairleri genel olarak şiirlerinde ahengi sağlamak için tekrar sanatlarına sıkça yer vermişlerdir. Döneminin önemli şairlerinden olan Seyyid Ebu'l Kasım Nebâtî de bu üslubu sürdürüp Türkçe Divanı'nda ahengi sağlama hususunda önem arz edecek tekrarlar ve söz sanatları üzerinden ahenkli bir yapı kurmuştur. Nebâtî Divanı'nda ahengi sağlayan en önemli unsur olarak söz tekrarları göze çarpar. Seyyid Ebu'l Kasım Nebâtî'nin Türkçe Divanı'nda bulunan; 9 kaside, 65 gazel, 59 rubai, 16 koşma, 10 geraylı, 10 beşlik, 9 tecnis, 9 müstezad, 2 muhammes, 1 müseddes, 12 bentten oluşan 1 terci-i bent, 1 mesnevi, 1 mülemma, 5 dübeyt, 2 tek beyit nazım şekillerinde yazmış olduğu bütün şiirlerinde söz sanatları, söz ve ses tekrarları üzerinden ahenkli yapılar kurduğu görülür. Bu çalışmada Nebâtî Divanı'nda yer alan şiirlerde, ahengi sağlayan tekrara dayalı söz sanatları ayrı ayrı başlıklandırılıp bu söz sanatlarının ahenge katkısı ortaya konmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Apart from the formal feature of poetry, the most important feature that distinguishes poetry from prose is the harmonious structures it contains. In this sense, harmonious structures provide fluency, which is the harmony of words with each in poetry. Harmony is an important element that In addition, the color, tone and distinguishing power of the voice are important elements that provides the inflection, which is the inflection, whic is the tone, intonation and emphasis of the voice. Harmony has also been expressed by the divan poets with concepts such as elfaz, eda, mevzun, selis selaset. Poets have established harmony in poetry in different ways. The most important element that constitutes harmony in poetry are sound, Word repetitions and figures of speech. The figures of speech that constitute the element of harmony in the divan poetry are; tekrir, akis, cinas, iştikak, iâde, reddu'l-acuz ale's-sadr, aliterasyon, asonans and müşakale. In addition, repeated words, rhymes, line beginning repetitions, redd-i verse, reduplication, unary word repetitions, double Word repetitions, triple Word repetitions, quadruple Word repetitions, quintuple Word repetitions and elements such as meter are meter and rhyme are other elements that provide harmony in their poems. Seyyid Ebu'l Kasım Nebâti, one of the important poets of the period, continued this style and established a harmonious structure in his Turkish Divan through repetition and figures of speech that would be important in terms providing harmony. word repetition stand out as the most important element that provides harmony in Nebâtî's Divan. In Seyyid Ebu'l Kasım Nebâtî's Turkish Divan; In all of his poems, which he wrote in the verse forms of 9 kasidas, 65 ghazals, 59 rubai, 16 kosma, 10 geraylı, 10 beslik, 9 müstezad, 2 muhammes, 1 müseddes, 1 tercia bent consisting of 12 stanzas, 1 mesneva, 1 mülemma, 5 dubeyt, 2 tek bezit, he eatablished arhythmic structures through Word, arts, Word and sound repetitions. In this study, the figures of speech based on repetition that provide harmony in the poems in Nebâtî's Divan will be titl
Benzer Tezler
- Necâtî Bey'in gazellerinde âhenk unsurları
Elements of harmony in Necâtî Bey's Divân
ESRA ÖNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAnadolu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEKİR BELENKUYU
- Nebâtî ve dîvânı
Nebâtî and Nebâtî‟s Turkish poems
RUKEN KARADUMAN
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖMER DEMİRBAĞ
YRD. DOÇ. DR. RAHMİ TEKİN
- Nebâtî'nin divânı'nda din ve tasavvuf, remizler ve mefhumlar
Nebâtî in the divan of religion and mysticism, concepts and associates
ERSİN GÜVE
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıKafkas ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHEDDİN İSPİR
- Necâti Bey Dîvânı'ndaki soyut kavramlar
The abstract concepts of the Diwan of Necati
SEMRA BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH AZMİ BİLGİN
- Neşâtî Divan'ında sevgili tipinin incelenmesi
An analysis of the beloved prototype in Nesati's Poetry
MURAT YANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TÜRKAN ALVAN