Çağatay edebiyatı şairlerinden Mîrhasan Sedâî'nin divanı ve çekim morfolojisi açısından bitimli fiiller
Divan of Mîrhasan Sedâî as one of the chagatai literature poets and the analysis of finite verbs in terms of inflectional morphology
- Tez No: 918320
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MELİKE ÜZÜM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
Çağatay Türkçesi, XV. yüzyıl ve XX. yüzyıllar arasında gelişen geniş bir coğrafyada yazı dili olarak kullanılan tarihi Türk dillerinden biridir. Klasik Çağatay Edebiyatı, Ali Şîr Nevâyî ile zirveye ulaşmış, sonrasında çeşitli şairler ve yazarlar tarafından Çağatay edebî dil özelliği gösteren eserler verilmiştir. Son dönem Çağatay edebiyatında klasik dönem özelliklerini devam ettiren yeni isimler ortaya çıkmıştır. Bunlar arasında önemli bir yere sahip olan Mîrhasan Sedâî, son dönem Çağatay edebiyatının temsilcilerinden biridir. Ancak alan yazınında şair ve şairin eserlerine yeterince yer verilmediği gözlemlenmiş, yazarın kullandığı dil hakkında araştırmaların eksikliği dikkat çekmiştir. Bu çalışmada, alan yazınındaki bu boşluğu doldurmak amacıyla Sedâî Divan'ı çeviri yazılı metin olarak hazırlanmıştır. Çeviri yazıya aktarım sürecinde kullanılan ölçütler eserin ses özelliklerine uygun olarak belirlenmiş ve örneklendirilmiştir. Ayrıca Sedâî'nin dil kullanımını değerlendirmek ve dönemin dil özellikleri hakkında dilsel kanıt sağlayabilmek için bitimli fiillerde görünüş-zaman ve kiplik ulamlarının görünümü eserden hareketle incelenmiştir. Tespit edilen dil özelliklerinden yazar- üslup ilişkisi bu üç ulam çerçevesinde değerlendirilmiştir. Anahtar Sözcükler Görünüş-zaman ve kiplik, Çağatay Türkçesi, Mîrhasan Sedâî
Özet (Çeviri)
Chagatai Turkish is one of the historical Turkish languages used as a written language in a wide geography that developed between the 15th and 20th centuries. Classical Chagatai Literature reached its peak with Ali Şîr Nevâyî, after which various poets and writers produced works showing Chagatai literary language features. In the recent Chagatai literature, new names have emerged that continue the characteristics of the classical period. Mîrhasan Sedâî, who has an important place among them, is one of the representatives of the late Chagatai literature. However, it has been observed that the poet and his works are not given enough space in the literature, and the lack of research on the language used by the author has attracted attention. In this study, Sedâî Divan was prepared as a translated text in order to fill this gap in the literature. The criteria used in the transcription process were determined and exemplified in accordance with the sound characteristics of the work. In addition, in order to evaluate Sedâî's language use and to provide linguistic evidence about the language features of the period, the appearance of aspect-tense and modality in finite verbs was analysed based on the work. The author-stylistic relationship between the identified linguistic features was evaluated within the framework of these three categories. Keywords Aspect-tense and modality, Chagatai Turkish, Mîrhasan Sedâî
Benzer Tezler
- Kâmil Dȋvânı (inceleme-metin)
The Dȋvân of Kâmil (research-text)
ÖMER FARUK YALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAMİ TURAN
- Hoca Nazar Hüveyda ve Divanının analizi: Dil ve edebi içerik yönünden incelemesi
Hoca Nazar Huveyda and board: Text, language and literary content review
BEDRİYE KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Türk Dili ve EdebiyatıFatih ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NODİRKHON KHASANOV
- Üveysî Dîvânı: Edebiyat ve dil incelemesi
Uveysi's Divan: Study of literature, phonetic and morphology
FATİH ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimGazi ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL YÜKSEL
- Töhfet Yenebiy'in 'Tevgé Tanışıv' eserindeki hikâye ve düzyazıların söz varlığı temelinde üslup bakımından incelenmesi
An examination of the style in Tohfet Yenebiy's 'Tevgé Tanişiv' based on lexical diversity in the story and prose
GİZEM CEYLAN YIRGAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimAfyon Kocatepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ÖZŞAHİN
- Çağatay dönemi kadın şairlerinden Nadire Begüm'ün şiirleri(Transkripsiyonlu metin-inceleme-dizin)
Poems of Nadire Begüm, one of the woman poets of the Chagatai Period (Transcribed text-review-index)
BİBİ NAJLA HASSANİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimBursa Uludağ ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ ALYILMAZ