Bursa Türk İslam eserleri müzesinde bulunan Osmanlı Dönemine ait mezar taşları
The gravestones belong to the Ottoman Era in the Bursa Turkish Islamic arts museum
- Tez No: 918664
- Danışmanlar: PROF. DR. NURCAN YAZICI METİN, PROF. DR. BÜLENT NURİ KILAVUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Mezar taşı, Hasan Ali Yücel, Osmanlı, Bursa Türk İslam Eserleri Müzesi, Gravestone, Hasan Ali Yücel, Ottoman, Bursa Turkish Islamic Art Museum
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 322
Özet
Neredeyse her kültürde farklı şekilde kendini gösteren“ölüyü uğurlama”adeti Türklerde de kendine mahsus bir hal almıştır. Orta Asya'da ölüyü gömmek, terk etmek yahut yakmak gibi uygulamalarla çeşitlilik arz eden bu adetler İslamiyet'in kabulünden sonra tek tipleşmiştir. Defin adetlerinin tek tipleşmesine karşın mezarı işaretlemek için kullanılan mezar taşları büyük çeşitlilik arz eder. Türklerin ilk İslami mezar taşları“kayrak taşı”ismiyle adlandırılmakta olup bunlar alçak boylu cilalı taşlar şeklinde tarif edilebilir. Anadolu'ya gelindiğinde mezar taşlarının ilk abidevi örnekleri Ahlat'ta bulunan mezar taşlarıdır. Bununla beraber Anadolu'daki hiçbir beylik mezarlarını bezemeli taşlarla işaretlemekten çekinmemiştir. Bu beyliklerden birisi de Osmanoğulları'dır. Daha sonraları Osmanlı Devleti olarak anılacak bu beyliğin 600 sene boyunca hüküm sürmesi form ve süslemelerinin çeşitlenmesine sebep olmuştur. Cumhuriyet devrine gelindiğinde Hasan Ali Yücel bu çeşitliliği değerlendirmek için Bursa'da bir mezar taşı müzesi kurma teşebbüsünde bulunmuş ve üç kişilik bir ekip oluşturmuştur. Ekibin çalışmalarını sürdürdüğü esnada Hasan Ali Yücel'in bakanlık koltuğundan ayrılması bu çalışmaların yarım kalması ile sonuçlanmıştır. Ancak çalışma sırasında toplanan taşlar zayi olmamış, Bursa Türk İslam Eserleri müzesindeki mezar taşı koleksiyonun çekirdeğini oluşturmuştur. Seneler içinde müzenin mezar taşı koleksiyonu genişlemiştir. Bu çalışmada da müzede bulunan ve iyi durumda olan 76 mezar taşı seçilmiş, şekil, süsleme ve taşıdıkları diğer özelliklere göre değerlendirilmiştir. 1377 ile 1923 arasına tarihlenen taşların 2 tanesi 14., 11 tanesi 15., 5 tanesi 16., 3 tanesi 17., 8 tanesi 18., 14 tanesi 19. ve 2 tanesi 20. yüzyıla aittir. Kalan 36 taşın üzerinde tarih kaydı yoktur yahut dönemi ile uyuşmamaktadır.
Özet (Çeviri)
Every culture has its own unique burial rituals. Of course, Turks are not an exception. Before the Islamization of Turks, there were several ways to send off the dead body and the soul. Burying, burning and abandoning were the most common ways. By the Islamisation of Turks, gravestones had been diversified despite the standardization of rituals after the death. The first examples of Turkish-Islamic gravestones are called as“kayrak stones”. They can be described as low-weight, polished stones. The first monumental examples of Turkish-Islamic gravestones of Anatolia are Ahlat gravestones. Besides, every Anatolian state that was established by Turks had elaborate tombstones. Ottomans were one of these beyliks. Throughout the 600 years of reign Ottoman gravestones and their ornaments had been changed into several forms. Hasan Ali Yücel, the first minister of education, had noticed the significance of Ottoman tombstones and decided to establish a“gravestones museum”in Bursa. He left his chair in the Ministry of Education in 1946 and his plan couldn't be realized. However, the gravestones that were collected for the gravestones museum became the core of the tombstone collection of the Bursa Turkish-Islamic Art Museum. Tombstone collection of the museum expanded over the years. In this study 76 gravestones stones in good conditionwere selected and considered acording to their, form, decoratin and other features. The gravestones dated between 1377 and 1923. It can be seen 2 of them belong to 14th, 11 of them belong to 15th, 5 of them belong to 16th, 3 of them belong to 17th, 8 of them belong to 18th, 14 of them 19th and 2 of them belon to 20th centuries. 36 gravestones has no date.
Benzer Tezler
- Bursa Türk İslam Eserleri Müzesi'ndeki tarikat eşyaları
The sect goods in Bursa Turkish and Islamic Arts Museum
ÖZGE YÜCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sanat TarihiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEMİHA ALTIER
- Bursa Türk İslam Eserleri Müzesi'ndeki XV. yüzyıla ait mezar taşlarında bezeme üslûbu
Ornament style in XV th century gravestones in Turkish-İslâm Works Museum, Bursa
ERSAN PERÇEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
El SanatlarıSelçuk ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Bölümü
YRD. DOÇ. İNCİ A. BİROL
- Müzehhip Kanbur Hasan Çelebi'nin İ.Ü. Nadir Eserler Kütüphanesi A.6549 envanter numaralı Mushaf-ı Şerif'inin tezhip sanatı açısından incelenmesi
Musehhip Kanbur Hasan Çelebi's İ.Ü. examination of the Rare Work Library Mushaf-i Sharif with inventory number A.6549 in terms of illumination art
BÜŞRA ERENULUĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
El SanatlarıSakarya ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. MESUDE HÜLYA DOĞRU
- Mevleviliğin Türk plastik sanatlarına etkileri
Mevlevi's influence on Turkish plastic arts
HAMİT ARBAŞ
- Bursa Türk-İslam Eserleri Müzesi'nde sergilenen tezhipli yazmalar
Illuminated manuscripts displayed at the Bursa Museum of Turkish and Islamics Arts
CANER ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
El SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. AYNUR MAKTAL