Sağlık inanç modeline dayalı web tabanlı motivasyonel görüşmelerin obez öğrencilerin obeziteye yönelik inanç, tutum, öz yeterlilik ve davranışlarına etkisi
The effect of web-based motivational interviews based on health belief model on the belief, attitudes, self-efficacy and behavior of obese students towards obesity
- Tez No: 921088
- Danışmanlar: PROF. DR. NURAN GÜLER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: motivasyonel görüşme, web tabanlı eğitim, sağlık inanç modeli, obezite, beslenme, egzersiz, öz yeterlilik, kilo yönetimi, üniversite öğrencileri, motivational interviewing, web-based education, health belief model, obesity, nutrition, exercise, self-efficacy, weight management, university students
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Bu araştırma, sağlık inanç modeline dayalı web tabanlı motivasyonel görüşmelerin obez öğrencilerin obeziteye yönelik inanç, tutum, öz yeterlilik ve davranışlarına etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Randomize kontrollü deneysel tipteki bu araştırma, 17 Kasım 2021-24 Ocak 2025 tarihleri arasında yapılmıştır. Randomize kontrollü deneysel araştırmanın çalışma grubunu 35 müdahale ve 36 kontrol grubu olmak üzere 71 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada, müdahale grubuna sağlık inanç modeline dayalı web tabanlı motivasyonel görüşmeler uygulanmıştır. Araştırma verileri, müdahalenin başlangıcında ve 6. ayın sonunda Kişisel Bilgi Formu, Obezite Sağlık İnanç Modeli Ölçeği, Beslenme Egzersiz Davranış Ölçeği ve Öz Etkililik-Yeterlik Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizi IBM SPSS v23 programı ile yapılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiksel yöntemleri (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma) ile pearson ki-kare testi, bağımlı ve bağımsız gruplarda t testi, Wilcoxon testi, Mann Whitney U testi kullanılmış ve etki büyüklüğü hesaplaması yapılmıştır. Sağlık inanç modeline dayalı web tabanlı motivasyonel görüşmelerin uygulandığı müdahale grubundaki öğrencilerin son ölçümde; Obezite Sağlık İnanç Modeli Ölçeğinin sağlığın önemi ve algılanan yarar alt boyut puan ortalamalarının arttığı, algılanan engel alt boyut puan ortalamasının azaldığı ve oluşan farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu (p0,05). Müdahale grubundaki öğrencilerin son ölçümde beden kitle indeksi ve bel-kalça oranı değerlerindeki değişimin istatistiksel açıdan anlamlı olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Araştırma bulguları, müdahale yaklaşımının aşırı kilolu/obez üniversite öğrencilerinin obeziteye yönelik inanç ve tutumlarını geliştirdiğini, beslenme ve egzersiz davranışlarını olumlu etkilediğini ve kilo yönetiminde karşılaşılan engellerle başa çıkma becerilerini artırdığını göstermektedir. Bu sonuçlar doğrultusunda; sağlık inanç modeline dayalı müdahale yaklaşımı, obeziteye yönelik inanç ve tutumları geliştirmek, sağlıklı beslenme ve egzersiz davranışları kazandırmak amacıyla halk sağlığı hemşireleri tarafından fazla kilolu ve obez genç yetişkinlere uygulanabilir olduğu değerlendirilmektedir. Araştırmada kullanılan müdahalenin, farklı teknolojiler ve davranışsal müdahale yaklaşımlarıyla daha da geliştirilerek özellikle fazla kilolu ve obez genç yetişkinlere odaklanan kapsamlı çalışmalarla desteklenmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to determine the effect of web-based motivational interviews based on the health belief model on obese students' beliefs, attitudes, self-efficacy and behaviors towards obesity. This randomized controlled experimental study was conducted between November 17, 2021 and January 24, 2025. The study group of the randomized controlled experimental research consisted of 71 students, including 35 in the intervention group and 36 in the control group. In the study, web-based motivational interviews based on the health belief model were applied to the intervention group. The research data were collected at the beginning of the intervention and at the end of the 6th month using the Personal Information Form, the Obesity Health Belief Model Scale, the Nutrition and Exercise Behavior Scale, and the Self-Efficacy Scale. The research data were analyzed with IBM SPSS v23 software. Descriptive statistical methods (number, percentage, mean, standard deviation) and Pearson chi-square test, t-test in dependent and independent groups, Wilcoxon test, Mann Whitney U test were used in the analysis of the data and effect size was calculated. The students in the intervention group in which web-based motivational interviews based on the health belief model were applied at the last measurement; The mean scores of the importance of health and perceived benefit sub-dimensions of the Obesity Health Belief Model Scale increased, the mean score of the perceived obstacle sub-dimension decreased and the difference was statistically significant (p0.05). It was determined that the change in body mass index and waist-hip ratio values of the students in the intervention group at the last measurement was not statistically significant (p>0.05). Research findings show that the intervention approach improves overweight/obese university students' beliefs and attitudes towards obesity, positively affects their nutrition and exercise behaviors, and increases their ability to cope with obstacles encountered in weight management. According to the results, the intervention approach based on the health belief model is considered applicable by public health nurses to overweight and obese young adults to improve obesity-related beliefs and attitudes and to promote healthy nutrition and exercise behaviors. It is recommended that the intervention used in the study be further developed with different technologies and behavioral intervention approaches and supported by comprehensive studies focusing specifically on overweight and obese young adults.
Benzer Tezler
- Osteoporoz riski olan kız üniversite öğrencilerinde sağlık inanç modeline dayalı web tabanlı osteoporoz farkındalık eğitim programının etkinliğinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effectiveness of a web-based osteoporosis awareness education program based on the health belief model among female university students at risk of osteoporosis
MERYEM GÜRLER
Doktora
Türkçe
2025
HemşirelikAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SENA KAPLAN
- Sağlık inanç modeline dayalı geliştirilen ve motivasyonel görüşme ile desteklenen web tabanlı doğum eylemine hazırlık programının primigravida kadınlarda doğum korkusu, doğum öz yeterliliği ve doğum süreci üzerine etkisi
Primigravida of the web-based preparatory program for birth action, developed based on the health belief model and supported with motivational interviewing
BİRNUR YEŞİLDAĞ ÇELİK
Doktora
Türkçe
2022
HemşirelikSivas Cumhuriyet ÜniversitesiDoğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEHRA GÖLBAŞI
- Diyabetli hastalara uygulanan sağlık inanç modeline dayalı web tabanlı mobil eğitimin insülin tedavisine etkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the effect of web-based mobile education on insulin therapy based on the health belief model applied to patients with diabetes
BUŞRA CEREN DEMİREL
Doktora
Türkçe
2023
HemşirelikAtatürk Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHTAP KAVURMACI
- Problemli internet kullanıcısı adölesanlara yapılan hemşirelik müdahale programının uygun internet kullanma, yalnızlık ve aile uyumu üzerine etkisi
The effect of nursing intervention program for adolescent problematic internet users on appropriate internet use, loneliness and family cohesion
EDA ÇEKER
Doktora
Türkçe
2024
HemşirelikAtatürk ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASRET YALÇINÖZ BAYSAL
- Sağlık inanç modeline dayalı verilen eğitimin genç erkeklerde kendi kendine testis muayenesi farkındalığı ve sağlık inançlarına etkisi
Effect of education based on health belief model on testicular self-examination awareness and health beliefs in young men
EMRE KELEŞ
Doktora
Türkçe
2024
HemşirelikOndokuz Mayıs ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİRSEN ALTAY