XII.-XIII. yy.'larda Anadolu Selçuklu Devleti'nde ilmî hayat
The scientific life in Anatolian Seljuk State in the XII.-XIII. th century
- Tez No: 921764
- Danışmanlar: PROF. DR. FATİH ERKOÇOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Söz konusu“ilim”olduğunda Ortaçağda İslam dünyası adına bilgi en büyük güçlerden biridir. Anadolu'da ise bu gücü ellerinde bulunduran, yöneten ve aktaran münevverler ulemâdır. VIII.yy.'dan itibaren sağlam temellerle geliştirerek aktardıkları ilmi, XII-XIII.yy'a kadar getirmişlerdir. Hem dinî ilimlerde hem de müspet ilimlerde pek çok kıymetli isim, başta Batı olmak üzere tüm dünyaya ışık tutmuştur. Anadolu'nun şekillenmesinde kritik rol oynayan ulemâ başta olmak üzere kendilerini en iyi ifade edebildikleri kurum olan medreseler, eğitim usulleri, talebeleri ve eserleri çalışmanın ana temasını oluşturmuştur. Tasavvufî zümreler ve ulemânın aileden almış oldukları eğitim, etnik kültür gibi pek çok ortak unsur ya da fikrî ayrışmalar çalışmanın içeriğine dâhil edilerek ulemânın sosyal hayatları ile birlikte ele alınmıştır. Ulemâ ve merkezi otorite yönetimindeki rolleri, her iki taraf gözü ile irdelenerek var olan negatif gerçeklere siyasi tarih kaynakları yanı sıra din ve felsefe tarihi kaynakları da dâhil edilerek, bilim ve düşünce tarihi ile birlikte sentezlenerek cevap aranmıştır. VIII. yy. itibari ile Doğu'da çığ gibi büyüyen ilmin yansımaları kendini Anadolu'da da göstermiş, tasavvuf da bu dönem Anadolu'da hayat bulmuştur. Moğolların Anadolu'daki yankıları, bu coğrafyadaki müspet ve dinî ilimlerin yönünü nispeten tasavvufa çevirirken aynı eğilim Moğol iktidar sahiplerinde de görülmüştür. Ulemâ tipolojisinin sahip olduğu ilmî zenginliğin ve bu donanımın sonucunda talebenin nicelikten ziyade daha nitelikli yetiştiği görülmüştür. Anadolu Selçukluyu çizdiği siyasi haritada zorlayan Haçlı seferleri ve Moğol istilası gibi yıkıcı unsurların ilmî hayattaki yapıcı yansımaları ile zorunlu da olsa yaşanan ulemâ göçü, Anadolu Selçuklu Devleti'ne ilimde en verimli ve parlak dönemini yaşatmıştır. En önemlisi ulemânın sahip oldukları özgür düşüncelerini ve görüşlerini rahatlıkla aktarabildikleri, saygı gördükleri ve hürmetle karşılandıkları ortamların kendilerine sağlanması, dönem ilmî hayatını şekillendirip, kuvvetlendiren en büyük hazine olmuştur.
Özet (Çeviri)
In the medieval Islamic world,“scientific knowledge”was undeniably the greatest power, or even a weapon, to be welt. The intellectuals who possessed, managed, and transferred this power within Anatolia were the“enlightened scholars (ulemâ)”. Basing their developing knowledge on solid foundations, these scholars carried it from the 8th century up until the 12th and 13th centuries. Intellectuals of theological and logical sciences of this period, especially those within ulemâ who played a critical role in the shaping of Anadolu, were influential throughout the West, and in the greater world. Madrasas, the educational institutions of ulemâ, along with their methods of education, the student and their works constitute the main subject of this study. The culture within Sufi communities, the familial education that ulemâ receive and their ethnic culture have also been considered in this study as unifying or differentiating factors in the context of ulemâ's social lives. Ulemâ's role in the governance of central authority have been examined from all angles, and the negative impact of their involvement have been analyzed through a detailed study of sources relating to political, theological and philosophical history. The scientific knowledge burgeoning in the East since the 8th century found its way into Anatolia, where Sufism was emerging during this period. The Mongolian presence during that time pushed the direction of developing theological and logical sciences towards Sufism in Anatolia, where this shift was also observed among the Mongolian rulers themselves. Despite the presence of many disruptive elements such as the Crusades and the Mongolian campaigns which challenged the political stability of the Anatolian Seljuks, the resulting involuntary migration of the ulema brought about a highly productive period for scientific discovery in Anatolia. Most importantly, as the ulema were granted some rights to free-speech, the ulema and their ways became the greatest force that shaped the scholarly life of the period and strengthened its position within the society.
Benzer Tezler
- Halep Türkmenleri: Boy ve oymaklar
Başlık çevirisi yok
IŞIL IŞIK BOSTANCI
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
TarihFırat ÜniversitesiGenel Türk Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERDAL AÇIKSES
- Konya dışındaki müze ve kütüphanelerde bulunan Selçuklu ve Selçuklu üslubunu taşıyan cild kapakları (2 cilt)
Başlık çevirisi yok
AHMET SAİM ARITAN
Doktora
Türkçe
1992
Sanat TarihiSelçuk ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BEYHAN KARAMAĞARALI
- Kahramanmaraş şalvar güreşi ve dünyadaki benzerleri ile kıyaslanması
Kahramanmaras shalwar wrestling and its comparision with similar activities around the world
VELİ DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
SporOndokuz Mayıs ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET TÜRKMEN
- Ortaçağ Avrupası'nda bir düalist heretik hareket olarak 'Katarlar'
Cathars as a dualist heretical movement in medieval Europe
FEYZA UZUNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL TAŞPINAR
- Ürgüp Keşlik Manastırı belgeleme çalışmaları ve koruma önerileri
Documentati̇on studies and protection proposals for Ürgüp Keşlik Monastery
NAZİFE SOYBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkErciyes ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LEYLA KADERLİ