Rusya - Ukrayna savaşının enerji sektörü hisselerine etkisi
The Effect of Russia - Ukraine war on energy sector shares
- Tez No: 921768
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞAHİN BULUT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Politikası Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Ülkeler arasında yaşanan ve yaşanmakta olan her savaş ülkelerin küresel ölçekte etkilenmesine sebebiyet vermektedir. Bu savaşlar sonucunda can kayıpları yaşanmasının yanı sıra küresel olarak da ciddi boyutta etkilerin meydana gelmesinin önünü açmaktadır. Bu etkiler refah seviyesini azaltmakla kalmayıp gerek ekonomik gerek finansal gerek gıda tedarik zincirini gerek de enerji alanında ciddi oranlarda kayıpların yaşanmasına yol açmaktadır. Rusya ve Ukrayna arasında 2022 yılından itibaren yaşanan bu savaş ile birlikte sadece iki ülke etki altında kalmayıp diğer tüm ülkelerin de bu savaşın olumsuz etkilerinden zarar görmesine sebep olmuştur. Rusya ve Ukrayna gıda tedariki ve enerji tedarik zincirinin başında yer alan ülkelerdir. Bu ülkeler arasında soğuk rüzgarların esmesi küresel ölçekte diğer ülkeleri de krize yöneltmiştir. Rusya enerji konusunda dünyada büyük bir paya sahip bir ülkedir ve Ukrayna da enerjinin diğer ülkelere dağıtımında başrolde yer almaktadır. Savaş sebebiyle enerji dağıtımı konusunda sıkıntılar yaşanmıştır. Bu durum ise enerji tedariki konusunda sıkıntıları ortaya çıkarmaktadır. Bu çalışmanın amacı Rusya ve Ukrayna savaşının enerji sektörü hisselerine ne gibi etkilerinin olduğunu ortaya koymaktır. Çalışmada G20 ülkeleri baz alınarak, her bir ülke için en büyük enerji hisselerinden seçilen 3 şirkete ait enerji hisselerinin 2022 yılı Ocak ayı ve 2024 yılı Temmuz ayına kadar olan zaman dilimindeki kapanış verileri ve G20 ülkelerinin aynı tarihler arasında sanayi üretim oranları alınmış ve bu verilere uygulanan analizler ve bulguları ile birlikte yorumlanmıştır. Araştırmaya göre 19 ülke ve her ülkeden 3 şirket olmak üzere 57 adet hisse senedi bulunmaktadır. Bu hisseler SH1, SH2, SH3 ve SU olarak gruplandırılmıştır. Analiz kısmında ise ilk olarak panel veri analizi uygulanmıştır. SH1, SH2 ve SH3 için bütün sonuçlar H0 yatay kesit bağımlılığı yoktur. Hipotezi reddedilerek serilerin yatay kesit bağımlılığı içerdiğini göstermektedir. Benzer şekilde SU serisi için CDLM testi hariç diğer testlerin tamamı SU değişkeninin yatay kesit bağımlılığı içerdiğini göstermektedir. Bu sonuçlara göre, çalışmanın ilerisi için yapılacak testlerde bu durum dikkate alınarak yani 2. Nesil testler yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Veri setine Hsiao homojenlik-heterojenlik testi uygulanmış ve bulgular tablo şeklinde 3. Bölümde verilmiştir. Bu bulgulara göre H1, H2 ve H3 hipotezlerinin sonuçlarına göre veri setini oluşturan değişkenlerin tamamının heterojen olduğu tespit edilmiştir. CIPS testi sonuçlarına göre, SH1, SH2 ve SH3 değişkenlerinin düzey değerlerinde birim kök içerdiği görülmektedir. Bu serilerin I (1) olduğunu göstermektedir. Öte yandan SU değişkeni ise H0: hipotezi reddedilemediği için düzey değerinde birim kök içerdiği görülmektedir. Yani SU değişkeni I (0)'dır. SU değişkeni düzeyde durağan olduğu için veriş etine eşbütünleşme testi uygulanmamıştır. Bu aşamada yapılabilecek en önemli analiz nedensellik analizi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bundan dolayıdır ki bu durumu dikkate alan Emirmahmutoğlu ve Köse (2011) tarafından geliştirilen Toda-Yamamoto Nedensellik analizi tercih edilmiştir. Analizin sonuçlarına baktığımızda SH1' den SU' ya doğru tek yönlü Granger anlamında nedensellik olduğu ve bunun %5 anlamlılık seviyesinde istatistiksel olarak anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Fakat tersinin geçerli olmadığı sonucu elde edilmiştir. SH2'den SU' ya ve SU' dan SH2' ye doğru Granger anlamında nedensellik olduğu ve bunun %5 anlamlılık seviyesinde olduğu görülmektedir. Bunun sonucunda SH2 ve SU arasında çift yönlü nedensellik olduğu sonucuna ulaşılmıştır. SH3' den SU' ya ve SU'dan SH3'e doğru Granger anlamında nedensellik olmadığı görülmektdir. Sonuç olarak SH3 ve SU arasında Granger anlamında herhangi bir nedensellik olmadığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The wars that have occurred and are currently occurring between nations have led to global impacts. As a result of these wars, not only are there human casualties, but serious global effects are also triggered. These effects not only reduce the standard of living but also cause significant losses in economic, financial, food supply chains, and energy sectors. The war between Russia and Ukraine, which started in 2022, has not only affected these two countries but has also harmed other nations through its negative consequences. Russia and Ukraine are key players in the global food supply and energy distribution chains. The tensions between these two nations have led to global crises. Russia is a country with a major share in global energy resources, while Ukraine plays a critical role in energy distribution to other countries. The war has caused disruptions in energy distribution, leading to supply issues. The purpose of this study is to reveal the effects of the Russia-Ukraine war on the energy sector stocks. In the study, based on G20 countries, the closing data for energy stocks of three companies selected from the largest energy stocks of each country during the period from January 2022 to July 2024 were collected. Additionally, industrial production rates of G20 countries for the same period were included. Analyses and findings based on these data were interpreted. According to the research, there are 57 stock indices, with 19 countries and three companies from each. These stocks are grouped as SH1, SH2, SH3, and SU. In the analysis section, panel data analysis was initially applied. For SH1, SH2, and SH3, all results rejected the null hypothesis of no cross-sectional dependence (H0), indicating the presence of cross-sectional dependence in the series. Similarly, except for the CDLM test, all other tests demonstrated that the SU variable also contains cross-sectional dependence. Based on these results, second-generation tests were utilized in subsequent analyses. The Hsiao homogeneity-heterogeneity test was applied to the dataset, and the findings were presented in table form in Section 3. According to these findings, based on the results of the H1, H2, and H3 hypotheses, all variables constituting the dataset were found to be heterogeneous. According to the CIPS test results, SH1, SH2, and SH3 variables contain unit roots at their level values, indicating that these series are I(1). On the other hand, since the null hypothesis for the SU variable could not be rejected, it was determined that SU contains a unit root at its level value, meaning that the SU variable is I(0). Since the SU variable is stationary at the level, a cointegration test was not applied to the dataset. At this stage, the most significant analysis that can be performed is causality analysis. Considering this, the Toda-Yamamoto causality analysis developed by Emirmahmutoğlu and Köse (2011) was preferred. Based on the results of the analysis, a unidirectional Granger causality from SH1 to SU was found to be statistically significant at a 5% significance level. However, the reverse was not valid. It was observed that there is bidirectional Granger causality between SH2 and SU, significant at a 5% level. Consequently, it was concluded that SH2 and SU have a bidirectional causal relationship. No Granger causality was observed between SH3 and SU in either direction. As a result, no Granger causality was found between SH3 and SU.
Benzer Tezler
- Güneş enerjisi santrallerinin Türkiye ve Avrupa'daki geri ödeme sürelerinin karşılaştırması
Comparison of payback periods of solar power stations in Turkey and Europe
MOHANNAD GYAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EnerjiKarabük ÜniversitesiEnerji Sistemleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN CEYLAN
- Rusya-Ukrayna Savaşı ve neden olduğu küresel enerji krizi: Bu savaş ve krizin Azerbaycan ve Türkiye ekonomilerine etki derecesi
Russia-Ukraine War and the global energy crisis it caused: The extent of the impact of this war and crisis for Azerbaijani and Turkish economies
NURLAN SAFARZADE
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Ekonomiİstanbul ÜniversitesiUluslararası İşletmecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERTUĞRUL İBRAHİM KIZILKAYA
- Sürdürülebilirlik uygulamaları ve finansal performans: BİST elektrik endeksinden kanıt
Sustainability practices and financial performance: Evidence from BİST electricity index
OĞULCAN DURMUŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZGÜR KAYALICA
- Rusya-Ukrayna savaşının ulaştırma sektörüne finansal etkilerinin olay çalışması yönetimi ile analizi – BIST örneği
Analysis of the financial effects of the Russia-Ukraine war on the transportation sector using the event study method – BIST example
EBUBEKİR UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
UlaşımHitit ÜniversitesiDış Ticaret ve Tedarik Zinciri Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN AÇIKALIN
- Rusya-Ukrayna Savaşının Türkiye ekonomisine yansımaları
Reflections of the Russia-Ukraine War on the Turkish economy
DİLAY YILDIZ GÜL