İslâm ceza hukukunda fitne
Fitna in Islamic criminal law
- Tez No: 921791
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YÜKSEL SALMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Allah'ın eşref-i mahlûkat olarak yarattığı insan, yaratılışı gereği bazı haklara sahip olarak dünyaya gelmektedir. Bu haklar, İslâm hukukunda zarûrât-ı hamse olarak adlandırılan can, akıl, din, ırz ve mal dokunulmazlığı başta olmak üzere eşitlik ve hürriyet hakkı, vatandaşlık hakları, özel hayatın gizliliği, kişinin onur ve haysiyetinin korunması, konut dokunulmazlığı, eğitim alma hakkı, ifade özgürlüğü gibi temel hakları da içermektedir. Ülkemizde şu an yürürlükte olan Türk Medeni Kanunu ve başta AİHM olmak üzere uluslararası mahkemelerde bu hak ve özgürlükler kişiye bağlı manevi haklar olarak tanımlanmaktadır. Bu haklardan feragat edilemediği gibi başkasına devredilmesi de hukuken mümkün değildir. Kişiye ait bu hakların korunması, İslâm hukukunda da beşeri hukukta da bireyin vatandaşlığının bulunduğu veya sınırları içerisinde yaşadığı devletin sorumluluğu altındadır. Âyet ve hadislerde fitne hakkında yapılan uyarılar dikkate alındığında, insana tanınan bu hakların ifsadından bahsedildiği görülmektedir. Bu ifsad kimi durumlarda bireysel eylemlerle sınırlı kalırken bazı dönemlerde şehir ve ülkelerin yıkılmasıyla sonuçlanacak hadiselere neden olacak kadar ileri boyutlara varmıştır. Günümüzde teknolojinin de yardımıyla suç çeşitliliğinin artması, fitnenin sebep olduğu maddî-manevî tahribatı, önceki asırlarla kıyas edilemeyecek bir noktaya taşırken kitleleri etkisi altına alan ideolojik yaklaşımlar, emperyalizm gibi sömürü düzenleri, uluslararası“askerî, siyasî, iktisadî”anlaşmazlıklar, terör eylemleri, inanç ve kültür dezenformasyonuna yönelik eylemlerini sistematik bir şekilde devam ettiren misyonerlik faaliyetleri, fitneyi modern teknoloji ve dijital ağların da yardımıyla İslâm alemi için küresel ölçekte bir problem haline getirmiştir. Temel İslâm kaynaklarında fitne üst bir kavram olarak kullanılmış, anarşi ve terör, yol kesicilik gibi kamuda düzen ve istikrarı bozan eylemler, İslâm toplumunun dinî, ahlâkî ve iktisadî yönden zayıflatılmasını amaçlayan tüm yaklaşımlar fitne olarak adlandırılmıştır. Fitne bu nedenle, İslâmî ilimlerin neredeyse tamamını ilgilendirecek kadar geniş bir konu haline dönüşmüştür. Öyle ki başta fıkıh olmak üzere hadis, tefsir, tarih, kelâm, felsefe, sosyoloji hatta edebiyat alanında dahi fitne ele alınmıştır. Bu yönüyle değerlendirildiğinde fitne multidisipliner bir formda çalışılması gereken bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak bu şekilde gerçekleştirilecek bir çalışma tez konumuzu fazlasıyla aşacağı için çalışmamızda fitne kavramının genelde İslâm hukukunda, özelde ise İslâm ceza hukuku alanında tahlil ve değerlendirmeleri üzerinde durulmuştur. Araştırmamızda, fitneninfitnenin Kur'an ve hadislerdeki kullanımına vurgu yapılmış, kavramın tarihsel ve yapısal özellikleri göz önünde bulundurularak toplumsal hayatı ve kamu düzenini tehdit eden en önemli unsurlardan biri olduğu gerçeğine değinilmiştir. Bu bağlamda klasik fıkıh eserleri ile tefsir ve hadis şerhleri analiz edilerek, fitne içeren eylemlerin İslâm ceza hukukundaki yerinin netleştirilmesi hedeflenmiştir. Çalışmada ayrıca, fitnenin toplumsal bölünme ve hukukî düzenin bozulmasına yol açtığı tespit edilmiştir. İslâm hukukunda ve çağdaş hukukta toplumu kaosa sürükleyen kişilere verilen cezaların genel mahiyeti ele alınmış, meselenin daha iyi anlaşılabilmesi için şer'i hukuk ve pozitif hukuk arasında zaman zaman bazı mukayeseler yapılmıştır. Sonuç olarak, fitnenin bireysel ve toplumsal düzeyde ciddi tehlikeler doğurabileceği ve bu nedenle fitneye sebep olan unsurların İslâm hukukunun temel prensipleri çerçevesinde önlenmesi gerektiği vurgulanmıştır. İslâm ceza hukukunda fitneye yönelik yaptırımların, toplumsal düzeni koruma amacı taşıdığı belirtilirken, hukuk sisteminin caydırıcılık ve adalet ilkelerini esas aldığına dikkat çekilmiştir.
Özet (Çeviri)
The human being, created by Almighty Allah as the most honorable of creation, comes into the world with certain rights due to his creation. These rights include the inviolability of life, mind, religion, honor and property, which are called the essentials of Islamic law, as well as the right to equality and freedom, citizenship rights, privacy, protection of honor and dignity of the person, inviolability of the home, the right to education, and freedom of expression. In our country, the Turkish Civil Code currently in force and in international courts, especially the ECHR, these rights and freedoms are defined as moral rights attached to the person. These rights cannot be waived, and it is not legally possible to transfer them to someone else. The protection of these rights belonging to the person is under the responsibility of the state in which the individual is a citizen or within whose borders he lives, both in Islamic law and human law. When the warnings about fitnah in the verses and hadiths are taken into consideration, it is seen that the corruption of these rights granted to humans is mentioned. While this corruption is limited to individual actions in some cases, in some periods it has reached such an advanced level that it has caused incidents that will result in the destruction of cities and countries. Today, with the help of technology, the increase in the variety of crimes, the material and spiritual destruction caused by fitnah, has brought it to a point incomparable with previous centuries, while ideological approaches that influence the masses, exploitation systems such as imperialism, international“military, political, economic”disputes, terrorist acts, missionary activities that systematically continue their actions aimed at disinformation of belief and culture, have made fitnah a global problem for the Islamic world with the help of modern technology and digital networks. In basic Islamic sources, fitna has been used as a superordinate concept, and actions that disrupt public order and stability, such as anarchy and terror, road robbery, and all approaches that aim to weaken Islamic society in religious, moral and economic terms have been called fitna. For this reason, fitna has become a broad subject that concerns almost all Islamic sciences. So much so that fitna has been addressed in the fields of hadith, tafsir, history, theology, philosophy, sociology and even literature, especially in fiqh. When evaluated from this aspect, fitna appears as a subject that needs to be studied in a multidisciplinary manner. However, since such a study would go far beyond our thesis topic, our study focuses on the analysis and evaluation of the concept of fitna in Islamic law in general and in Islamic criminal law in particular.As a result, it has been emphasized that fitna can cause serious dangers at the individual and social level and therefore the elements that cause fitna should be prevented within the framework of the basic principles of Islamic law. It has been stated that the sanctions against fitna in Islamic criminal law aim to protect social order, and it has been emphasized that the legal system is based on the principles of deterrence and justice.
Benzer Tezler
- İslam ceza hukukunda makâsıdü'ş-şerîa -mürtedin öldürülmesi örneği özelinde
The objectives of Islamic criminal law: The case study of apostasy punishment
MOHAMED EBUBEKİROĞLU
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUBA HACER KORKMAZ
- İslam Hukukunda ceza ehliyetini etkileyen durumlar
Criminal legal capacity situation in the İslamic Law
MÜCAHİT ÇOLAK
- İslam Hukukunda düşünce ve davranış özgürlüğü
Freedom of Thought an behavior in Islamic jurisprudence
YUNUS BİRİNCİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULLAH ÖZCAN
- حقوق وواجبات الموظف العام في نطاق الوظيفة العامة دراسة مقارنة بين القانون الوضعي العراقي وبين الفقه الإسلامي
İslam Hukuku açısından devlet memurlarının hak ve sorumlulukları
ASOS MOHAMMED SALIH AHMED
Yüksek Lisans
Arapça
2019
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SELİM ASLAN
- İslam ceza hukukunda para cezası ve Osmanlı uygulaması
Money penalty and Ottoman practice in Islamic criminal law
AYDANUR GÜMÜŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERHAT KOCA