Yeşilova (Burdur)'da tespit edilen zili ve cicim dokumaların desen ve teknik açıdan değerlendirilmesi
Evaluation of zili and cicim weavings detected in Yeşilova (Burdur) in terms of pattern and technology
- Tez No: 921828
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA GENÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 363
Özet
Bu çalışma 2023-2024 yılları arasında Yeşilova (Burdur) İlçesine bağlı köy ve mahallelerde belirlenen dokuma teknikleri ve dağılım benzerliği, dokumada kullanılan malzemeler, dokumaların ölçüleri, dokumada kullanılan renkler, dokumaların kullanım alanları, dokumaların mevcut durumu, dokumada kullanılan motifler ve kompozisyon özelliklerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Belirlenen dokumalar dokuma tekniği açısından değerlendirildiğinde 24 örneğin düz zili, 7 adedinin çapraz zili ve 8 adedinin damalı zili olduğu belirlenmiştir. Cicim tekniği ile dokunan örneklerin ise 59 adedi sık motifli cicim, 13 adedinin ise seyrek motifli cicim tekniği ile dokunduğu saptanmıştır. Geriye kalan 7 dokumada ise düz zili ve sık motifli cicim tekniklerinin bir arada kullanıldığı görülmüştür. Zili dokumalarının atkı ve çözgülerinde çoğunlukla kıl ip kullanılırken, desenlerinin çoğunun yün olduğu görülmüştür. Cicim dokumalarda ise atkı, çözgü ve yanışta ağırlıklı olarak yün ip kullanıldığı tespit edilmiştir. Tespit edilen dokumaların kullanım alanlarına göre“en”ortalamaları küçükten büyüğe doğru sırasıyla torba, çanta, heybe, çuval, namazlağ ve yer yaygısında tespit edilirken,“boy”ortalamaları küçükten büyüğe doğru sırasıyla çanta, torba, namazlağ, heybe, çuval ve yer yaygısında belirlenmiştir. Çalışmaya dâhil edilen örneklerde kullanılan renkler incelendiğinde, 65 dokuma örneğinde çözgü ve atkı ipi olarak genellikle kahverengi kullanıldığı anlaşılmıştır. Dokumalarda yanış ipi olarak en fazla tercih edilen rengin kırmızı olduğu ve 108 dokumada kullanıldığı tespit edilmiştir. Dokumaların kullanım alanları incelendiğinde, çalışmaya dâhil edilen 118 dokumanın 6'sı çanta, 7'si çuval, 4'ü, heybe, 12'si torba, 77'si yaygı ve 12'si namazlağ olarak kullanıldığı belirlenmiştir. Dokumaların kullanılabilir durumları incelendiğinde yalnızca 13 adet dokuma örneğinin iyi durumda olduğu 53 dokumanın ise renklerinin solduğu saptanmıştır. Geriye kalan 52 dokuma örneğinin ise kullanılamaz halde olduğu belirlenmiştir. Bu dokumaların genelindeki motiflere bakıldığında elibelinde, koçboynuzu, pıtrak, eyerkaşı, yar-yare küstü, suyolu, sığır sidiği, göz ve imlerin en fazla kullanıldığı saptanmıştır. Bölgede tespit edilen özellikle çeyizlik dokumaların bir kısmının günümüzde aktif olarak kullanıldığı, ancak bölgede dokumacılığın uzun yıllardan beri yapılmadığı tespit edilmiştir. Dokumaların genel analizleri yapıldığında motif ve malzeme açısından, Isparta, Antalya, Mersin, Denizli ve Muğla'da yapılan dokumalarla benzerliğin Yörük gruplarının zamanla farklı yerlere iskân edilmesi şeklinde değerlendirilmiştir. Yörük yaşam tarzının ortadan kalkması ile birlikte bu dokumaların birçoğu ortadan kalkmış, birçoğu da fonksiyon değiştirerek kullanılmaya devam edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study was conducted between 2023-2024 in the villages and neighborhoods of Yeşilova (Burdur) District in order to determine the weaving techniques and distribution similarity, materials used in weaving, measurements of weavings, colors used in weaving, areas of use of weavings, current status of weavings, motifs used in weavings and composition features of weavings. Determined weavings were evaluated in terms of weaving technique hence 24 samples had straight zili, 7 had cross zili and 8 had checkered zili. It was determined that 59 of the samples woven with straight motif cicim techniques and 13 were woven with sparse motif cicim technique. In the remaining 7 weavings, it was observed that straight zili and straight motif cicim techniques were used together. While bristle yarn was mostly used in the warps and wefts of zili weavings, it was observed that most of the patterns were wool. In Cicim weavings, it was determined that wool yarn was predominantly used in the warps, warps and pattern. According to the usage areas of the identified weavings, the“width”averages were determined from smallest to largest in torba, çanta, çuval, namazlağ and yaygı, respectively, while the“height”averages were determined from smallest to largest in çanta, torba, namazlağ, heybe, çuval and yaygı. When the colors used in the samples included in the study were examined, it was understood that brown was generally used as warp and weft yarn in 65 weaving samples. It was determined that the most preferred color as pattern yarn in the identified weavings was red and that this color was used in 108 weavings. When the usage areas of the textiles were examined, it was determined that 6 of the 118 textiles included in the study were used as çanta, 7 as çuval, 4 as heybe, 12 as torba, 77 as yaygı and 12 as namazlağ. When the usable conditions of the textiles were examined, it was determined that only 13 textile samples were in good condition and 53 of the textiles had faded. The remaining 52 textile samples were determined to be unusable. Analysing the motifs used in these rugs, it was found that 'elibelinde', ' koçboynuzu', 'pırtrak', 'eyerkaşı', 'yar-yare küstü', 'suyolu', 'sığır sidiği', 'göz' and 'im' were used the most. It was found that some of the dowry rugs identified in the region are still in active use today, but weaving has not been carried out in the region for many years. In the general analysis of the weavings, the similarities with weavings from Isparta, Antalya, Mersin, Denizli and Muğla in terms of motifs and materials were interpreted as the settlement of Yoruk groups in different places over time. With the disappearance of the Yoruk way of life, many of these weavings have disappeared, and many of them have continued to be used by changing their function.
Benzer Tezler
- Doğanbaba Çayı (Yeşilova-Burdur)'nda yaşayan Pseudophoxinus burduricus ve Squalius fellowesii'nin büyüme özellikleri ve metazoan parazitlerinin saptanması
Determination of growth properties and metazoan parasites of pseudophoxinus burduricus and squalius fellowesii living in the Doğanbaba Creeks (Yeşilova-burdur)
MEHMET CAN ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
BiyolojiMehmet Akif Ersoy ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DENİZ İNNAL
- Salda Gölü havzası güneyinin (Yeşilova/Burdur) hidrojeolojisi ve hidrojeokimyasal özelliklerinin incelemesi
Investigation of the hydrogeology and hydrogeochemical properties of the south of the Salda Lake basin (Yeşilova/Burdur)
MUTLU KÜÇÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİMGE VAROL
- Süt sığırcılığından elde edilen ahır gübresi uygulamalarının sürdürülebilir tarım açısından değerlendirilmesi ve ekonomik analizi: Burdur ili örneği
Assessing in terms of economic and sustainable agriculture of applications of manure obtained from dairy farmi̇ng: The case of Burdur province
HURİYE DÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatIsparta Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN YILMAZ
- Burdur ili Osmanlı dönemi kitabeleri
Inscriptions of Ottoman period in Burdur province
SENEM KORKMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıSüleyman Demirel Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHATTİN YAMAN
- Holstein boğalarda In Vitro spermatolojik parametrelerin erkek fertilitesi ile ilişkisi
Relationship between In Vitro spermatological parameters and male fertility in holstein bulls
HALİL DÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Veteriner HekimliğiBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiDölerme ve Suni Tohumlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED ENES İNANÇ