Geri Dön

Ecemiş fay zonu'nun pozantı (Adana) - Tarsus (Mersin) arasında kalan kesiminin morfometrik ve morfotektonik analizi

Morphometric and morphotectonic analysis of thesegment of the ecemiş fault zone between pozanti (Adana)and tarsus (Mersin)

PDF İndir

  1. Tez No: 922605
  2. Yazar: ALİ GÖKHAN ÖÇGÜN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ULVİ CAN ÜNLÜGENÇ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çukurova Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Genel Jeoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 169

Özet

Doktora çalışmasının konusu, sol yanal doğrultu atımlı Ecemiş Fay Zonu'nun güney ucunda yer alan Pozantı (Adana)-Tarsus (Mersin) arasında kalan kesiminin morfotektonik aktivitesi ile morfometrik analizleri üzerine odaklanmaktadır. İnceleme alanı kuzey ve doğuda Aladağlar, kuzey-kuzeybatıda ise Bolkar Dağları gibi önemli morfolojik yükseltiler ile çevrilidir. Çizgiselliği, Pozantı-Kayseri arasında arazi ve uydu görüntülerinde net olarak izlenebilen ancak, Pozantı güney kesimlerinde net belirlenemeyen Ecemiş Fay Zonu'nun morfotektonik özellikleri ve tektonik aktivitesini belirlemek amacıyla yürütülen bu araştırmada inceleme alanının, morfolojik, morfometrik ve tektonik özellikleri üzerine çalışmalar yapılmıştır. Ecemiş Fay Zonu çalışma bölgesinde Orta Torosların doğu kesimi ile Doğu Torosların batı kesimini sınırlandırmakta olup, tektonik yönden oldukça komplike bir alanı temsil etmektedir. Bu bölge, farklı kökenden ve havzalardan türeyen 5 tektonik dilimi bünyesinde barındırmaktadır. Bu dilimlerin içerisinde yer alan formasyonların stratigrafik özellikleri bölgede daha önceden birçok araştırmacı tarafından detaylı olarak araştırıldığından mevcut formasyon isimleri olduğu şekliyle kullanılmıştır. Bölgede yüzeyleyen Toros Kuşağı'na ait birlikler tabandan tavana doğru sırasıyla; Bolkar Dağı Birliği, Namrun Tektonik Dilimi, Aladağ Birliği, Bozkır Birliği ve Kuvaterner birimlerdir. Bu çalışma ile inceleme bölgesinin morfolojik özellikleri değerlendirilerek morfometrik analizleri yapılmıştır. Morfometrik analizler için bölgede sekiz adet havza belirlenmiş olup, bunlar Gülek (1), Akçatekir (2), Kuşçular (3), Karakılıç (4), Çamlıyayla (5), Gömmece (6), Dorak (7), Damlama (8)'dır. Ayrıca, bölgedeki Ecemiş Fay Zonu içerisinde yer alan Akça-Kızılık ile Hamidiye-Fındıklı fay segmentlerinin çizgisellikleri üzerinde Pozantı-Akçatekir arasında gelişmiş 8 adet mikro havza belirlenmiştir. Belirlenen bu drenaj havzaları üzerinde inceleme bölgesinin neotektonik aktivitesini belirlemek için morfometrik analizler yapılmıştır. Bu kapsamda drenaj havzalarının hipsometrik integrali, akarsu uzunluğu eğim indeksi ve vadi tabanının vadi yüksekliğine oranı olarak adlandırılan morfometrik indisler kullanılmıştır. Hipsometrik integral verileri çalışma alanının morfolojik olarak durağanlık-olgunluk evresini gösterse de bölgede tektonik bir aktivitenin varlığını işaret etmektedir. SL indis verileri de bölgenin tektonik aktivitesini doğrular niteliktedir. Bölgede, sol yanal doğrultu atımlı Ecemiş Fay Zonunun batı kesiminde bulunan blok doğudaki bloğa nazaran doğrultu-oblik (normal) hareketlerle güney-güneybatıya doğru rölyef olarak daha aşağıya hareket etmiştir. Bu nedenle de yükselen doğu blok üzerindeki Paleosen-Eosen yaşlı birimler aşınarak yüzeylenmezken, batı blok üzerinde Namrun-Atdağı civarlarında bu birimler korunmuştur. Bölgenin tektonik özelliklerini değerlendirmek üzere arazide mostraları bulunan fayların düzlemleri üzerinden ölçümler alınarak, gül ve kontür diyagramları oluşturulup; Geç Permiyen yaşlı Karlığıntepe ve Yellice formasyonlarından alınan ölçümlerden kompresyonel kuvvetin; K85B/G85D, Jura-Kretase yaşlı Demirkazık Formasyonu'ndan alınan ölçümlerden; K55D/G55B, K5D/G5B, K55B/G55D, Üst Senoniyen yaşlı Kızıldağ Melanjı'ndan alınan ölçümlerden; K15B/G15D ve K55B/G55D, Üst Paleosen-Orta Eosen yaşlı Güzeller Formasyonu'ndan alınan ölçümlerden; K45B/G45D, Oligosen-Alt Miyosen yaşlı Çukurbağ ve Burç formasyonlarından alınan ölçümlerden K45B/45GD; Oligosen-Orta Miyosen yaşlı Gildirli, Kaplankaya ve Karaisalı formasyonlarından alınan ölçümlerden; K40D/G40B, Pliyo-Kuvaterner yaşlı birimlerden alınan ölçümlerden; K62D/G62B doğrultularında yoğunlaştığı görülmüştür. Pozantı (Adana) ve Kayseri merkezli omak üzere 100 km yarıçaplı dairesel bölgeler içindeki 4,5 (Mw) büyüklüğü ve üzerindeki aletsel dönem depremler tespit edilmiş ve bu bölgeler için Probabilistik deprem tehlike analizi yapılmıştır. Bu analizle, son yüzyılda oluşmuş 4,5 ≤ Mw ≤ 7,5 büyüklüğündeki depremlerin 10, 50, 75 ve 100 yıl içerisindeki olma olasılıkları ve yaklaşık tekrarlanma periyodları oluşturulmuştur. Ayrıca, çalışma alanının depremselliği de tarihsel ve aletsel dönemde meydana gelmiş olan deprem verileri ve fay zonunun üzerinde bulunan sismik aktivitelerin kayıtları incelenerek sismik yönden uzun süredir sakinliğini koruduğu gözlenmiştir.

Özet (Çeviri)

The PhD study focuses on the morphotectonic activity and morphometric analysis of the segment between Pozantı (Adana) and Tarsus (Mersin), located at the southern end of the left-lateral strike-slip Ecemiş Fault Zone. The study area is surrounded by significant morphological uplifts, such as the Aladağlar to the north and east, and the Bolkar Mountains to the north-northwest. In this research, which was carried out to determine the morphotectonic features and tectonic activity of the Ecemiş Fault Zone, whose lineament can be clearly observed in land and satellite images between Pozantı and Kayseri, but cannot be clearly determined in the southern parts of Pozantı, studies were carried out on the morphological, morphometric and tectonic properties of the study area. Ecemiş Fault Zone borders the eastern part of the Central Taurus Mountains and the western part of the Eastern Taurus Mountains in the study area and represents a very complex area in terms of tectonic aspects. This region contains five tectonic slices derived from different sources and basins. Since the stratigraphic features of the formations in these slices have been previously investigated in detail by many researchers in the region, the existing formation names have been used as they are. The units belonging to the Taurus Belt cropping out in the region are as follows, from bottom to top: Bolkar Mountain Unit, Namrun Tectonic Slice, Aladağ Unit, Bozkır Unit and Quaternary units. In this study, the morphological characteristics of the study area were evaluated and morphometric analyzes were performed. Eight watershed located around Gülek (1), Akçatekir (2), Kuşçular (3), Karakılıç (4), Çamlıyayla (5), Gömmece (6), Dorak (7) and Damlama (8) have been identified for morphometric analyses. Additionally, eight micro-watershed developed between Pozantı and Akçatekir have been identified based on the linearity of the Akça-Kızılık and Hamidiye-Fındıklı fault segments within the Ecemiş Fault Zone in the region. Morphometric analyses have been conducted on the identified drainage watershed to determine the neotectonic activity of the study area. In this context, morphometric indices called hypsometric integral of drainage basins, stream length slope index and the ratio of valley floor to valley height were used. Although the hypsometric integral data indicate the morphological stage of stability-maturity in the study area, they also suggest the presence of tectonic activity in the region. The SL index data also confirm the tectonic activity of the region. In the region, the block located in the western part of the left-lateral strike-slip Ecemiş Fault Zone has moved downward in relief to the south-southwest, with strike-oblique (normal) movements, compared to the block in the east. As a result, the Paleocene-Eocene units on the rising eastern block have not been exposed due to erosion, while these units have been preserved in the western block, particularly around the Namrun-Atdağı area. In order to evaluate the tectonic features of the region, measurements were taken on the planes of the faults that are exposed in the field, and rose and contour diagrams were created; From the measurements taken from the Late Permian aged Karluğuntepe and Yellice formations, it is seen that the compressional forces; N85W/S85E, from measurements taken from the Jurassic-Cretaceous aged Demirkazık Formation; N55E/S55W, N5E/S5W, N55W/S55E, from measurements taken from the Upper Senonian aged Kızıldağ Melange; N15W/S15E and N55W/S55E, from measurements taken from the Upper Paleocene-Middle Eocene aged Güzeller Formation; N45W/S45E, from measurements taken from Oligocene-Lower Miocene aged Çukurbağ and Burç formations; N45W/S45E, from measurements taken from Oligocene-Middle Miocene aged Gildirli, Kaplankaya and Karaisalı formations; N40E/S40W, from measurements taken from Plio-Quaternary aged units; It was observed that it was concentrated in the N62E/S62W directions. Earthquakes with a magnitude of 4.5 (Mw) or greater during the instrumental period have been detected within circular areas with a 100 km radius centered around Pozantı (Adana) and Kayseri, and a probabilistic seismic hazard analysis has been performed for these regions. With this analysis, the probabilities of earthquakes with magnitudes between 4.5 ≤ Mw ≤ 7.5 occurring within 10, 50, 75, and 100 years, as well as their approximate recurrence periods, have been established. Additionally, the seismicity of the study area has been examined by analyzing earthquake data from the historical and instrumental periods, as well as records of seismic activity along the fault zone, revealing that the area has remained seismically quiet for a long time.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    416032

    Ecemiş Fayı'nın Yahyalı (Kayseri)-Pozantı (Adana) Arasında Kalan Kesiminin Morfotektoniği ve Paleosismik Aktivitesi

    Morphotectonics and paleoseismicity of The Ecemiş Fault between Yahyalı (Kayseri)-Pozantı (Adana) Region

    DİLEK ŞATIR ERDAĞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Katı Yer Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. OKAN TÜYSÜZ

    DOÇ. DR. SERDAR AKYÜZ

  2. Tez No

    35647

    Stratigraphic outline and neotectonics of the Sulucaova-Kovalı segment of Ecemiş fault zone

    Ecemiş fay zonunun Sulucaova Kovalı kesiminin genel stratigrafisi ve neotektoniği

    ALİ BEYHAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1994

    Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ KOÇYİĞİT

  3. Tez No

    259000

    Bolkar dağları güneyinde, Ecemiş Fay Zonu'nun jeolojik ve tektonik özellikleri

    Geoloical and tectonic features of the Ecemiş fault zone in the south of the Bolkar mountains

    KEMAL ZORLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Jeoloji MühendisliğiMersin Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. EROL ÖZER

  4. Tez No

    67252

    Demirkazık-Elek Gölü (Çamardı-Niğde) arasında kalan bölgenin jeolojisi

    Geology of the region between Demirkazık and Elek Gölü (Çamardı-Niğde)

    DİLEK ŞATIR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    Jeoloji MühendisliğiNiğde Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ALİ GÜREL

  5. Tez No

    184270

    Doğu Torosların Mansurlu-Saimbeyli(Adana) kesiminin jeolojisi ve tektotik özellikleri

    Geology and tectonic features of the Mansurlu-Saimbeyli (Adana) area in the Eastern Taurus

    İSAK YILMAZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SİMAV BARGU

Geri Dön