İbn Hacer'in Buhârî Şerhi Fethu'l-Bârî'de hadis tenkidi
Hadith criticism in İbn Hacer's 'Fath al-Bârî bi Sharh Sahîh al-Bukhârî'
- Tez No: 923246
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET BİLEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Hadis, Tenkid, Buhârî, İbn Hacer, Fethu'l-Bârî, Hadith, Criticism, al-Bukhârî, Ibn Hajar, Fath al-Bârî
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 321
Özet
Sahih bir sünnet algısının oluşması için, hadislerin aslına uygun şekilde nakledilmesi kadar, gerektiğinde tenkid edilerek sahih olanların zayıf ve uydurma olanlardan ayırt edilmesi de büyük önem taşımaktadır. İslâm ilim geleneği boyunca ulemâ, bu konuya büyük bir mesai harcamış ve hadislerin sıhhatini tespit edebilmek için kapsamlı yöntemler geliştirmiştir. Hadis ilminin önde gelen isimlerinden biri olan İbn Hacer de hadis tenkidine önemli katkılar sağlamıştır. Bu bağlamda, onun Fethu'l-bârî bi şerhi sahîhi'l-Buhârî adlı eserinde ele aldığı hadisler incelenmiş, şerhinde hadislere yönelik gerçekleştirdiği tenkitler örnekler üzerinden analiz edilerek takip ettiği yöntem tespit edilmeye çalışılmıştır. Tezde, hadis tenkidiyle doğrudan ilişkili olan cerh ve ta'dîl ilminin gelişim süreci ele alınmış ve İbn Hacer'in bu alandaki katkıları ile takip ettiği yöntem değerlendirilmiştir. Ardından, şerhinde hadisleri tenkit ederken en sık kullandığı ıstılahlar, münekkid âlimlerin görüşleriyle karşılaştırılmış ve örnekler üzerinden incelenerek bu ıstılahların metoduna uygunluğu ve anlam sahası tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, isnaddaki inkıtâ sebebiyle tenkid edilen hadislerin yanı sıra, râvilerin cerh edilmesi ve sika râvilerle ihtilaflar bağlamında yapılan tenkidler de örnekler ışığında analiz edilmiştir. Son olarak, İbn Hacer'in hadislerin muhtevasına yönelik gerçekleştirdiği tenkidler, esas aldığı kriterler çerçevesinde değerlendirilmiş ve çeşitli örneklerle ele alınmıştır. Neticede, İbn Hacer'in şerhinde isnad tenkidine ağırlık verdiği ve metin tenkidi kapsamında hadisleri Kur'an'a, sahih hadislere, usûl kaidelerine, tarihi bilgilere ve aklî gerekçelere arz ederek değerlendirdiği tespit edilmiştir. Ayrıca, bazı hadisleri İsrâiliyat menşeli olarak nitelendirdiği, muteber hadis kaynaklarında bulunmadığını belirterek tenkid ettiği ve bazen genelleme yaparak belirli bir konudaki hadislerin tamamının veya birkaçı hariç sahih olamayacağını ifade ettiği görülmüştür. Bunun yanı sıra, bazı rivayetleri uydurma hadisleri derlemek amacıyla yazılan eserlerde yer aldığına işaret ederek tenkit etmesi de dikkat çekmektedir.
Özet (Çeviri)
The formation of a correct understanding of the Sunnah requires not only the transmission of hadiths in accordance with their original form but also, when necessary, the criticism of hadiths to distinguish the authentic ones from the weak and fabricated ones. Throughout Islamic scholarly tradition, scholars have devoted significant effort to this issue and developed comprehensive methods to determine the authenticity of hadiths. Ibn Hajar, one of the prominent figures in the science of hadith, made significant contributions to hadith criticism. In this context, the hadiths discussed in his work Fath al-bârî bi sharh sahîh al-Bukhârî have been examined, and the methods he followed in his commentary, based on his critiques of the hadiths, have been analyzed through examples. The development of the science of jarh and ta'dil directly related to hadith criticism has been discussed, and Ibn Hajar's contributions and the methods he followed in this field have been evaluated. Furthermore, the most frequently used terms in his criticism of hadiths in his commentary have been compared with the views of other scholars of criticism, and through examples, the appropriateness of these terms to the method and their semantic scope has been analyzed. In addition, hadiths criticized due to disruptions in their chains of narration, as well as the criticism of narrators and disagreements regarding trustworthy narrators, have been analyzed in the context of examples. Finally, Ibn Hajar's criticisms regarding the content of the hadiths have been evaluated within the framework of the criteria he employed and discussed with various examples. As a result, it has been determined that Ibn Hajar placed particular emphasis on the criticism of the chain of narration and evaluated hadiths within the framework of text criticism by comparing them with the Qur'an, authentic hadiths, principles of jurisprudence, historical information, and logical reasoning. Additionally, it has been observed that he criticized certain hadiths as originating from Israiliyyat, noting that they were not found in reliable hadith sources, and sometimes made generalizations by stating that all or most hadiths on a particular topic could not be authentic. Moreover, he pointed out that certain narrations were found in works written to compile fabricated hadiths, which is also noteworthy in his criticism.
Benzer Tezler
- İbn Hacer'in Fethu'l-bârî'deki hadis usûlü değerlendirmeleri
Ibn Hajar and Usul al-Hadith with special reference to Fath al-Bari
MUHAMMED MASUM ŞENBURÇ
Doktora
Türkçe
2023
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EFENDİOĞLU
- Belâgat açısından İbn Hacer el-Askalânî'nin Fethu'l-Bârî Bi-Şerhi Sahîhi'l-Buhârî adlı eseri
The work of Ibn Hajar al-Asqalani's Fath al-Bari in terms of thetoric
NAFİZ BAYRAKCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN KAZAN
- İbn Hacer el-Askalânî'nin Fethu'l-Bârî adlı eserinde nâsih ve mensûh metodu
The nasikh (abrogator) and mansukh (abrogated) method in Ibn Hajar al-Asqalani's work named Fath al-Bari
ABDURRAHMAN ÖZGÜÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET HAMDİ FURAT
- Yûsuf Efendizâde Abdullah Hilmi Efendini'nin (Ö. 1167/1754) 'Necâhu'l-Kârî li-Sahîhi'l-Buhârî' adlı eserinin tahkîki ( ilk yüz varak)
Yusuf Efendizade Abdullah Hilmi Efendi'ni̇n (D. 1167/1754) 'Necuhu'l-Kârî li-Sahîhý'l-Buhârî' (the first face)
EL HAVEDH DEHMANE
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER ÖZPINAR
- Bir hadis terimi olarak ihtisar Sahîh-i Buhârî Kitâbu's-salât örneği
'İhtisar' as a hadith concept (As an example of Sahîh al-Bukhârî Kitab al-salât)
FAKHRIDDIN SALAKHITDINOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKERİYA GÜLER