Abdullah en-Nursî ve 'el-Kelimâtu'l-vefiyye bi Şerhi'l-Ma'fuvvâti'l-Halîliyye' adlı eseri
Abdullah en-Nursî and his work titled el-Kelimâtu'l-vefiyye bi Şerhi'l-Ma'fuvvâti'l-Halîliyye
- Tez No: 923248
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN YİĞİT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 252
Özet
Molla Abdullah Nursî, Osmanlı devletinin hüküm sürdüğü günümüz Türkiyesi'nin Doğu Anadolu bölgesinde yer alan Bitlis ilinde yaşamış önemli bir şahsiyettir. Bitlis ve çevresindeki medreselerde ders veren ünlü şahsiyetlerden istifade ettikten sonra kendisi de talebelere ders vermiştir. Yapılan araştırmalar neticesinde yalnızca üç eseri tespit edilmiştir. Muhtemelen erken yaşta vefat ettiğinden çok fazla eser yazamamıştır. İslâmî ilimlerdeki üstünlüğü Molla Halil'in Ma'fuvvât adlı risâlesi üzerine telif ettiği el-Kelimâtu'l-vefiyye bi Şerhi'l-Ma'fuvvâti'l-Halîliyye isimli eseriyle kanıtlanmıştır. Molla Halil'in söz konusu risâlesinin toplam dört kişi tarafından şerh edildiği tespit edilmiştir. Molla Halil'in eserini ilk defa şerh yazan Molla Abdullah olduğundan kendisinden sonra Molla Halil'in risâlesine şerh yazanların büyük oranda kendisinden yararlandığı görülmektedir. Son dönem Şâfiî mezhebinin önemli âlimlerinden olan Nursî, önceki âlimlerin konuyla ilgili yazdığı eserlere dayanarak el-Kelimâtu'l-vefiyye'de ma'fuvvât konusu kapsamında mezhep içerisinde yapılmış ictihatları, verilen fetvaları, farklı görüşler arasında tercih edilmeye layık olanları ve görüş ihtilaflarını geniş bir perspektifle ortaya koymuştur. Bunun yanı sıra kimi zaman da eserinde ma'fuvvâtla ilgisi olmayan birtakım meseleleri işlemiştir. Böylece onun şerhinin zikri geçen diğer çalışmalardan daha kapsamlı olmuştur. Bu çalışmada, Nursî'nin yaşadığı dönemin genel durumu, hayatı, ilmi kişiliği ve eserleri hakkında bilgi verildikten sonra konumuzu teşkil eden el-Kelimâtu'l-vefiyye'nin geniş çaplı incelemesi yapılmıştır. Molla Abdullah'ın, detaycı şerh yaklaşımı, metni şerhle birleştirmesi ve fıkhî terimleri açıklamak için başvurduğu yöntemler, başlıklar halinde sunulmuştur. Onun şerhi ile Molla Halil'in, metni üzerine yazılmış diğer şerhler maddeler halinde karşılaştırılmıştır. Araştırmanın neticesinde Molla Abdullah'ın, şerhinde orijinal bir çalışma yürüttüğü tespit edilmiştir. Onun, eserinde istifade ettiği her görüşe kayıtsız şartsız katılmadığı, gerekli gördüğünde karşı çıkarak eleştiride bulunduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Molla Abdullah Nursî is an important figure who lived in the province of Bitlis, located in the Eastern Anatolia region of present-day Turkey, during the Ottoman Empire. Molla Abdullah, after benefiting from renowned figures who taught in the madrasas of Bitlis and its surroundings, also taught students himself. Research has identified only three works attributed to him, indicating that he likely did not produce many works due to his early death. His superiority in Islamic sciences is evidenced by his work titled“el-Kelimâtu'l-vefiyye bi Şerhi'l-Ma'fuvvâti'l-Halîliyye,”which is a commentary on Molla Halil's treatise“Ma'fuvvât.”Although his commentary is in the field of jurisprudence, it is observed that he sometimes overtly and sometimes covertly employs language rules. It is seen that Molla Abdullah, along with three others, commented on Molla Halil's treatise, indicating that a total of four people commented on it. Since the first commentary was by Molla Abdullah, it is noticed that those who wrote commentaries on Molla Halil's treatise benefited greatly from him. Nursî, an important scholar of the later period of the Shafi'i school, in his work“el-Kelimâtu'l-vefiyye,”based on the works of previous scholars, presents the ijtihads made within the school, the fatwas given, the preferred opinions among different views, and the controversies in a wide perspective regarding the topic of ma'fuvvât. Molla Abdullah sometimes discusses issues unrelated to ma'fuvvât. Thus, it is seen that his commentary is more comprehensive than the other mentioned works. In this study, after providing information about Nursî's general situation, life, scholarly personality, and works of his time, a comprehensive examination of“el-Kelimâtu'l-vefiyye”is made, which is our subject. Molla Abdullah's commentary detail, his merging of the text with the commentary, and explanation of juristic terms are presented under headings of commentary methods, and his commentary is compared with other commentaries written on Molla Halil's text in bullet points. As a result of the research, it is determined that Molla Abdullah conducted an original study in his commentary. It is observed that he does not unconditionally agree with every view he utilizes in his work and criticizes when he deems necessary.
Benzer Tezler
- Zeynelabidînê Amidî: Jiyan, berhem û xebatên wî yên destnivîsî
Zeynelabidin el-Amidî: Hayatı, eserleri ve elyazma çalışmaları
ABDULLAH EKİCİ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2014
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADRİ YILDIRIM
- منهج الاستنباط من القرآن الكريم عند سعيد النورسي في رسائل النور
Risa'il Al-Nur'da Saeed Al-Nursi'ye göre Kur'an-ı Kerim'den istinbat yöntemi
HAYDER KHALEEL
Doktora
Arapça
2012
DinAl-Iraqia UniversityTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULLAH HASAN ALHADİSİ
- Şeyh Müşerref'in hayatı ve tasavvufi görüşleri
The life of Shiekh Müşerref and his ideas on sûfism
SIRACETTİN ÖZALP
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERZENDE İDİZ
- Irak-İran ilişkileri: 1980-2018
Iraq-Iran relations: 1980-2018
HUSSEIN ABDULLAH MISHAAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerAtılım ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİLGÜN ELİKÜÇÜK YILDIRIM
- Abdullah Bosnevî'nin eserleri ve vahdet-i vücûd şerh geleneğine katkıları
Abdullah Bosnawi's works and contributions to the commentary tradition of unity of existence
ÖZGÜR GÖVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN NURİ KARADAYI