Antik Dönemden günümüze estetik ve güzellik algısının değişimi: Bir yazım örneği olarak 'Güzelliğin Laneti (Medusa)'
The transformation of perception from Ancient Period: Writing of a text: 'Güzelliğin Laneti (Medusa)'
- Tez No: 923282
- Danışmanlar: PROF. DR. DİLEK ZERENLER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Kadın, Antik Yunan, Güzellik, Medusa, Yapay Zekâ, Reji, Woman, Ancient Greece, Beauty, Medusa, Artificial İntelligence, Theatrical Direction
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sahne Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rejisörlük Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
İlk çağ itibari ile kadın toplumun temel taşını oluşturan bir figür olarak görülmüştür. Doğurganlığı kadını kutsal kılmıştır. Kadın hem dünyevi bağlamda hem de ilahi bağlamda tüm çağlar için çok önemlidir ve neredeyse her dönemde sanat eserlerinin merkezinde yer almıştır. Antik Yunan ve Roma sanatında ise güzelliğin ideal hali olarak tanrıça tasvirleri ortaya çıkmıştır. Bu çağlarda ortaya çıkan Venüs (Aprohidite) tasviri belirgin cinsel özellikleri, yuvarlak ve dolgun hatları ile doğurganlığın, bereketin ve yaşamın kaynağı olarak idealize edilmiştir. Aynı zamanda Antik dönem içerisinde kadınların kahramanlıkları, sadakatleri, iffetleri gibi özellikler yine sanat yoluyla mitolojik öyküler ya da tiyatro eserleri ile günümüze aktarılmış olup dönemin toplumsal kimlik ve aile yapısı ile ilgili bilgi vermektedir. Karanlık çağ olarak adlandırılan Orta Çağ dini baskılarla kadını sosyal yaşamdan olabildiğine mahrum etmesine rağmen yine dini çerçevede masumiyeti ve saflığı temsil ederek sanat eserlerine yansımıştır. Meryem Ana'nın saflık ve kutsallığını yansıtan masumiyet ve Havva'nın günahkârlığını temsil eden itaatsiz kadın figürü sanat eserlerinde yer bulmuştur. Bu ikili temsil, Orta Çağ boyunca sanat eserlerinde kadına dair iki uç yorumu şekillendirmiştir: Bu bağlamda kadın ya ruhani bir ideale ulaşmak için bir model olarak ya da ahlaki bir uyarı aracı olarak betimlenmiştir. Hümanizm temelli olan Rönesans yeniden sanat eserlerinde kadını Antik Çağ tanrıça tasvirlerinde olduğu gibi estetik ve güzelliğin tasviri olarak ele alır. Kadın bu dönem sanat eserlerinde ideal olan güzel ve ilahi kudret olarak tasvir edilir. Bu dönemde sanat eserleri süs ve zarafet ön planda tutularak temellendirilmiştir. Modern Çağ'a kadar sanat eserleri genellikle erkek sanatçılar tarafından erkek bakış açısıyla idealize edilmiştir. Öyle ki Antik çağlardan günümüze aktarılan yazılı eserler dahi Homeros, Hesiodos ve Ovidius gibi erkek ozanlar tarafından kaleme alınmıştır. Modern Çağ ile birlikte kadın yavaş yavaş sanat eserlerinin üreticisi olma niteliğini de kazanmıştır. Romantizm ve Realizm akımlarıyla kadın sadece ideal güzel ya da ilahi bir ruh olmaktan çıkıp sıradan günlük hayatın içinde de var olmaya başlamıştır. Bu durum kadının sanat eserini üreten konuma geçmesine destek sağlamıştır. Frida Kahlo gibi kadın sanatçılar, kadın bedenini, deneyimlerini ve kimliğini merkezine alan eserler üreterek geleneksel sanat anlayışını sorgulamışlardır. 20. yy. ile birlikte ortaya çıkan feminizm sanatta kullanılan idealize edilmiş kadın bedenini artık siyasi ve toplumsal eleştiri aracı olarak kullanmaya başlamıştır. Toplumun direttiği kimlik politikalarının başkaldırısı olarak kadın sanatın içinde daha özgürce ve daha sesli olarak yer almaya başlamıştır. Kadın Bedeni Antik Çağlardan itibaren erkek yazarların gözünden sonra ki çağlara aktarılmıştır. Kadın çoğu zaman hemcinsi değil karşı cins olan erkek tarafından beğenilme algısıyla yönlendirilmiştir. Rönesans'a kadar bilgiye ulaşmasına ve toplumda üretici rolüne geçmesine izin verilmeyen kadınlar kendileri sanat alanında üretmeye başlayınca sanatla haklarını aramaya ve kendini ifade etmeye başlamıştır. Erkeklerin gözünden aktarılan ideal kadın ve kadına biçilen toplumsal rol sanat aracılığıyla anlatılmaya çalışılmıştır. Kadınla sınırlandırılan ahlak kavramı kendi hikayesini anlatmasına engel olmuştur. Sanatın her türü ise bu sessiz kadınların dili olabilir. Erkeklerin gözünden idealize edilen kadın figürünü, dönemin toplumsal normlarıyla yüzleştirirken, aynı zamanda kadınların kendi iç dünyalarını, çatışmalarını ve karanlıklarını ortaya koymak yine sanatla gerçekleştirilir. Erkek bakışının şekillendirdiği ideal toplumsal kimliğin kadınların ruhsal dünyasında yeri, bu yaratılan kimliğin kadınların kendi gerçeklikleri ve arzularıyla çatışması yine sanat ile çarpıcı bir şekilde dile getirilir. Kadın pasif bir obje değil duyguları, hisleri özellikle de ruhu olan bir varlıktır. Yücelik ve kutsallık kavramını hiç sorgulayamayan ve bunun boyunduruğu altında ezilen kadın şimdi ilahi olandan ya da ideal olandan uzaklaşıp yalnız kadın yani bir birey olma özelliğini taşıyor. Geçmişin baskıları bugünün yaralarıdır ve yaraları silecek olan bugünün bakış açısıdır. Bu çalışmada kadınların tarihsel süreçte sosyal hayattaki konumları dikkate alınarak, Antik Yunan tragedyalarında ve mitolojisinde yer alan kadın / tanrıça figürleri üzerinden“beden, güzellik”kavramları özelinde bir oyun kaleme alınmıştır.
Özet (Çeviri)
Since ancient times, women have been seen as the important figure of society. Fertility made women sacred. Women have been crucial both in worldly and divine contexts throughout all ages and have been at the center of artworks in almost every period. In Ancient Greek and Roman art, goddess depictions emerged as the ideal form of beauty. The Venus (Aphrodite) depiction that emerged in these ages was idealized as the source of fertility, abundance, and life with its distinct sexual characteristics Additionally, Ancient period's characteristics such as women's heroism, loyalty, and chastity were transmitted to the present day through art via mythological stories or theatrical works, providing information about the social identity and family structure of the period. Middle Ages, known as the Dark Age, deprived women of social life as much as possible through religious pressures, women were still reflected in artworks within a religious framework, representing innocence and purity. The figure of the Virgin Mary reflecting purity and holiness, and the figure of Eve representing sinfulness and disobedient women found their place in artworks. This dual representation shaped two extreme interpretations of women in artworks throughout the Middle Ages: in this context, women were depicted either as a model for achieving a spiritual ideal or as a moral warning tool. The Renaissance, based on humanism, treats women in artworks as a representation of aesthetics and beauty, similar to Ancient goddess depictions. Women in this period's artworks are depicted as the ideal beautiful and divine power. During this period, artworks were founded on ornament and elegance as primary considerations. Until the Modern Age, artworks were generally idealized by male artists from a male perspective. Indeed, even written works transmitted from ancient times to the present were penned by male poets such as Homer, Hesiod, and Ovid. With the Modern Age, women gradually gained the quality of being producers of artworks. With Romanticism and Realism movements, women began to exist in ordinary daily life, moving beyond being just ideal beauties or divine spirits. This situation supported women's transition to becoming producers of artwork. Female artists like Frida Kahlo questioned traditional artistic understanding by producing works centered on the female body, experiences, and identity. With the emergence of feminism in the 20th century, the idealized female body used in art began to be a tool for political and social criticism. As a rebellion against society's imposed identity politics, women began to take part in art more freely and vocally. The Female Body has been transmitted to subsequent ages through the eyes of male writers since Ancient times. Women have often been guided by the perception of being admired by men, the opposite sex, rather than their own gender. Women, who were not allowed to access knowledge and transition to a productive role in society until the Renaissance, began to seek their rights and express themselves through art when they started producing in the artistic field. The ideal woman viewed through men's eyes and the social role assigned to women were tried to be expressed through art. The concept of morality restricted to women prevented them from telling their own story. All types of art can be the language of these silent women. While confronting the male-idealized female figure with the social norms of the period, art also reveals women's inner worlds, conflicts, and darkness. The place of ideal social identity shaped by the male gaze in women's spiritual world, and the conflict of this created identity with women's own realities and desires, are strikingly expressed through art. Woman is not a passive object but a being with emotions, feelings, and especially a soul. The woman who could never question the concept of sublimity and holiness and was crushed under its yoke now moves away from the divine or ideal figüre and carries the characteristic of being just a woman, that is, an individual. Today's wounds are yesterday's pressures, and what will erase these wounds is today's perspective.In this study, the represantation of woman in the society and the concept of beuty throughout the history are goign to be anaylesed and wtih the light of this theorical knowledge a play has been written specifically about the concepts of“body and beauty,”taking into account women's positions in social life throughout the historical process.
Benzer Tezler
- Çağdaş sanatta 'Bedenin huzursuzluğu' imgesinin plastik çözümlemesi
Plastic analysi̇s of the i̇mage of 'The uneasy body' in contemporary art
MERVE AKÇAY
- М.хайдеггердин көркөм чыгармачылыктын маңызы тууралуу концепциясы
M. Heidegger'de sanatın özü anlayışı
GÜLZANA İLİPAEVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2023
FelsefeKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAMGIRBEK BÖKÖŞOV
- Tezhip sanatında lale motifi
The tulip illumination art
SÜHEYLA GÖNEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. ÖMER FARUK TAŞKALE
- Kentsel mekanda estetik değerler
Aesthetic qualities in urban areas
YELDA SUSMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLGÜN ERGUN
- Moda programlarında kadın bedeninin metalaşması
Commodification of female body at fashion shows
ÖZLEM ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2014
Radyo-TelevizyonAkdeniz Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖZDE YİRMİBEŞOĞLU