Ortaokul türkçe ders kitaplarında bulunan okuduğunu anlama sorularının barrett taksonomisine göre incelenmesi
Investigation of reading comprehension questions in middle school turkish textbooks according to barrett taxonomy review
- Tez No: 923810
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE ÇİĞDEM YILDIRIM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Ortaokul Türkçe ders kitabı, okuduğunu anlama soruları, okuduğunu anlama etkinlikleri, Barrett taksonomisi, Middle school Turkish textbook, reading comprehension questions, reading comprehension activities, Barrett taxonomy
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
Bu araştırmanın amacı, ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki (5., 6., 7. ve 8. sınıflar) okuduğunu anlama soru ve etkinliklerinin Barrett taksonomisi olarak da bilinen“Okuduğunu Anlamanın Bilişsel ve Duyuşsal Boyutlarının Taksonomisi”ne uygunluğunu incelemektir. Araştırma amacı doğrultusunda nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiş ve doküman analizi yoluyla veri toplanmıştır. 2023-2024 eğitim öğretim yılı için Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanmış olan Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe (5., 6., 7. ve 8. sınıflar) ders kitapları ile 2024-2025 eğitim öğretim yılı için hazırlanan 5. sınıf Türkçe ders kitabı araştırmanın inceleme nesnesi olarak belirlenmiştir. Veri toplama sürecinin öncesinde Barrett taksonomisine ilişkin alan yazın taraması yapılarak kontrol listesi oluşturulmuş ve uzman görüşüne sunulmuştur. Uzman görüşüyle kontrol listesinin uygunluğu teyit edildikten sonra ders kitaplarında yer alan 8 temadaki 24 okuma metni ile 6 temadaki 18 okuma metninin okuduğunu anlama soruları ve diğer okuma etkinlikleri incelenmiştir. İnceleme sırasında okuduğunu anlama sorularının öğrenciler tarafından oluşturulması beklenen etkinlikler veri setine dâhil edilmemiştir. Bu şekilde toplam 569 okuduğunu anlama sorusu ve 225 okuma becerisi etkinliği içerik analiz yoluyla değerlendirilmiştir. Verilerin analiz edilmesi sonucunda basit anlama düzeyine karşılık gelen soru sayısının 374, çıkarımsal/ derin anlama basamağına karşılık gelen soru sayısının 119; değerlendirme basamağına karşılık soru sayısının 30, tepki basamağına karşılık gelen soru sayısının 44; yeniden düzenleme basamağına karşılık gelen soru sayısının 2 olduğu belirlenmiştir. Okuduğunu anlama sorularının dışında okuduğunu anlama etkinlikleri de kontrol listesine göre incelenmiş; 225 okuma etkinliğinin 30'unun basit anlama, 125'inin çıkarımsal/ derin anlama, 25'inin yeniden düzenlenme, 24'ünün tepki, 21 etkinliğin ise değerlendirme basamağına uygun olduğu görülmüştür. Buradan hareketle; üst düzey bilişsel süreçleri içeren okuduğunu anlama soru ve etkinliklerinin Türkçe ders kitaplarında sıklıkla yer almadığı sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan incelemelerde, Türkçe ders kitaplarındaki okuduğunu anlama soru ve etkinliklerinin Barrett taksonomisi basamakları arasındaki ilişki değerlendirilmiş ve bu etkinliklerin bilişsel yeterlilikler bakımından sınıf düzeylerine uygun bir şekilde dağılım göstermediği tespit edilmiştir. İnceleme sonucunda elde edilen bu bulgular, alan yazındaki diğer çalışmaların sonuçlarıyla karşılaştırılarak değerlendirilmiş ve bu bulgular sonucunda Türkçe ders kitaplarının yeniden düzenlenmesi gerektiği öngörülmüştür.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study is to examine the suitability of reading comprehension questions and activities in middle school Turkish textbooks (5th, 6th, 7th and 8th grades) to the“Taxonomy of Cognitive and Affective Dimensions of Reading Comprehension”also known as Barrett's taxonomy. For the purpose of the study, a qualitative research approach was adopted and data were collected through document analysis. Secondary School and Imam Hatip Secondary School Turkish (5th, 6th, 7th and 8th grades) textbooks published by the Ministry of National Education for the 2023-2024 academic year and the 5th grade Turkish textbook prepared for the 2024-2025 academic year were determined as the object of the study. Prior to the data collection process, a checklist was created by reviewing the literature on Barrett's taxonomy and submitted to expert opinion. After confirming the appropriateness of the checklist with expert opinion, 24 reading texts in 8 themes, 18 reading texts in 6 themes, reading comprehension questions and other reading activities in the textbooks were analyzed. Activities in which reading comprehension questions were expected to be created by the students were not included in the data set. In this way, a total of 569 reading comprehension questions and 225 reading skill activities were evaluated through content analysis. As a result of the analysis of the data, it was determined that the number of questions corresponding to the basic comprehension level was 374, the number of questions corresponding to the inferential/deep comprehension level was 119, the number of questions corresponding to the evaluation level was 30, the number of questions corresponding to the reaction level was 44, and the number of questions corresponding to the reorganization level was 2. In addition to reading comprehension questions, reading comprehension activities were also examined according to the checklist and it was seen that 30 of 225 reading activities corresponded to simple comprehension, 125 to inferential/deep comprehension, 25 to reorganization, 24 to response, and 21 to evaluation. From this point of view, it was concluded that reading comprehension questions and activities involving high-level cognitive processes are not frequently included in Turkish textbooks. The relationship between the reading comprehension questions and activities in Turkish textbooks and Barrett's taxonomy was evaluated and it was determined that these activities were not distributed in accordance with the grade levels in terms of cognitive competencies. These findings obtained as a result of the analysis were evaluated by comparing them with the results of other studies in the literature, and as a result of these findings, it was predicted that Turkish textbooks should be reorganized.
Benzer Tezler
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin öğrencilerin okuduğunu anlama becerisini geliştirmeye etkisi
The effect of the activities in middle school Turkish textbooks on developing the skills of students 'reading
EZRA ÖZENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimSiirt ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CAHİT EPÇAÇAN
- Ortaokul matematik öğretmenlerinin beceri temelli sorulara ilişkin görüşleri ve sınıf içi uygulamalarının incelenmesi
The secondary mathematics teachers' opinions on skill-based questions and investigation of their in-class practices
MERVE ARISOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİN TAMER YENEN
- Beceri temelli sorulara ilişkin ortaokul öğretmen ve öğrenci görüşleri: Bir karma yöntemler araştırması
Middle school teachers and students opinions on skill-based questions: A mixed methods research
İCLAL KARADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EZLAM SUSAM
- New perspectives for introducing and developing reading skil is in E. L. T. for the lise I students at state high schools
Başlık çevirisi yok
SEVİNÇ TÜTÜNCÜ
- 1981-2021 yılları arasında okutulan ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerde mitolojik unsurların tespit edilmesi ve incelenmesi
Determining and investigation of mythological elements in the texts in the secondary school Turkish textbooks taught between 1981–2021
ESRA ODUNCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT TURNA
