Geri Dön

Çocuk ve ergenlerde aşırı odaklanma anketi'nin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin incelenmesi

Development and psychometric properties of the hyperfocus questionnaire for children and adolescents

PDF İndir

  1. Tez No: 923951
  2. Yazar: OĞUZHAN KOYUNCU
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ALPEREN BIKMAZER, PROF. DR. VAHDETTİN GÖRMEZ
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Psikiyatri, Psychiatry
  6. Anahtar Kelimeler: Aşırı Odaklanma, Çocuk ve Ergen, Geçerlilik ve Güvenilirlik, İşlevsellik, Yürütücü İşlevler, Child and Adolescent, Executive Functions, Functionality, Hyperfocus, Validity and Reliability
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
  10. Enstitü: Tıp Fakültesi
  11. Ana Bilim Dalı: Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 176

Özet

Aşırı odaklanmanın birçok insanın yaşamı boyunca deneyimleyebildiği transdiyagnostik bir deneyim olduğu düşünülmektedir. Literatürde çocuk ve ergen popülasyonda aşırı odaklanma ile ilgili yapılmış çalışma sayısı sınırlıdır ve bu yaş grubunda aşırı odaklanmayı ölçmek için geliştirilmiş bir psikometrik ölçek bulunmamaktadır. Mevcut çalışmamızda, 6-18 yaş arası çocuk ve ergenlerde aşırı odaklanmanın psikometrik ölçümü için geliştirilen Aşırı Odaklanma Anketi-Ebeveyn (AOA-E) ve Öz Bildirim Formlarının (AOA-Ö) psikometrik özelliklerinin değerlendirilmesi, aşırı odaklanmanın DEHB tanısı, yürütücü işlevler ve işlevsellik ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, 11.11.2024 - 18.12.2024 tarihleri arasında Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın Şehir Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı'na başvuran yaş aralığı 6-17 arasında değişen 321 çocuk ve ergen ile yapılmıştır. Katılımcılar ve ebeveynleri bilgilendirilmiş onamları alındıktan sonra çalışmaya dahil edilmiştir. Bütün katılımcılara araştırmacı tarafından yarı yapılandırılmış klinik görüşme ile tanısal değerlendirme yapılmıştır. Katılımcıların ebeveynlerine ve 12 yaşından büyük katılımcılara çeşitli psikometrik ölçekler uygulanmıştır. Ölçek geliştirme sürecinde geçerlilik ve güvenilirlik değerlendirmeleri, verilerin incelenmesinde tanımlayıcı istatistikler, T-Test, Mann-Whitney U testi, korelasyon, aracılık ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Çalışmanın bulguları AOA-E'nin iki, AOA-Ö'nün üç faktörlü yapıdan oluştuğunu göstermiş, doğrulayıcı faktör analizi ile faktör yapıları doğrulanmıştır. AOA-E ölçeğinin Cronbach's alpha iç tutarlılık katsayısı 0.91, test-tekrar test korelasyon katsayısı ise 0.85 olarak; AOA-Ö ölçeğinin Cronbach's alpha katsayısı 0.84, test-tekrar test korelasyon katsayısı ise 0.92 olarak saptanmıştır. DEHB tanısı olanlarda AOA-E skorlarının DEHB tanısı olmayanlara kıyasla anlamlı derecede daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Aşırı odaklanma toplam puanları ile yürütücü işlevlerde bozulma adına ölçülen bütün alt parametreler arasında anlamlı ve pozitif yönde korelasyon saptanmış, DEHB semptomları ile aşırı odaklanma puanları arasındaki ilişkiye yürütücü işlevlerdeki global bozulma skorlarının kısmi aracılık ettiği tespit edilmiştir. Benzer şekilde aşırı odaklanma toplam puanları ile işlevsellikte bozulma skorları arasında Okul-öğrenme alt alanı hariç bütün alanlarda anlamlı ve pozitif yönde ilişki saptanmış, DEHB semptomları ile işlevsellikte bozulma şiddeti arasındaki ilişkiye aşırı odaklanmanın kısmi aracılık ettiği tespit edilmiştir. Çalışmamızda aşırı odaklanma için mevcut bulgular ve literatür bilgileri eşliğinde bir tanım geliştirilmiştir. Çalışmamızın sonuçları Aşırı Odaklanma Anketleri'nin aşırı odaklanma deneyimini geçerli ve güvenilir bir şekilde ölçebildiğini göstermektedir. Aşırı odaklanmanın işlevsellikte bozulma ile olan ilişkisinin tespit edilmesi, aşırı odaklanmanın hem literatürde hem de klinik pratikte daha iyi tanınması, değerlendirilmesi ve müdahale programları ile ilişkilendirilmesi gereken önemli bir transdiyagnostik deneyim olduğunu düşündürmektedir. Aşırı odaklanmanın yürütücü işlevlerdeki bozulma ile olan ilişkisi aşırı odaklanmanın muhtemel etiyolojisinde yürütücü işlevlerdeki bozulmanın da rol alabileceğini düşündürmektedir. Geliştirdiğimiz ölçeklerin çocuk ve ergenlerde aşırı odaklanmanın ölçülebilmesine ve yapılacak ileri çalışmalara zemin oluşturması umulmaktadır.

Özet (Çeviri)

Hyperfocus is recognized as a transdiagnostic phenomenon experienced by individuals across lifespan. Despite its clinical relevance, research on hyperfocus in children and adolescents remains limited, and no psychometric instruments have been specifically designed to assess this construct in younger populations. This study aimed to develop and evaluate the psychometric properties of the Hyperfocus Questionnaire- Parent (HFQ-P) and the Hyperfocus Questionnaire- Self-Report Form (HFQ-SR) in children and adolescents aged 6-18 years. Furthermore, the study explored associations between hyperfocus and ADHD diagnosis, executive functions and functionality. The study was conducted between November 11 and December 18, 2024, and involved 321 children and adolescents aged 6-17 who presented to the Department of Child and Adolescent Psychiatry at Göztepe Prof. Dr. Süleyman Yalçın City Hospital. Following the acquisition of informed consent, participants underwent semi-structured diagnostic interviews. Psychometric scales were administered to parents of all participants and to participants aged 12 years and older. Statistical analyses included validity and reliability tests, descriptive statistics, T and Mann-Whitney U tests, correlation, mediation analyses and regression models. Our findings indicated that the HFQ-P exhibited a two while the HFQ-SR demonstrated a three-factor structure, both of which were confirmed through confirmatory factor analyses. The HFQ-P displayed excellent internal consistency (Cronbach's alpha: 0.91) and a test-retest reliability coefficient of 0.85. Similarly, the HFQ-SR demonstrated good internal consistency (Cronbach's alpha: 0.84) and a test-retest reliability coefficient of 0.92. Participants with ADHD showed significantly higher HFQ-P scores than those without an ADHD. Hyperfocus total scores were positively correlated with all subdomains of executive dysfunction and functional impairment, with the exception of the school-learning domain. Notably, global executive dysfunction partially mediated the relationship between ADHD symptoms and hyperfocus scores, while hyperfocus partially mediated the relationship between ADHD symptoms and the severity of functional impairment. This study proposed a refined definition of hyperfocus, grounded in empirical findings and existing literature. The results confirmed the validity and reliability of the HFQ-P and HFQ-SR in measuring hyperfocus in children and adolescents. The observed associations between hyperfocus, executive dysfunction, and functional impairment underscore its importance as a transdiagnostic construct that warrants further recognition, evaluation, and intervention within both research and clinical settings. Additionally, the link between hyperfocus and executive dysfunction suggests that executive impairments may play a role in the etiology of hyperfocus. The developed instruments is expected to facilitate future research and provide a robust framework for the assessment of hyperfocus in younger populations.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    697668

    Potentialities for and limits to inclusion by education: The case of Syrian children's education in Turkey and child labour

    Eğitim tarafından içermede potansiyeller ve limitler: Türkiye'deki Suriyeli çocukların eğitimi ve çocuk işçiliği

    YASEMİN KIZILOĞLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Sosyal HizmetOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Sosyal Politika Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET OKYAYUZ

  2. Tez No

    734449

    Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde internet bağımlılığı ve aşırı odaklanma ilişkisi

    The relationship between internet addiction and hyperfocus in adolescentss with attention deficit hyperactivity disorder

    AYŞEGÜL DUMAN KURT

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    PsikiyatriOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF YASİN GÜMÜŞ

  3. Tez No

    535957

    Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısına sahip ergenlerde aşırı odaklanma fenomeninin sosyal cevaplılık ve sürekli performans testi performansları bağlamında değerlendirilmesi

    Assessment of hyperfocusing phenomenon in adolescents with attention deficit hyperactivity disorder in the context of social responsiveness and continuous performance test performances

    EMRAH CEM BAYRAM

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    PsikiyatriAnkara Üniversitesi

    Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. PINAR URAN

  4. Tez No

    612147

    Erişkin dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu bulunan hastalarda çiğneme ve tekrarlayıcı motor aktivitenin dikkat üzerine etkisinin incelenmesi

    Investigation of the effect of chewing and repetitive motor activity on attention in patients with adult attention deficit-hyperactivity disorder

    KAZIM CİHAN CAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    PsikiyatriAnkara Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERGUVAN TUĞBA ÖZEL KIZIL

  5. Tez No

    628040

    Dijital oyun bağımlılığı ve sosyal medya kullanımı: Lise öğrencileri üzerine bir alan araştırması

    Digital game addiction and social media usage: A field survey on high school students

    ÖYKÜ UMMAHAN SOYÖZ SEMERCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    İletişim BilimleriUşak Üniversitesi

    İletişim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRE VADİ BALCI

Geri Dön