Emzirme sonlandırmaya hazır oluşluk ölçeğinin geliştirilmesi: karma desen tasarımlı çalışma
Development of a scale for readiness to terminate breastfeeding: a study with mixed pattern design
- Tez No: 924179
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYÇA ŞOLT KIRCA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ebelik, Midwifery
- Anahtar Kelimeler: Emzirme Sonlandırma, Hazır Oluşluk, Ölçek, Geçerlik, Güvenirlik, Breastfeeding Termination, Readiness, Scale, Validity, Reliability
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırklareli Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ebelik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ebelik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
Araştırmada emzirmeyi sonlandırmayı planlayan annelerin anne-bebek çifti olarak bu sürece hazır olup olmadıklarını değerlendirilmesi amacıyla bir ölçüm aracı geliştirilmesi amaçlanmıştır. Keşfedici karma desen tasarımlı olan bu araştırma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Veri toplama sürecinde araştırma kriterlerine uyan, sosyal medya uygulamalarına erişimi olan, çalışmayı kabul eden gönüllü katılımcılarla telefon ile görüşme yöntemi kullanılmıştır. İlk aşamada emzirmeyi sonlandırmayı planlayan 14 anne ile nitel görüşmeler yapılmıştır. Yarı yapılandırılmış sorular kullanılarak yapılan görüşmelerden elde edilen verilere içerik analizi uygulanmıştır. Nicel aşamada ise literatür incelemesine ek olarak nitel aşamadan elde edilen kodlar doğrultusunda geliştirilen Taslak Emzirme Sonlandırmaya Hazır Oluşluk Ölçeği, emzirmeyi sonlandırmayı planlayan annelerin (n: 272) bu sürece hazır oluşluğunu değerlendirmek üzere kullanılmıştır. Ölçek geçerlik analizlerinde kapsam geçerliği, açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi; güvenirlik analizlerinde cronbach alfa katsayısı, yarıya bölme yöntemi, test tekrar test, tepki yanlılığı analizleri ve madde-toplam puan ölçek güvenirliği analizleri yapılmıştır. Araştırmanın nitel aşamasında 4 alt tema (annenin hazır oluşluğu, bebeğin hazır oluşluğu, süreç yönetimi ve çevresel hazır oluşluk) elde edilmiştir. İçerik analizi sonucunda elde edilen kodlar ve literatür taraması ışığında 49 soruluk madde havuzu oluşturulmuştur. Yüzeyel geçerlik sonucunda 31, kapsam geçerliği sonucunda 24 maddelik taslak ölçek hazırlanmıştır. Geçerlik ve güvenirlik analizleri için 272 emzirmeyi sonlandırmayı planlayan anneden veri toplanmıştır. Yapılan analizler sonucunda veri Kaiser-Mayer-Olkin ve Barlett's testi veri setinin açımlayıcı faktör analizi yapmaya uygun olduğu, dört alt boyutta toplanan 20 maddenin toplam varyansın %56,24 'ünü açıkladığı belirlenmiştir. Ölçeğin doğrulayıcı faktör analizinde uyum indekslerinin kabul edilebilir uyum iyiliği değerlerine yakın uyum gösterdiği, ölçeğin genel güvenirliği 0,863 olduğu belirlenmiştir. Ayrıca alt boyutlara ilişkin alfa değerleri sırası ile 0,847; 0,785; 0,716 ve 0,729 olduğu belirlenmiştir. Test tekrar test güvenirlik katsayıları her bir ölçüm için 68,25±14,08 ve 69,00±13,67 olarak hesaplanırken, iki ölçüm arasındaki korelasyonun 0,93 olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak; 20 maddeden ve 4 alt boyuttan oluşan 5'li likert yapıda geliştirilen ölçeğin emzirme sonlandırmayı planlayan annelerin hazır oluşluğunu değerlendirmek üzere kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
In the study, mothers planning to terminate breastfeeding aimed to develop a measurement tool to assess whether they were ready for this process as a mother-infant dyad. This exploratory mixed-design research was conducted in two stages. In the data collection process, telephone interviews were conducted with volunteer participants who met the research criteria, had access to social media applications, and agreed to participate. In the first phase, qualitative interviews were conducted with 14 mothers who planned to terminate breastfeeding. Content analysis of the data obtained from the interviews using semi-structured questions implemented. In the quantitative phase, in addition to the literature review, the Draft Readiness to Terminate Breastfeeding Scale, developed in line with the codes obtained from the qualitative phase, was used to assess the readiness of mothers (n = 272) who planned to terminate breastfeeding. Scope validity, exploratory factor analysis, and confirmatory factor analysis were used in the validity analyses of the scale; cronbach alpha coefficient, halving method, test-retest, response bias analyses, and item-total score scale reliability analyses were used in the reliability analyses. In the qualitative phase of the research, 4 sub-themes (mother's readiness, infant's readiness, process management, and environmental readiness) were obtained. In the light of the codes obtained as a result of the content analysis and the literature review, an item pool of 49 questions was created. A 31-item draft scale was developed based on surface validity, whereas a 24-item draft scale was prepared based on content validity. For validity and reliability analyses, data were collected from 272 mothers planning to terminate breastfeeding. As a result of the conducted analyses, it was stated that the Kaiser-Mayer-Olkin and Barlett's test of the data set was appropriate for making exploratory factor analysis and that the 20 items gathered in four sub-dimensions explained 56.24% of the total variance. In the confirmatory factor analysis of the scale, the fit indices were close to acceptable goodness of fit values, and the overall reliability of the scale was calculated as 0.863. In addition, it was determined that the alpha values for the sub-dimensions were 0.847, 0.785, 0.716, and 0.729, respectively. While the test-retest reliability coefficients were calculated as 68.25±14.08 and 69.00±13.67 for each factor, the correlation between the two measurements was found to be 0.93. As a result, it was determined that the scale, which was developed in a 5-point likert structure consisting of 20 items and 4 sub-dimensions, is a valid and reliable measurement tool that can be used to assess the readiness of mothers planning to terminate breastfeeding.
Benzer Tezler
- Annelerin emzirme sonlandırma deneyimlerinin transteoritik modele göre incelenmesi ve emzirmeyi sonlandırmaya hazır oluşluk ölçeğinin geliştirilmesi
Investigation of mothers' experiences of breastfeeding cessation using the transtheoretical model and development of the breastfeeding cessation readiness scale
FİGEN KAZANKAYA
Doktora
Türkçe
2025
HemşirelikEge ÜniversitesiKadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM DEMİREL BOZKURT
PROF. DR. FEYZA KOÇ
- Kadınların gebelikte ve postpartum dönemde sigara içme davranışlarının değişimi ve bunu etkileyen faktörler: Bir prevalans ve olgubilim çalışması
The change in smoking behaviours of women in pregnancy and postpartum period and the affecting factors: A prevalence and phenomenological study
SEMRA KOCATAŞ ZORLU
Doktora
Türkçe
2014
Halk SağlığıCumhuriyet ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURAN GÜLER
- Hemşirelerin emzirmenin sonlandırılmasıkonusunda bilgi, görüş ve deneyimleri
Knowledge opi̇ni̇ons and experi̇ences of nurses ontermi̇nati̇on of breastfeedi̇ng
ÇİSEM KARASOY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıAfyonkarahisar Sağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE TOLUNAY OFLU
- Çözüm odaklı yaklaşımın emzirme öz-yeterliğine etkisi: Randomize kontrollü çalışma
The effect of solution-focused approach on breastfeeding self-efficacy: Randomized controlled study
ESRA NUR KABAKCI TAŞ
- Oyunlaştırılmış emzirme danışmanlığı programının emzirme öz yeterliliği, başarısı ve meme sorunlarına etkisi: randomize kontrollü bir çalışma
The effect of a gamified breastfeeding counseling program on breastfeeding self-efficacy, success and breast problems: a randomized controlled study
ÖZLEM ÜLKÜ BULUT
Doktora
Türkçe
2024
HemşirelikLOKMAN HEKİM ÜNİVERSİTESİHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEHRA GÖLBAŞI