Yetişkinlerde obsesif inançlar, duygu düzenleme ve duygu değerlendirmesinin obsesif kompulsif belirti boyutlarıyla ilişkisinin kesitsel incelemesi
Cross-sectional investigation of the relationship of obsessive beliefs, emotion regulation, and emotion appraisal to obsessive compulsive symptom dimensions in adults
- Tez No: 924269
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZÜMRÜT GEDİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Obsesif Kompulsif Bozukluk, Obsesif İnançlar, Duygu Düzenleme Güçlükleri, Duygu Düzenleme Stratejileri, Duygu Değerlendirmesi, Duyguları Tehdit Olarak Algılama, Obsessive Compulsive Disorder, Obsessive Beliefs, Emotion Regulation Difficulties, Emotion Regulation Strategies, Emotion Apprsisal, Perceived Threat from Emotions
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Mevcut çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamasında alan yazını incelendiğinde henüz Türkçe'ye uyarlanmadığı görülen Duyguları Tehdit Olarak Algılama Ölçeği'nin (McCubbin ve Sampson, 2006) Türkçe'ye uyarlanıp geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılması amaçlanmaktadır. Bu aşamadaki çalışmanın örneklemini 18-48 yaş aralığındaki 253 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada, Duyguları Tehdit Olarak Algılama Ölçeği (DTAÖ-the Perception of Threat from Emotions Questionnaire) Türkçe formu, Duygudurum Farkındalığı Ölçeği (DFÖ-Trait Meta-Mood Scale), Duygu Gereksinimi Ölçeği (DGÖ-The Need for Affect Scale) ve Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizleri SPSS 25 programı kullanılarak yapılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğini değerlendirmek amacıyla Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA), ölçüt bağıntılı geçerliğini değerlendirmek amacıyla Pearson Korelasyon Analizi yapılmıştır. Ölçeğin test-tekrar test güvenirliği Pearson Korelasyon Analizi ile değerlendirilirken; iç tutarlılığı Cronbach Alpha katsayısı ve madde-toplam puan korelasyonları ile değerlendirilmiştir. Ölçeğin orijinal faktör yapısının değerlendirildiği Açımlayıcı Faktör Analizi, geçerlik ve güvenirlik analizleri değerlendirildiğinde ölçeğin Türk örnekleminde kullanılabilecek düzeyde geçerliği ve güvenirliği olan bir ölçüm aracı olduğu görülmektedir. Mevcut çalışmanın ikinci ve esas aşamasında obsesif inançlar, duygu düzenleme güçlükleri, duygu düzenleme stratejileri ve duygu değerlendirmesinin (duyguları tehdit olarak algılama) depresyon ve kaygı belirtileri kontrol edildiğinde farklı obsesif kompulsif belirti boyutlarının görünümü ile olan ilişkisinin irdelenmesi amaçlanmaktadır. Obsesif inançların OKB boyutları ile ilişkisinde duygu düzenleme stratejilerinin, duygu düzenleme güçlüklerinin ve duyguları tehdit olarak algılamanın da OKB boyutlarını yordayıp yordamadığını ve duygulara dair değişkenler de dikkate alındığında var olan modelin tahmin gücünün artıp artmayacağını incelemek amaçlanmaktadır. İkinci çalışma aşamasının örneklemini 18-73 yaş aralığındaki 246 toplum temelli katılımcı oluşturmaktadır. Çalışmada; Duyguları Tehdit Olarak Algılama Ölçeği (DTAÖ), Boyutsal Obsesyon Kompulsiyon Ölçeği, Obsesif İnanışlar Anketi-20, Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği-Kısa Formu (DDGÖ-16), Hastane Anksiyete-Depresyon Ölçeği, Duygu Düzenleme Anketi ve Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizleri SPSS 25 programı kullanılarak yapılmıştır. Veriler Bağımsız Örneklemler T Testi, Pearson Korelasyon Katsayısı Analizi ve Hiyerarşik Çoklu Regresyon Analizi uygulanarak değerlendirilmiştir. Anksiyete ve depresyon kontrol değişkenleri olarak analizlere dâhil edilmiştir. Çalışma değişkenlerinin, farklı OKB belirti boyutu şiddetini ortak şekilde yordama düzeylerinin değerlendirildiği hiyerarşik çoklu regresyon analizleri sonucunda; sadece bulaş belirti boyutu için modelin doğrulandığı tespit edilmiştir. Regresyon analizlerindeki modele duyguları tehdit olarak algılama değişkeninin dâhil edilmesiyle obsesif inançlar değişkeni, OKB'nin bulaş ve kabul edilemez düşünceler belirti boyutlarındaki yordama gücünü yitirmiştir. Ölçek adaptasyon çalışması ve esas çalışmanın bulguları ilgili alan yazını bilgileri ele alınarak tartışılmış, gelecekte yapılacak bilimsel çalışmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The current study consists of two stages. In the first stage, it is aimed to adapt the 'Perceptions of Threat from Emotion Questionnaire'—the PTEQ (McCubbin ve Sampson, 2006), which has not yet been adapted to Turkish when the literature is examined, and to conduct a validity and reliability study. The sample of the study at this stage consists of 253 university students between the ages of 18-48. In this study, the Turkish form of the Perception of Threat from Emotions Questionnaire (PTEQ), the Trait Meta-Mood Scale (TMMS), the Need for Affect Scale (NAS) and the Demographic Information Form were used. Statistical analyses of the data were applied using the SPSS 25 program. Exploratory Factor Analysis (EFA) was applied to evaluate the construct validity of the scale, and Pearson Correlation Analysis was applied to evaluate the criterion-related validity. The test-retest reliability of the scale was measured with Pearson Correlation Analysis, internal consistency of the scale was measured with Cronbach Alpha coefficient and item-total score correlations. When the Exploratory Factor Analysis, in which the original factor structure of the scale was tested, and the validity and reliability analyses were taken together, it was concluded that the scale is a measurement tool with sufficient validity and reliability to be used in the Turkish sample. The second and main phase of the current study aims to explore the relationship between obsessive beliefs, emotion regulation difficulties, emotion regulation strategies, and emotion appraisal (perceived threat from emotions) and the presentation of different obsessive-compulsive symptom dimensions when anxiety and depression symptoms are controlled. The aim of second study is to explore whether emotion regulation strategies, emotion regulation difficulties, and emotion appraisal (perceived threat from emotions) predict OCD dimensions in the relationship between obsessive beliefs and OCD dimensions, and whether the predictive power of the existing model will increase when variables associated with emotions are also considered. The sample of the second phase of the study consisted of 246 community-based participants between the ages of 18 and 73. The following scales were used in the second study: Perceived Threat from Emotions Questionnaire, Dimensional Obsession Compulsion Scale, Obsessive Beliefs Questionnaire-20, Difficulty in Emotion Regulation Scale-Short Form (DERS-16), Hospital Anxiety and Depression Scale, Emotion Regulation Questionnaire and Demographic Information Form. Statistical analyses of the data were applied using the SPSS 25 program. The data were evaluated applying the Independent Samples T Test, Pearson Correlation Coefficient Analysis and Hierarchical Multiple Regression Analysis. Anxiety and depression were included in the analyses as control variables. As a result of hierarchical multiple regression analyses in which the study variables were evaluated for their joint prediction levels of different OCD symptom dimension severity, it was concluded that the model was validated only for the contamination symptom dimension. With the addition of the emotion appraisal (perceived threat from emotions) variable into the model in the regression analyses, the obsessive beliefs variable lost its predictive power in the contamination and unacceptable thoughts symptom dimensions of OCD. The findings of the scale adaptation study and the main study were discussed by considering the relevant literature, and suggestions were presented for future scientific studies.
Benzer Tezler
- Obsesif-kompulsif belirtileri azaltmada birleştirilmiş bilişsel yanlılık değişimlemeye yönelik müdahalenin etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of combined cognitive bias modification on obsessive compulsive symptoms
SILA DERİN
- Genç yetişkinlerde sosyal görünüş kaygısının ortoreksiya nevroza ve obsesif inançlar üzerindeki etkisi
The effect of social appearance anxiety on orthorexia neurosis and obsessive beliefs in young adults
MERT ERKEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN ÇINAROĞLU
- Yetişkinlerde erken dönem uyum bozucu şemalar ve ruminatif düşünce biçimi arasındaki ilişkide obsesif inançların aracı rolünün incelenmesi
Examining the mediating role of obsessive beliefs in the relationship between early maladaptive schemas and ruminative thought style in adults
ABDUL SAMED AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiİSTANBUL BEYKENT ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. HÜSEYİN EBADİ
- Yetişkinlerde anne baba bağlanma stilleri, ikincil travmatik stres ve obsesif inançlar arasındaki ilişkinin incelenmesi
The relationship between parental attachment styles, secondary traumatic stress and obsessive beliefs in adults
AYHAN GÜNGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZ TAN
- Yetişkinlerde kişilik bozukluklarıyla ilişkili inançların yordanması: Çocukluk çağı travması ve işlevsel olmayan tutumların etkisi
Predicting beliefs related to personality disorders in adults: Effects of childhood trauma and dysfunctional attitudes
BAŞAK KÜÇÜKYALÇIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiMarmara ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MERAL SERT AĞIR