Ortaokul türkçe derslerinde üst düzey düşünme becerileri ile kelime öğretimi: Bir model önerisi ve uygulaması
Vocabulary teaching with higher-order thinking skills in middle school turkish lessons: A model proposal and implementation
- Tez No: 924298
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜSEYİN ÖZÇAKMAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Türkçe Eğitimi, Üst Düzey Düşünme Becerileri, Kelime Öğretimi, Model Tasarımı, Turkish Education, Higher Order Thinking Skills, Vocabulary Teaching, Model Design
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 251
Özet
Bu araştırmada, kelime öğretimini üst düzey düşünme becerileri ile birleştirerek anadili olarak Türkçe öğretiminde yeni bir“kelime öğretim modeli”tasarlamak, sahada uygulayarak bu modelin etkili ve kullanılabilir olduğunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırmada, anadili öğretiminde önemli görülen üst düzey düşünme becerileri ile kelime öğretimi birleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim öğretim bahar yarıyılında Mersin ili Erdemli ilçesinde yer alan 3 devlet ortaokulunun 7. sınıflarında öğrenim gören 107 öğrenci oluşturmaktadır. Bir karma yöntem araştırması olan bu çalışma yakınsak paralel desende tasarlanmıştır. Çalışmanın nicel boyutu, tasarım ve geliştirme araştırması ile gerçekleştirilmiştir. Nicel veriler tek gruplu deneysel desen kullanılarak toplanmıştır. Çalışmanın nitel verileri, araştırmacı tarafından hazırlanan Öğrenci Görüşme Formları ve Araştırmacı Günlüğü ile elde edilmiştir. Nicel verilerin analizi IBM SPSS 27.00 ile yapılırken nitel verilerin çözümlenmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma kapsamında model tasarımı pilot, asıl ve etki uygulama aşamaları izlenerek gerçekleştirilmiştir. Araştırmada ilk olarak alan uzman görüşleriyle desteklenen“Üst Düzey Düşünme Becerileri ile Kelime Öğretimi Modeli”tasarlanmıştır. Tasarlanan bu modelin etkisinin ölçülebilmesi amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen“Kelime Ön Değerlendirme Formu”,“Kelime Çalışma Kâğıdı”ve“Kelime Son Değerlendirme Formu”kullanılmıştır. Uygulama sırasında“Araştırmacı Günlüğü”tutulmuş, sonrasında“Öğrenci Görüşme Formu”ile öğrenci görüşleri toplanmıştır. Model, öğrencilerin kelime başarısı, metin türü (bilgilendirici ve hikâye edici metinler), cinsiyet, Türkçe ders notu ve kitap sayısı değişkenleri açısından incelenmiştir. V Araştırma sonuçlarına göre; öğrencilere uygulanan Üst Düzey Düşünme Becerileri ile Kelime Öğretimi Modelinin öğrencilerin genel kelime başarısını arttırdığı görülmüştür. Metin türüne göre, öğrencilerin bilgilendirici ve hikâye edici metinlerdeki kelime başarılarının model sonrası arttığı görülmüştür. Cinsiyete göre, öğrencilerin kelime başarılarında kızlar lehine istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Türkçe ders notları ile öğrencilerin kelime başarıları arasında orta derecede pozitif yönlü anlamlı bir korelasyon olduğu tespit edilmiştir. Okunan kitap sayısı ve kelime başarısı arasında düşük derecede pozitif yönlü anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Yapılan uygulama öğrenci görüşlerine göre değerlendirildiğinde, öğrencilerin uygulanan kelime öğretim modelinden memnun kaldıkları, yapılan uygulamanın söz varlıklarını geliştirerek kelime hazinelerine katkı sağladığını ve uygulamanın sonraki derslerde de sürdürülmesini istedikleri sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmacı günlüğü verileri de bu görüşleri destekler niteliktedir. Genel olarak değerlendirildiğinde araştırmacı tarafından tasarlanan model üst düzey düşünme becerileri ve kelime öğretimini birleştirmesi açısından alanda ilk olma özelliğine sahiptir. Geliştirilen modelin sahada oldukça başarılı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen verilerden hareketle, çalışma kapsamında geliştirilen ve değişen öğrenci profiline uygun olduğu öngörülen üst düzey düşünme becerileriyle kelime öğretimi modelinin öğretmenler tarafından kelime öğretimi sürecinde kolaylıkla kullanabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to design a new“vocabulary teaching model”for teaching Turkish as native langugage by integrating vocabulary instruction with higher-order thinking skills, as well as demonstrating its effectiveness and applicability through field implementation. In the research, vocabulary teaching is combined with higher-order thinking skills, which are considered significant in native language education. The study group consists of 107 seventh-grade students from three public secondary schools in Erdemli district, Mersin province, during the spring semester of the 2023–2024 academic year. The study uses a method called convergent parallel pattern in order to see the effectiveness of the model as the quantitative data of the study was conducted using design and development research, with data collected through a single-group experimental design. The qualitative data of the study were obtained through the Student Interview Forms and the Researcher Diary prepared by the researcher. IBM SPSS 27.00 analyses the quantitive collected data, while qualitative data were analyzed through content analysis. Within the scope of the study, the model design was carried out by following the pilot, main and effect application phases. Initially, with the help of experts opinion the model intagrates the“Vocabulary Teaching Model with Higher-Order Thinking Skills,”. In order to measure the effectiveness of this model, the researcher developed and used the“Vocabulary Pre-Assessment Form,”“Vocabulary Worksheet,”and“Vocabulary Post-Assessment Form.”During the implementation, a“Researcher Diary”was kept, and student opinions were collected through the“Student Interview Form.”The evaluation of the model uses variables such as students' vocabulary success, text type (informative and VII narrative texts), gender, Turkish course grades, and the number of books read. According to the results, it was observed that the Vocabulary Teaching Model with Higher-Order Thinking Skills increased students' overall vocabulary success. Post-implementation, students' vocabulary achievements in both informative and narrative texts improved. it was determined that there was a statistically significant difference in students' vocabulary success in favor of female. A moderate positive correlation was identified between Turkish course grades and vocabulary success, while a low positive correlation was observed between the number of books read and vocabulary success. Evaluations based on student feedback revealed that students were satisfied with the applied vocabulary teaching model, felt it enriched their vocabulary, and expressed a desire for its continuation in future lessons. The researcher diary supported these findings. In summary, the model designed by the researcher is the first of its kind to integrate higher-order thinking skills with vocabulary teaching in the field. It was concluded that the developed model was highly successful in practice. Based on the data obtained, it is anticipated that the vocabulary teaching model developed within the scope of the study, which is considered suitable for the evolving student profile, can be easily utilized by teachers in the vocabulary teaching process.
Benzer Tezler
- Okuma kültürü bağlamında ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma etkinliklerinin incelenmesi
Examination of reading activities in secondary school Turkish textbooks in the context of reading culture
BERNA KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BURCU ÇILDIR
- Ortaokul öğretmenlerinin açık uçlu madde kullanımına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi
Determining the views of secondary school teachers on the use of open-ended items
NUR KURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALPEREN YANDI
- Ortaöğretim matematik öğretmenlerinin perspektifinden matematik öğretiminde üst düzey düşünme becerilerinin geliştirilmesi
Developing high level thinking skills in mathematics teaching from the perspective of mathematics teachers
ZARİFE GÖKÇEN KARADEM
Doktora
Türkçe
2022
MatematikSüleyman Demirel ÜniversitesiMatematik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEVLÜDE YAKIT ONGUN
PROF. DR. SAİD TAŞ
- Beşinci sınıf öğrencilerinin senaryoya dayalı öğrenme ortamında muhakeme becerileri
Reasoning skills of fifth grade students in scenario based learning environment
MELEK ÖZKIRIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ESEN ERSOY
- Ortaokul ve ortaöğretimde girişimcilik eğitimi
Entreprneurship education in secondary and high school
LEYLA AYŞİN KAHYA