SPA merkezi mekan tasarım kriterleri ve kullanıcı deneyimi üzerine etkileri
SPA center space design criteria and their effects on user experience
- Tez No: 924612
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHMUT ATİLLA SÖĞÜT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, İç Mimari ve Dekorasyon, Architecture, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İç Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 298
Özet
Bu çalışmada, SPA merkezlerinin tasarım kriterleri, mekânsal organizasyonu, işlevsel özellikleri ve atmosfer tasarımı detaylı bir şekilde incelenmiştir. Araştırma, SPA merkezlerinin kullanıcı deneyimi üzerindeki etkilerini anlamaya yönelik teorik ve pratik bir çerçeve sunmayı amaçlamaktadır. İçerik, giriş bölümünden itibaren sistematik bir yaklaşımla ele alınmış, SPA merkezlerinin tarihsel gelişiminden teknik gereksinimlerine kadar farklı boyutları kapsamlı şekilde değerlendirilmiştir. Giriş bölümünde, araştırmanın amacı, önemi, problemin tanımı, çalışmanın kapsamı ve sınırlılıkları açıklanmıştır. Araştırma, SPA merkezlerinin fiziksel ve psikolojik etkilerini artıracak tasarım kriterlerini belirlemeyi hedeflemektedir. Çalışmada kullanılan yöntemler ise literatür taraması, örnek olay incelemesi ve analizler olarak belirlenmiştir. Bu yöntemlerle, tasarım kriterlerinin kullanıcı deneyimine olan etkileri ortaya konulmaya çalışılmıştır. SPA merkezlerinin tarihsel gelişimi ve tanımı başlıklı ikinci bölümde, SPA kavramının kökeni, tarihsel süreç içerisindeki dönüşümü ve bugünkü anlamı incelenmiştir. Antik Çağ'dan modern döneme kadar SPA kültürünün gelişimi detaylı olarak ele alınmış, farklı dönemlerde bu mekânların işlev ve tasarım anlayışlarındaki değişimler değerlendirilmiştir. Günümüz SPA merkezlerinin işlevleri ve özellikleri, modern kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yeniden tanımlanmış ve bu doğrultuda mekânsal düzenlemeler yapılmıştır. SPA tasarımında mekânsal organizasyon ve alan dağılımı başlıklı üçüncü bölümde, SPA merkezlerinde işlevlere göre alanların düzenlenmesi ve mekânların kullanıcı ihtiyaçlarına uygun şekilde optimize edilmesi ele alınmıştır. Sıcak ve soğuk alanlar, dinlenme alanları, hidroterapi bölgeleri gibi farklı işlevlerin bir arada bulunduğu bu mekânlarda, estetik ve ergonomik unsurların bir bütünlük içerisinde tasarlanması gerektiği vurgulanmıştır. Alan dağılımlarında, kullanıcıların mekân içindeki hareketlerini kolaylaştıracak ve deneyimlerini iyileştirecek düzenlemeler yapılmasının önemi üzerinde durulmuştur. SPA merkezlerinde işlevsel tasarım unsurları başlıklı dördüncü bölüm, araştırmanın temel odak noktalarından birini oluşturmaktadır. Giriş mekânlarından ıslak ve kuru hacimlere, spor ve aktif kullanım alanlarından destekleyici işlev alanlarına kadar birçok detay ele alınmıştır. Özellikle Türk hamamı, buhar odası, masaj odaları ve tuz odası gibi alanların tasarımında işlevselliğin yanı sıra estetik ve hijyen unsurlarına dikkat edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Islak hacimlerde sıcak-soğuk dengesinin sağlanması, kuru alanlarda ise konfor ve ergonominin ön planda tutulması gerektiği ifade edilmiştir. SPA merkezlerinde atmosfer tasarımı başlıklı beşinci bölümde, mekânların kullanıcı deneyimi üzerindeki psikolojik etkileri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Aydınlatma, akustik, renk ve malzeme kullanımı gibi unsurlar, SPA merkezlerinin atmosferini şekillendiren en önemli bileşenler olarak ele alınmıştır. Doğal ve yapay ışık kaynaklarının kombinasyonu, kromoterapi uygulamaları, ses yalıtımı ve yankı kontrolü gibi unsurların kullanıcı memnuniyetini artıran özellikler olduğu vurgulanmıştır. Malzeme seçiminde ise hijyen, dayanıklılık ve estetik gibi kriterlerin önemi üzerinde durulmuştur. SPA merkezlerinde teknik ve mekanik gereksinimler başlıklı altıncı bölümde, SPA merkezlerinin havalandırma, ısıtma-soğutma, su yalıtımı ve su arıtma sistemleri gibi teknik altyapı gereksinimleri ele alınmıştır. Bu sistemlerin doğru bir şekilde tasarlanması ve uygulanması, hem kullanıcı konforu hem de sürdürülebilirlik açısından büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, atık yönetimi ve enerji verimliliği gibi konuların da SPA tasarımında dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Kullanıcı deneyimini etkileyen faktörler başlıklı yedinci bölümde, SPA merkezlerinde kullanıcı memnuniyetini etkileyen konfor, ergonomi, estetik, koku tasarımı ve hijyen unsurları değerlendirilmiştir. Kullanıcıların mekân içinde fiziksel ve psikolojik olarak rahatlamalarını sağlamak amacıyla, tasarım kriterlerinin bu ihtiyaçları karşılayacak şekilde optimize edilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu bölümde ayrıca, kullanıcıların mekâna dair algılarını olumlu yönde şekillendiren unsurlar detaylı olarak analiz edilmiştir. Sonuç ve öneriler başlıklı sekizinci bölümde, araştırma bulguları özetlenmiş ve SPA merkezlerinin tasarımında dikkate alınması gereken kriterler ile bu kriterlerin uygulanmasına yönelik öneriler sunulmuştur. Çalışma, SPA merkezlerinin kullanıcı odaklı bir anlayışla tasarlanmasının, kullanıcı memnuniyetini ve deneyimini artıracağı sonucuna varmıştır. Bu bağlamda, araştırma hem tasarımcılar hem de işletmeciler için bir rehber niteliği taşımaktadır. Bu tez, SPA merkezlerinin işlevsel ve atmosfer tasarımını inceleyerek, kullanıcı deneyimini iyileştiren kriterlerin belirlenmesine katkı sağlamaktadır. Sonuç olarak, bu kriterler doğrultusunda oluşturulacak SPA merkezleri, hem işlevsel hem de estetik açıdan daha etkili ve kullanıcı dostu mekânlar olarak öne çıkacaktır.
Özet (Çeviri)
In this study, the design criteria, spatial organization, functional features and atmosphere design of SPA centers are examined in detail. The research aims to provide a theoretical and practical framework for understanding the impact of SPA centers on user experience. The content has been handled in a systematic approach from the introduction, and different dimensions of SPA centers, from their historical development to their technical requirements, have been comprehensively evaluated. In the introduction, the purpose, importance, definition of the problem, scope and limitations of the study are explained. The research aims to determine the design criteria that will increase the physical and psychological effects of SPA centers. The methods used in the study are literature review, case study and analysis. With these methods, the effects of design criteria on user experience were tried to be revealed. In the second section titled Historical Development and Definition of SPA Centers, the origin of the SPA concept, its transformation in the historical process and its current meaning are examined. The development of SPA culture from antiquity to the modern period is discussed in detail, and the changes in the functions and design concepts of these spaces in different periods are evaluated. The functions and features of today's SPA centers have been redefined to meet modern user needs and spatial arrangements have been made accordingly. In the third section titled Spatial Organization and Space Distribution in SPA Design, the arrangement of spaces in SPA centers according to functions and optimization of spaces in accordance with user needs are discussed. It is emphasized that aesthetic and ergonomic elements should be designed in unity in these spaces where different functions such as hot and cold areas, relaxation areas, hydrotherapy zones coexist. The importance of making arrangements that will facilitate the movement of users in the space and improve their experience is emphasized. The fourth chapter, titled Functional Design Elements in SPA Centers, constitutes one of the main focal points of the research. Many details from entrance spaces to wet and dry volumes, from sports and active use areas to supporting function areas are discussed. Especially in the design of areas such as Turkish baths, steam rooms, massage rooms and salt rooms, it is stated that attention should be paid to aesthetic and hygiene elements as well as functionality. It is stated that hot-cold balance should be ensured in wet areas and comfort and ergonomics should be prioritized in dry areas. In the fifth section titled Atmosphere Design in SPA Centers, the psychological effects of spaces on the user experience are examined in detail. Elements such as lighting, acoustics, color and material use are considered as the most important components that shape the atmosphere of SPA centers. The combination of natural and artificial light sources, chromotherapy applications, sound insulation and echo control are emphasized as features that increase user satisfaction. The importance of criteria such as hygiene, durability and aesthetics were emphasized in material selection. In the sixth chapter titled Technical and Mechanical Requirements in SPA Centers, the technical infrastructure requirements of SPA centers such as ventilation, heating-cooling, water insulation and water treatment systems are discussed. The correct design and implementation of these systems is of great importance for both user comfort and sustainability. In addition, issues such as waste management and energy efficiency should also be considered in SPA design. In the seventh chapter titled Factors Affecting User Experience, comfort, ergonomics, aesthetics, scent design and hygiene factors affecting user satisfaction in SPA centers are evaluated. It is emphasized that design criteria should be optimized to meet these needs in order to ensure that users are physically and psychologically relaxed in the space. This chapter also analyzes in detail the factors that positively shape users' perceptions of the space. The eighth chapter, Conclusion and Recommendations, summarizes the research findings and presents the criteria that should be considered in the design of SPA centers and recommendations for the implementation of these criteria. The study concludes that designing SPA centers with a user-oriented approach will increase user satisfaction and experience. In this context, the research is a guide for both designers and operators. This thesis contributes to the identification of criteria that improve the user experience by examining the functional and atmospheric design of SPA centers. As a result, SPA centers that will be created in line with these criteria will be more effective both functionally and aesthetically.
Benzer Tezler
- SUGES merkezleri için biyofilik tasarıma yönelik bir sertifikasyon önerisi: Antalya örneği
A certification proposal for biophilic design in SPA centers: The case of Antalya
AYŞE BETÜL GÖK
Doktora
Türkçe
2025
İç Mimari ve DekorasyonBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiMekansal Planlama ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BORA BİNGÖL
- Günümüzde SPA kavramı ve otellerde yer alan SPA merkezlerinin iç mekan tasarım analizleri
SPA concept in present-day and design analysis of interior-spaces of SPA centers
MENŞURE KÜBRA KAYMAZ
- Geçmişten günümüze sıcak su ve mekân ilişkisi: Bursa örneği
From past to present: The relationship between thermal water and thermal spaces
MAKBULE ECE HIRKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkBursa Uludağ ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLİN VURAL ARSLAN
- Okullarda güç mesafesi ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki
The relationship between power distance and organizational commitment at schools
AYHAN DENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimBalıkesir ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BİLAL YILDIRIM