Aminokinonların sentezi ve biyolojik aktivitelerinin incelenmesi
Synthesis of aminoquinones and investigation of biological activities
- Tez No: 925889
- Danışmanlar: PROF. DR. AMAÇ FATİH TUYUN, DOÇ. DR. AYŞE TARBIN JANNUZZI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kimya, Chemistry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kimya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kimya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 102
Özet
2025 yılında yaklaşık 2,5 milyon yeni akciğer kanseri vakası ve 2,1 milyon ölümün gerçekleşmesi beklendiğinden, akciğer kanseri küresel sağlık açısından ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Özellikle hızlı metastaz yapabilmesi, yüksek prevalansı ve ciddi zararlara yol açması nedeniyle kansere bağlı ölümler arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Akciğer kanserlerinin %80'den fazlasını oluşturan küçük hücreli olmayan akciğer kanseri (non-small cell lung cancer, NSCLC), en yaygın ve en ölümcül alt tiptir. Hastaların 5 yıllık sağ kalım oranlarının %15'in altında olması, bu kanser türünün yüksek ölüm oranlarına sahip olmasının temel nedenlerinden biridir. Farklı tedavi yöntemlerinin geliştirilmiş olmasına rağmen, akciğer kanseri, hastaların yaşam kalitesini ve süresini olumsuz etkileyen kritik bir sağlık problemi olmaya devam etmektedir. Bu nedenle; birçok araştırmacı, yan etkileri minimuma indiren, kanser hücrelerine seçici şekilde etki eden ve hastaların yaşam standartlarını yükseltmeyi amaçlayan yenilikçi antikanser ilaçların geliştirilmesi üzerine yoğunlaşmaktadır. Araştırma grubumuzun akciğer, kolon ve meme kanserine karşı antikanser etkili yeni bileşikler geliştirme hedefi doğrultusunda tasarladığı öncü bileşikler temel alınarak, bu tez çalışmasında 18 yeni bileşik sentezlenmiştir. Sentezlenip karakterize edilen bu bileşiklerin, meme ve akciğer kanseri hücre hatlarına karşı sitotoksik etkileri değerlendirilmiş ve kontrol ilaçla karşılaştırıldığında kanser hücrelerinin çoğalmasını daha güçlü bir şekilde inhibe edebilen yeni bileşiklerin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Öncü bileşiklerdeki tert-butoksi grubunun yapıda korunmasıyla, benzokinon halkasının 5. konumuna bağlı aril amino gruplarındaki alkoksi grup veya gruplarında yapılan değişiklikler sayesinde, bu seri bileşiklerin yapı-etki ilişkileri detaylı olarak incelenmiştir. Benzokinon halkasının 5. konumuna bağlı aril amino halkasında farklı pozisyonlarda bulunan çeşitli alkoksi grup veya gruplarıyla elde edilen bileşiklerin sitotoksisite değerleri değerlendirildiğinde, umut verici sonuçlara ulaşılmıştır. Sentezlenen bileşikler arasında p-etoksi grubu içeren ABoc06, 0,31 μM IC50 değeri ile MCF-7 hücrelerine karşı yüksek bir aktivite göstermiş ve kontrol ilacı olarak kullanılan Lapatinib'in IC50 değerinden 13 kat daha etkili olduğu saptanmıştır. Benzer şekilde, ABoc06 bileşiği A549 hücre hattı üzerinde de en yüksek aktiviteyi göstermiş (IC50 = 10,57 μM), ancak MCF-7 hücre hattına kıyasla daha düşük bir etkinlik sergilemiştir.
Özet (Çeviri)
Lung cancer poses a significant global health threat, with approximately 2.5 million new cases and 2.1 million deaths projected for 2025. It ranks first among cancer-related deaths due to its ability to metastasize rapidly, its high prevalence and the serious harm it causes. Non-small cell lung cancer (NSCLC), accounting for over 80% of lung cancer cases, is the most prevalent and deadliest subtype. The 5-year survival rates of patients below 15% is one of the main reasons why this type of cancer has high mortality rates. Despite advancements in various treatment strategies, lung cancer continues to be a critical health issue, significantly impacting patients' quality and duration of life. Consequently, numerous researchers are focusing on the development of innovative anticancer agents that minimize side effects, selectively target cancer cells, and improve patient outcomes. Based on the lead compounds designed by our research group in line with the goal of developing new compounds with anticancer effects against lung, colon and breast cancer, 18 new compounds were synthesized in this study. The cytotoxic effects of these synthesized and characterized compounds against breast and lung cancer cell lines were evaluated and it was aimed to develop new compounds that can inhibit the proliferation of cancer cells more strongly compared to the control drug. By preserving the tert-butoxy group in the precursor compounds and by making changes in the alkoxy group or groups in the aryl amino groups attached to the 5th position of the benzoquinone ring, the structure-activity relationships of these series compounds were investigated in detail. Evaluation of the cytotoxicity values of compounds obtained by introducing various alkoxy group(s) at different positions on the aryl amino moiety at the 5th position of the benzoquinone ring revealed promising results. Among the synthesized compounds, ABoc06, containing a pethoxy group, exhibited a high activity against MCF-7 cells with an IC50 value of 0,31 μM, making it 13 times more effective than the reference drug lapatinib. Similarly, ABoc06 demonstrated the highest activity against the A549 cell line (IC50 = 10,57 μM), albeit with lower efficacy compared to its activity on MCF-7 cells.
Benzer Tezler
- Farklı ortamlarda çok bileşenli tek-kap yöntemi ile mannich reaksiyonu
Mannich reaction with multi component one-pot method in different medium
S. ARDA ÖZTÜRKCAN
