Geleneksel Türk tiyatrosu'nda Anadolu köy seyirlik oyunlarından 'Deve oyunu'nun modern sunumu
Modern presentation of 'Camel game', one of the Anatolian village acts, in a traditional Turkish theater
- Tez No: 926021
- Danışmanlar: PROF. DR. SELDA KULLUK YERDELEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Tiyatro insanlık tarihi boyunca hep varolmuş, toplum yaşamını yönlendiren ve onu yansılayıp kılavuzluk eden sanat disiplinidir. Tiyatral gösteriler ve köy seyirlik oyunlarının ne zaman ortaya çıktıkları üzerine net bir tarihi bilgi yoktur. Fakat insanlık tarihi ile yaşıt olabileceği düşünceleri vardır. Daha çok inançsal unsurlar ile ilintili törensel birliktelikler ile oluşan ayinler sonucunda oluşmaya başlamıştır. Avcı toplayıcı toplumda avın büyük ve güzel olması için, tarım ile uğraş veren kırsal yerleşimlerde mevsimlerin elverişli geçmesi aynı zamanda hasat dönemlerinde bolluk ve bereket temaları üzerinden doğayı yönetme isteği, tanrı-insan arasında ilişki kurma çabalarına girilir. Kısacası seyirlik oyunlar kutsal değer olarak bildikleri normlar üzerinde yeşermeye başlar. Yazılı metin olmaması sebebiyle göstermeci anlayış hakimdir, dil ve iletişimin de zayıf olduğu düşünüldüğünde genellikle anlatılmak istenen, ya da konusu geçen unsurlar görsel parçalar ile betimlendirilir. Mask kullanımı ve hayvan taklitleri en çok başvurulan yöntemlerdir, o nedenle kurban ritüelleri oldukça fazla gelişmiştir. Sözlü kültür geleneğine sahip olması itibariyle yer yer farklılıklar karşımıza çıkar ve böylece çeşitlilik yayılarak artar. Bugün köy seyirlik oyunları hiç olmadığı kadar yok olmayla karşı karşıyadır. En büyük sorun köy halkının son dönemlerde hızla kentlere göç etmesinden dolayı genç nüfusun büyük bir çoğunluğu kırsal bölgelerde kalmamıştır. Kültür ve yaşayış şekilleri bu durumla birlikte sürdürülebilir olmaktan çıkmıştır. Deve oyununun unutulmaması için görsel tasarımında geliştirilerek modern bir sunum haline getirilmiştir. Günümüz çağın modern dev kukla mantığına uygun parçalar ile üretilirken seyircideki sanatsal ihtiyaç ve beklentilerini karşılaması amaçlanır. Modern dev deve kuklası özellikle genç nüfusun ilgisini çekmesi beklenir. Bu örnek çalışma gibi birçok unutulmaya yüz tutmuş kültürel miraslarımız geliştirilmesi ve tanıtılması gerekmektedir. Eserlerin tasarımı, geçmiş ile günümüz ve hatta geleceğe uzanan bir köprü görevi görmektedir. Toplumsal kimliğimizi unutmadan, yenilikçi estetik ve sanatsal değeri yüksek işler ülkemiz için de etnik tarihimiz için de büyük önem taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
Theater is an art discipline that has always existed throughout human history, directing social life and reflecting and guiding it. There is no clear historical information about when theatrical performances and village stage plays emerged. But there are thoughts that it may be as old as human history. It started to form as a result of rituals consisting of ceremonial associations related to religious elements. In the hunter-gatherer society, efforts are made to ensure that the hunt is large and beautiful, to have favorable seasons in rural settlements engaged in agriculture, and to manage nature through the themes of abundance and abundance during harvest periods and to establish a relationship between god and man. In short, theatrical plays begin to flourish on the norms they know as sacred values. Since there is no written text, a demonstrative approach prevails. Considering that language and communication are weak, the elements that are intended to be explained or discussed are generally depicted with visual pieces. The use of masks and animal imitations are the most commonly used methods, so sacrifice rituals are highly developed. Due to its oral culture tradition, we encounter differences from place to place and thus diversity spreads and increases. Today, village theatrical plays are facing extinction more than ever. The biggest problem is that the majority of the young population has not stayed in rural areas due to the rapid migration of village people to cities in recent years. Culture and lifestyles have become unsustainable with this situation. In order not to forget the camel game, its visual design has been improved and turned into a modern presentation. While it is produced with pieces that comply with the modern giant puppet logic of today's age, it is aimed to meet the artistic needs and expectations of the audience. The modern giant camel puppet is expected to attract the attention of the young population in particular. Many of our nearly forgotten cultural heritages, such as this case study, need to be developed and promoted. The design of the works serves as a bridge between the past, the present and even the future. Without forgetting our social identity, works with innovative aesthetics and high artistic value are of great importance for our country and our ethnic history.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosunda geleneksel Anadolu giysilerinin yorumlamaları ve Murathan Mungan'ın Mahmud ile Yezida oyununun kostümlerinin tasarlanması(2.CİLT)
The Applied of traditional Anatolian costumes for Turkish theatre in republican era and the costume designs of Murathan Mungan's play Mahmud with Yezida(2.VALUME)
FATMA ÖZTÜRK DÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Sahne ve Görüntü SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSahne Dekorları ve Kostümü Ana Sanat Dalı
PROF. DR. BENGİ BUGAY
- Türk tiyatrosunun kimlik sorununa antropolojik bir yaklaşım
An Antropological approach to the identity problem of Turkish theatre
ASLIHAN ÜNLÜ
Doktora
Türkçe
2001
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MURAT TUNCAY
- Popüler halk tiyatrosu geleneğimizin çağdaş oyun metinlerine yansımalarının örneklerle incelenmesi
Analysis of reflections of our popular folk theatre tradition on contemporary texts by examples
NURHAN TEKEREK
- Türkiye tiyatrosunda karakter oluşumunun izini sürme: Mahmud ile Yezida örneği
Tracing the character formation in the Turkish theater: Example of Mahmud and Yezida
YUSUF DÜNDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü SanatlarıKadir Has ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇETİN KEMAL SARIKARTAL
- Soyutlama açısından postmodern edebiyat ile 'Meddah', 'Karagöz' ve 'Ortaoyunu'nun değerlendirilmesi
Evaluation of postmodern theatre and Meddah', 'Karagöz' and 'Ortaoyunu' in terms of abstraction
GÜLDEN GÖZLEM KÜÇÜK ARAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Batı Dilleri ve EdebiyatıSüleyman Demirel ÜniversitesiTiyatro Ana Sanat Dalı
PROF.DR. KUBİLAY AKTULUM