İshak b. Ali b. el-Hasen'in Hulâsatü't-tefâsîr isimli eserinin rivayet ve dirayet açısından incelenmesi
The Examination of İshak b. Ali b. el-Hasen's Work Named Hulaasatu't-tefaaseer in Rivayah and Dirayah
- Tez No: 926393
- Danışmanlar: PROF. DR. İLHAMİ GÜNAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
Bu çalışmada henüz şöhrete ulaşmamış olan İshak b. Ali b. el-Hasen'in telif ettiği Hulâsatü't-tefâsîr adlı muhtasar tefsir esas alınmıştır. Mezkûr eserin bilinen tek nüsha olması, konu olarak seçilmesinde etkili olmuştur. Çalışmanın temel amacı, Hulâsatü't-tefâsîr adlı muhtasar tefsiri tanıtmak, rivayet ve dirayet ögelerini inceleyerek müellifin üslubunu tespit etmek ve eserin değerini ortaya koymaktır. Araştırmada yöntem olarak eser baştan sona incelenmiş içerisindeki rivayet ve dirayet ögeleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Müellifin metodunu en iyi bir şekilde gösterdiği düşünülen örnekler çalışma içerinde incelenmiştir. Eserdeki rivayet ve dirayet ögeleri bazı yerlerde Câmiu'l-beyân, Keşşâf, Envâru't-Tenzîl Medârikü't-Tenzîl gibi tefsirlerle karşılaştırılmış, bu sayede müellifin düşünce yapısı, ilmî, mezhebî yönü, tefsirin değeri, kaynakları vb. hususlar ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmanın başında“tefsirde ihtisar”konusu, Hulâsatü't-tefâsîr ve müellifi hakkında genel bilgiler verilmiş olup ilerleyen bölümlerde tefsir, rivayet ve dirayet açısından değerlendirilmeye çalışılmıştır. İshak b. Ali'nin özellikle dirayet noktasında Zemahşerî'nin etkisinde kaldığı söylenebilir. Mukadder sorulara verilen cevaplar, eserin Keşşâf tefsirine olan benzerliğini ispat eder niteliktedir. Câmiu'l-beyân, Tefsîrü'l-Kur'âni'l-azîm, Envâru't-Tenzîl ile rivayet benzerlikleri göze çarpmaktadır. Kelâmî açıdan Keşşâf ile benzer yönleri olduğu gibi Ehl-i sünnete yakın olduğunu düşündüren yorumlar da azımsanmayacak sayıdadır. Tek nüsha olduğu düşünülen bu muhtasar tefsirin incelenmesi, tanıtılması, çalışmanın alâmet-i fârikası olarak görülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this summary, the concise tafsir (Hulâsatü't-tefâsîr), written by Ishak b. Ali b. el-Hasen, who was not yet famous, has been chosen as the main subject. The fact that this work has only one known copy was an important reason for selecting this topic. The main goal of this study is to introduce the concise tafsir Hulâsatü't-tefâsîr, examine its narrative (riwayah) and reasoning (dirayah) elements, identify the author's style, and reveal the value of the work. Examples that were thought to best demonstrate the author's method were examined in the study. The narration and insight elements in the work have been compared in some places with commentaries such as Câmiu'l-beyân, Keşşâf, Envâru't-Tenzîl Medârikü't-Tenzîl, and thus the author's mentality, scientific and sectarian aspects, the value of the commentary, its sources, etc. The issues have been tried to be revealed. As a method, the entire text was carefully analyzed to identify its narrative and reasoning aspects. Additionally, the author's perspective, scientific and sectarian background, and the importance of the tafsir have been studied. At the beginning of the study, general information about the topic of“conciseness in tafsir,”Hulâsatü't-tefâsîr, and its author is provided. In the later parts, the tafsir is evaluated in terms of its narrative and reasoning features. Ishak b. Ali el-Hasen was influenced by Zemahşerî, especially in terms of his acumen. The answers given to the fateful questions prove the similarity of the work to the Keşşâf commentary. The narration similarities with Câmiu'l-beyân, Tefsîrü'l-Kur'âni'l-azîm, Envâru't-Tenzîl are striking. While it has similarities with Keşşâf in terms of theology, there are also a considerable number of comments that suggest that it is close to the Sunnah. Examining and introducing this concise commentary, which is thought to be a single copy, is seen as the hallmark of the work.
Benzer Tezler
- İlk dönem Sünnî makâlât türü eserlerde Şiî fırkaların tasnifi problemi
The problem of classification of Shiīte sects in the works in Sunnī makalāt style of the first period
MİNE GÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İSMAİL YÜRÜK
- İbnü'l-Kâzerûnî'nin Muhtasarü't-târîh Min Evveli'z-zamân İlâ Müntehâi Devleti Beni'l-Abbâs adlı eserinin tercüme ve değerlendirmesi
Translation and evaluation of the works Ibn al Kazaruni's Mukhtasar Al-Tarikh Min Awal Al-Zaman İla Muntaha Dawlat Bani'l-Abbas
ÜMİT YILDIZ
- Muhammed B. Eyyüb Et-Tazifi 'nin tefsirindeki metodu
Muhammed B. Eyyüb At-Tazifi his methots in commentary
İSMAİL DURSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. İSHAK YAZICI
- حاشية جمال الدين، اسحاق بن محمد القرماني على تفسير البيضاوي ( من أول سورة طه إلى نهاية سورة الأنبياء )دراسة وتحقيق
Hâşiyetu Cemâleddin Ishak b. Muhammed el-Karamanî'ın alâ Tefsîri'l-Baydâvî': ( Tâhâ Suresinin başından El-Enbiya Suresinin sonuna kadar) isimli elyazmasının tahkîki ve incelenmesi
ALI RASHID JASIM ALJUMAAH
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM AL-YAGOOB
- El-İrâkî ve Tefsîru'l-Kur'an'ın özellikleri
Al-Iraki and features of Tafs?r al-Qur??n
CELAL EKER
Doktora
Türkçe
2009
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSHAK YAZICI