Afet sonrası kentsel dirençliliğin coğrafi analizi: Battalgazi ilçesi (Malatya) örneği
Geographical analysis of post disaster urban resilience: A case study of Battalgazi district (Malatya), Türkiye
- Tez No: 926595
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FETHİ AHMET CANPOLAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: 6 Şubat Maraş Depremleri, Afet Sonrası Dirençlilik, Battalgazi İlçesi, Malatya, 6 February Maraş Earthquakes, Post -disaster Resilience, Battalgazi District, Malatya
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Afetler, kentsel alanlarda büyük çaplı yıkımlara ve toplumsal krizlere yol açarak mekânsal, ekonomik ve sosyal dinamikleri köklü bir şekilde değiştirmektedir. Türkiye'nin aktif fay hatları üzerinde bulunması ve son yıllarda yaşanan büyük depremler, afet sonrası dirençlilik kavramının önemini daha da artırmıştır. Bu bağlamda, Malatya'nın Battalgazi ilçesi özelinde gerçekleştirilen bu çalışma, afet sonrası dirençlilik çalışmalarını coğrafi bir perspektifle ele alarak bölgedeki mekânsal ve toplumsal değişimleri analiz etmiştir. Araştırma kapsamında, Battalgazi ilçesinin coğrafi, jeolojik ve demografik yapısı incelenmiş; özellikle 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerin bölgedeki etkileri değerlendirilmiştir. Çalışmanı birinci bölümünde afetin nüfus dağılımı, yerleşim alanları, altyapı sistemleri ve ekonomik faaliyetler üzerindeki yansımaları ele alınmıştır. Bu süreçte imar planlarında gerçekleştirilen değişiklikler, kentsel dönüşüm uygulamaları ve mekânsal planlama süreçleri analiz edilerek ilçenin afet sonrası yeniden inşa sürecindeki temel dinamikler ortaya konulmuştur. İkinci bölümde çalışmanın kavramsal çerçevesi anahtar kavram ve teoriler üzerinden tartışılmıştır. Üçüncü bölümde 6 Şubat depremlerinin ilçedeki etkilerini nüfus, yerleşme, iktisadi yapı ve arazi kullanımı parametreleri üzerinden değerlendirilmiştir. Dördüncü bölümde mekânsal, toplumsal ve ekonomik iyileştirmeler üzerinde durulmuştur. Beşinci bölümde ise Fuzzy AHP yöntemi kullanılarak bir deprem tehlike haritası üretilmiş ve bu haritanın afet risk yönetimi açısından kritik önemi ortaya konulmuştur. Özellikle olası depremler karşısında güvenli yerleşim alanlarının belirlenmesi ve mekânsal planlamada risk odaklı stratejilerin benimsenmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu çalışmada afet sonrası dirençlilik sadece mekânsal bir olgu olarak değil, aynı zamanda toplumsal ve ekonomik bir süreç olarak ele alınmaktadır. Toplumsal dayanıklılığın güçlendirilmesi için psiko-sosyal destek mekanizmalarının önemi vurgulanmış, ekonomik sürdürülebilirliği sağlamak adına istihdam, gelir çeşitliliği ve afet risk transferi gibi unsurlar değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, bu çalışma, afet sonrası kentsel dirençlilik kavramını teorik ve uygulamalı bir perspektifle ele alarak, Battalgazi ilçesinin afet sonrası yeniden yapılanma süreci ve dirençliliğin geliştirilmesine dair bir değerlendirme sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Disasters cause large-scale destruction and social crises in urban areas, fundamentally transforming spatial, economic, and social dynamics. Given Turkey's location on active fault lines and the occurrence of major earthquakes in recent years, the concept of post-disaster resilience has become increasingly significant. In this context, this study, conducted in the Battalgazi district of Malatya, examines post-disaster resilience from a geographical perspective, analyzing spatial and social changes in the region. Within the scope of the research, the geographical, geological, and demographic characteristics of Battalgazi district were examined, with a particular focus on the impacts of the February 6, 2023, Kahramanmaraş-centered earthquakes in the region. In the first section of the study, the effects of the disaster on population distribution, residential areas, infrastructure systems, and economic activities were explored. During this process, changes in zoning plans, urban transformation practices, and spatial planning processes were analyzed to reveal the fundamental dynamics of the district's postdisaster reconstruction. The second section discusses the conceptual framework of the study through key concepts and theories. The third section evaluates the impact of the February 6 earthquakes on the district in terms of population, settlement, economic structure, and land use parameters. The fourth section focuses on spatial, social, and economic recovery efforts. In the fifth section, a seismic hazard map was produced using the Fuzzy AHP method, highlighting its critical importance for disaster risk management. The study particularly emphasizes the necessity of identifying safe settlement areas and adopting risk-oriented strategies in spatial planning to prepare for potential future earthquakes. In this study, post-disaster resilience is not only considered a spatial phenomenon but also a social and economic process. The importance of psycho-social support mechanisms in strengthening social resilience is highlighted, while employment, income diversification, and disaster risk transfer are evaluated as key factors in ensuring economic sustainability. In conclusion, this study presents an assessment of the post-disaster reconstruction process in Battalgazi and strategies for enhancing resilience, approaching the concept of urban resilience from both a theoretical and applied perspective.
Benzer Tezler
- Designing post-disaster reconstruction: The role of architects in the recovery of Antakya in the wake of 2023 earthquakes
Afet sonrası yeniden inşa: 2023 depremlerin ardından Antakya'nın iyileşmesinde mimarların rolü
SU SEZER
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Mimarlıkİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT BATUMAN
- Inter-scale disaster resilience index: Examples of Eastern Marmara, Kocaeli, and its districts
Ölçekler arası afet dirençlilik endeksi: Doğu Marmara, Kocaeli ve ilçeleri örneği
YİĞİT EMRE SELEK
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDA KUNDAK
- İklim değişikliği bağlamında Antalya kent merkezinin kentsel dayanıklılığının incelenmesi
Examining the urban resilience of Antalya city center in the context of climate change
ELİF CAN BESTELCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaAkdeniz ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ENGİN KEPENEK
- Deprem sonrası konut tercihlerinde kullanıcı bilincinin değerlendirilmesi: Gölcük/ Değirmendere örneği
The analysis of occupant awareness in post-earthquake housing preferences: The Golcuk/Degirmendere case
ELMAS UZUNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkBursa Uludağ ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE NİLÜFER AKINCITÜRK
- Permakültürün kent dirençliliğini artırmada bir araç olarak kullanılma potansiyelinin irdelenmesi
Investigation of the potential of permaculture as a tool to increase urban resilience
NEBAHAT NİHAN PARLAK
Doktora
Türkçe
2024
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALEV PERİHAN GÜRBEY