Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri olan okul öncesi çocuklara verilen STEM eğitiminin çocukların yürütücü işlev performansına etkisi
The effect of STEM training on executive function performance of preschool children with attention deficit and hyperactivity disorder symptoms
- Tez No: 926645
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BEGÜM ÖZDEMİR DEMİRCİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Maltepe Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Yürütücü işlevler, çalışma belleği, bilişsel esneklik, davranışları kontrol etme gibi becerilerini kapsayan üst düzey bilişsel becerilerdir, sıcak ve soğuk olarak kategorize edilmektedir. Bilişsel gelişim açısından önemi alan yazında sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Yürütücü işlev becerilerinden dikkat ve davranışları kontrol etme güçlükleri Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) belirtilerinden olup DEHB'li çocukların sosyal ve akademik hayatta zorlanmalarına neden olmaktadır. Yapılan çalışmalar yürütücü işlev becerilerinin çeşitli eğitimler aracılığıyla geliştirilebileceğini göstermektedir. Bu çalışma, DEHB belirtileri olan okul öncesi çocuklarda yürütücü işlev becerilerini geliştirdiği varsayılan STEM eğitiminin etkilerini ampirik olarak test etmektedir. Dört ile altı yaş arası 45 çocuk (Ort. yaş = 68,84 ay, 23 Kız) gösterdikleri DEHB belirtileri dengelenecek şekilde deney (STEM eğitimi) (n = 23; 15 düşük/8 yüksek belirtiler gösteren) ve kontrol (hikâye okuma) (n = 22; 15 düşük/7 yüksek belirtiler gösteren) gruplarına atanmıştır. Ön-test/son-test desen ile yürütülen çalışmada yürütücü işlevler, iki sıcak ve dört soğuk yürütücü işlev görevi ile ölçülmüştür. Beklenenin aksine, iki yönlü kovaryans analizi yürütücü işlev becerilerinde eğitime dayalı anlamlı düzeyde artış olmadığını göstermiştir. Fakat, çocukların bilişsel esneklik ve soyutlama becerilerinde DEHB belirti düzeyine bağlı olarak gelişme gözlemlenmiştir. Mevcut çalışmanın bulguları, okul öncesi dönem için geliştirilen sınıf içi STEM aktivitelerinin varsayılan global etkilerinden ziyade alan-özel ve belirti düzeyine bağlı olarak etkilerine dikkat çekmektedir. Uygulanan STEM eğitiminin kısa süreli ve sınırlı bir müdahale olmasından dolayı, çocukların yürütücü işlevlerinde beklenen performans değişimlerinin gözlemlenememiş olabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Executive functions are high-level cognitive skills including skills such as working memory, cognitive flexibility, controlling behaviours and are categorized as hot and cold. Their importance in terms of cognitive development is frequently encountered in the literature. Difficulties in controlling attention and behaviour are among the symptoms of Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) and cause children with ADHD to have difficulties in social and academic life. Studies show that executive function skills can be improved through various trainings. This study empirically tests the effects of STEM education, which is hypothesised to improve executive function skills in preschool children with ADHD symptoms. Forty-five children between the ages of four and six (mean age = 68.84 months, 23 girls) were assigned to experimental (STEM training) (n = 23; 15 with low/8 high symptoms) and control (story reading) groups (n = 22; 15 with low/7 high symptoms) in a balanced manner. In the pre-test/post-test design, executive functions were measured with two hot and four cold executive function tasks. Contrary to expectations, two-way analysis of covariance showed that there was no significant increase in executive function skills based on the training. However, children's cognitive flexibility and abstraction skills improved depending on ADHD symptom level. The findings of the current study draw attention to the effects of in-class STEM activities developed for preschool period depending on domain-specific and symptom level rather than the assumed global effects. It is thought that the expected performance changes in children's executive functions may not have been observed due to the short-term and limited intervention of STEM education.
Benzer Tezler
- Okul öncesi çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtilerinin, davranışsal, sosyal problemler, aile işlevselliği ve ebeveyn tutumları ile ilişkilerinin incelenmesi
Preschool children with symptoms of attention deficit hyperactivity disorder: parental attitudes, impairments in behavioral, social, school and family functioning
BERİL BÖREKÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiIşık ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NAZLI BALKIR
- Özgül öğrenme bozukluğunun dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğundaki sosyal beceriye etkisi
The effect of speci̇fi̇c learni̇ng di̇sorders on soci̇al abi̇li̇ty at the attenti̇on defi̇ci̇t hyperacti̇vi̇ty di̇sorders
NURCAN EREN ŞİMŞEK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
PsikiyatriKocaeli ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURSU ÇAKIN MEMİK
- Okul öncesi çocuklarda psikolojik sağlamlık ve mizacın otizm spektrum bozukluğu ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılarındaki hastalık şiddeti ve yaşam kalitesine etkisinin incelenmesi
An investigation of the impact of psycological resiliance and temperament on the severity and quality of life in preschool children with attention deficit hyperactivity disorder and autism spectrum disorder
SEDA ERBAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriEge ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZLI BURCU ÖZBARAN
- Triple P olumlu anne babalık eğitimi'nin dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan 7-12 yaş arası çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu belirtileri üzerine etkilerinin araştırıldığı randomize kontrollü bir çalışma
Effectiveness of triple-Pp positive parenting program on childhood attention deficit hyperactivity disorder: A case control study
YUSUF ÖZTÜRK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
PsikiyatriDokuz Eylül ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR AKAY
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda komorbidite, DSM-IV belirti sıklığı ve aile işlevleri
Attention deficit disorder: Comorbidity, DSM-IV symtom frequency and family functioning
AYNUR PEKCANLAR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
1998
PsikiyatriDokuz Eylül ÜniversitesiÇocuk Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEN BAYKARA