Türk atasözlerinde söz içi karşıtlık
Intraverbal antonymy in Turkish proverbs
- Tez No: 926644
- Danışmanlar: PROF. DR. SALİM KÜÇÜK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Atasözü, Türk Atasözleri, Karşıtlık, Söz İçi Karşıtlık. Karşıtlık Türleri, Proverb, Turkish Proverbs, Antonymy, Intraverbal Antonymy, Types of Antonymy urulacaktır
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ordu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
Dil, kültürün temel ve vazgeçilmez bir unsuru olarak karşımıza çıkar. Kültürü sürekli olarak üretir ve bu mirası gelecek nesillere aktararak sürekliliği sağlar. Toplumun yapısında ve milli kimliğin oluşumunda kritik bir rol oynayan dil, kültürel semboller taşır ve kelimeleriyle bireylere kimlik ve benlik kazandırır. Dilin söz varlığı, yalnızca kelimelerle sınırlı kalmaz; kalıp sözler, deyimler ve atasözleri gibi unsurları da içerir. Atasözleri, bu yapı taşlarının en önemli bileşenlerindendir. 19. yy.'dan itibaren karşıtlık kavramı dilbilim alanında incelenmeye başlanmıştır. Bu kavram araştırmacılar tarafından genellikle anlam bilimsel bir bakışla incelenmiştir. Karşıtlık kavramı son zamanlarda söz dizimsel ve eş dizimlilik alanında da araştırmacılar tarafında inceleme konusu olmuştur. Türkiye Türkçesinde yapılan en son çalışma Talat Dinar ve Şerife Sazak tarafından yapılmıştır. Bu çalışmada Şerife Sazak'ın Türkiye Türkçesinde Karşıtlık İşlevli Söz Dizimsel Yapılar adlı doktora çalışmasında yer alan söz içi karşıtlık sınıflandırması temel alınmıştır. Tez, dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; atasözleri, Türk atasözleri ve çalışmanın kaynağı olan Türk Atasözleri Sözlüğü hakkında bilgi verilmiştir. Atasözlerinin özellikleri ve tarihsel gelişimi anlatılmıştır. İkinci bölümde; söz içi karşıtlık teriminin kapsamı, adlandırılması ve türleri açıklanmıştır. Üçüncü bölümde; Türk Atasözleri Sözlüğünde yer alan atasözlerinde karşıtlıklar tespit edilmiş, söz içi karşıtlık türlerine göre tasnif edilmiş ve karşıtlıkların sözcük türlerine göre gruplandırılması yapılmıştır. Elde edilen bulgular; örneklerle ve sayısal verilerle yorumlanarak değerlendirmelere son bölümde yer verilmiştir. En son olarak da söz içi karşıtlık bulunan atasözleri abece sırasına göre dizin başlığı altında sıralanmıştır.
Özet (Çeviri)
Language emerges as a fundamental and indispensable element of culture. It continuously produces culture and ensures its continuity by passing this heritage to future generations. Playing a critical role in the structure of society and the formation of national identity, language carries cultural symbols and provides individuals with identity through its words. The vocabulary of a language encompasses not only words but also idiomatic expressions, proverbs, and sayings. Proverbs are among the most significant components of these building blocks. Since the 19th century, the concept of opposition has been studied in the field of linguistics. Researchers have often examined this concept from a semantic perspective. Recently, the concept of opposition has also become a subject of study in the fields of syntax and collocation. The most recent studies in Turkish linguistics were conducted by Talat Dinar and Şerife Sazak. This research is based on Şerife Sazak's Ph.D. thesis titled Syntactic Structures with Contrast Function in Turkish, which includes a classification of intra-word oppositions. The thesis consists of four main sections. The first section provides information about proverbs, Turkish proverbs, and the Dictionary of Turkish Proverbs as the source of this study, discussing the characteristics and historical development of proverbs. The second section explains the scope, terminology, and types of intraverbal antonymy. In the third section, antonyms in the Dictionary of Turkish Proverbs are identified and classified according to types of intraverbal antonymy. The final section interprets the findings numerically and evaluates proverbs having intraverbal antonymy through lexical and syntactic approaches, presenting the proverbs with antonyms in alphabetical order under an index heading.
Benzer Tezler
- Abdülhak Hâmid Tarhan'ın mektuplarında hitaplar ve söz varlığı üzerine tespitler
Ordinances in Abdulhak Hâmġd Tarhan's letters and observations on vocabulary
MERVE DURKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN YILDIZ
- Yabancılara Türkçe öğretiminde yüksek Türkçe (C1-C2) seviyesindeki kısa film senaryo örnekleri
Short film scenario examples at high Turkish (C1-C2) level in teaching Turkish to foreigners
SEVDENUR CAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMAL GÖZ
- Türk atasözlerinde sözlü iletişim unsurlarının sunumu
Presentation of verbal communication components in turkish proverbs
YELDA ÖZLEM GÖNEN
Doktora
Türkçe
2015
DilbilimEge ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DEMET GÜRÜZ
- Türk atasözlerinde ve deyimlerinde şükran olgusu
Gratitude in Turkish proverbs and idioms
CANBERK AKBAŞAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜMRAL DEVECİ
- Türk destanlarında geçen hayvan figürlerinin atasözlerindeki yeri
The place of animal figures in Turkish epics in proverbs
SERHAT ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimMarmara ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASUMAN AHMED ABDO SHABAN
DOÇ. DR. NERMİN ÖZCAN ÖZER