Kedi genital organlarında bazı endokrin bozucu bileşiklerin araştırılması
Investigation of some endocrine disruptors in cats' genital organs
- Tez No: 926687
- Danışmanlar: PROF. DR. AYHAN FİLAZİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Veteriner Hekimliği, Veterinary Medicine
- Anahtar Kelimeler: Endokrin Bozucu Kimyasallar, Ovaryum, Tek Sağlık, Testis, Uterus, Endocrine Disruptors, Ovary, One Health, Testis, Uterus
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Farmakoloji ve Toksikoloji (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Farmakoloji ve Toksikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 72
Özet
Çevre kirliliği endüstrileşme ile canlıların yaşamını etkileyen en önemli sorunların başında gelmektedir. Bu sorunların nedenleri arasında ilk sırada endokrin bozucu kimyasallar (EBK'ler) gösterilmektedir. Bu maddelerin yaygın kullanımı, çevrenin ve içindeki canlıların bu kimyasallara maruz kalmasının kaçınılmaz olduğunu göstermektedir. EBK'lerle ilgili çalışmaların çoğu insanlarda yapılmış olup, insanlarla aynı ortamı paylaşan kedilerle ilgili yapılmış çalışma sayısı oldukça kısıtlıdır. Bu çalışmanın amacı çeşitli nedenlerle çevresel kirletici olan EBK'lere maruz kalan sahipli erkek/dişi kedilerin genital organlarında bu maddelerin kalıntı düzeylerini araştırmaktır. Kısırlaştırma amacıyla veteriner kliniklerine getirilen kedilerin genital organlarında (50 ovaryum, 50 uterus ve 50 testis) organik klorlu pestisitler (OCP'ler), poliklorlu bifeniller (PCB'ler), polibromlu difenil eterler (PBDE'ler) ve polisiklik aromatik hidrokarbonların (PAH'lar) kalıntı düzeyleri Gaz Kromatografi-Kütle Spektrofotometrisi ile analiz edildi. Yöntem uluslararası rehberlere göre valide edildi. Kedi genital organlarında en çok DDT'lere rastlanmış olup bunu PAH'lar izlemiştir. PCB'lere ise daha çok testislerde rastlanırken, PBDE'ler en az sıklıkta ve konsantrasyonda tespit edilmiştir. Sigara içilen ortamlarda barındırılan ve et ürünleri tüketen kedilerin genital organlarında daha fazla DDT bileşiklerine rastlandı. Bununla beraber aynı dişi kedilerden alınmış olsa bile ovaryumdaki toplam DDT konsantrasyonun uterustan daha fazla olduğu tespit edildi. PAH'ların dişi kedilerin genital organlarındaki konsantrasyonu, erkek kedilerin testislerinden daha yüksek bulundu. Alınan anamneze göre testislerdeki PCB düzeylerinin erkek kedilerin dişi kedilere oranla daha fazla et tüketmelerinden kaynaklanmış olabileceği değerlendirildi. PBDE'lere sadece testislerde rastlanmasına rağmen, bunların konsantrasyonunun oldukça düşük olduğu görüldü. Sonuçta ev ortamında barındırılan kedilerin de belirli endokrin bozucu bileşiklere maruz kalabileceği ve bunların kaynaklarının sigara ve tüketilen gıdalardan ileri gelebileceği tespit edildi. Olumsuz bir durumla karşılaşılmaması için kedi sahiplerinin bu tür kirlilik kaynaklarını mümkün olduğunca azaltmaları hem kendi sağlıkları hem de evcil hayvanlarını korumaları adına önemli olarak değerlendirilmiştir. Kedilerin maruz kaldıkları tehlikelere insanların da maruz kalabilecekleri göz önüne alınırsa bu çalışmanın tek sağlık yaklaşımına da örnek olabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Environmental pollution, driven by industrialization, is among the most critical issues affecting living organism, with endocrine-disrupting chemicals (EDCs) being key contributors. The extensive use of these substances indicates inevitable exposure for both the environment and its inhabitants. While research has primarily focused on humans, studies involving cats, which share environments with humans, are notably limited. This study aims to investigate the exposure of pet cats to EDCs, focusing on the accumulation of these pollutants in their reproductive organs. Samples from 50 ovaries, 50 uteruses, and 50 testicles of cats brought to veterinary clinics for sterilization were analyzed for organic chlorinated pesticides (OCPs), polychlorinated biphenyls (PCBs), polybrominated diphenyl ethers (PBDEs), and polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) using Gas Chromatography-Mass Spectrometry, validated according to international guidelines. The study found DDTs most frequently in cat reproductive organs, followed by PAHs. PCBs detected in testes, while PBDEs were least frequent and in lower concentrations. Higher levels of DDT compounds observed in cats from smoking households and those consuming meat products. Notably, even within the same female cats, ovaries exhibited higher total DDT concentrations than uteruses. PAH concentrations were higher in female reproductive organs than in male testicles. This discrepancy in PCB levels between sexes suggests male cats' higher meat consumption as a potential factor. Although PBDEs found exclusively in testicles, their concentrations were minimal. The study concludes that indoor cats may indeed exposed to certain EDCs, primarily sourced from cigarettes and dietary intake. To mitigate risks, reducing such pollution sources is crucial for both cat health and owner well-being. These findings support the One Health approach, emphasizing shared environmental risks affecting both humans and their companion animals.
Benzer Tezler
- Beyaz Yeni Zelanda tavşanı ve evcil kedilerin vena iliaca externa ve dalları üzerinde karşılaştırmalı makro-anatomik ve subgros bir çalışma
A Comparative macro anatomic and subgross study on the external iliac vein and its branches in the white New Zeland rabbits and domestic cats
ERDAL ÖZMEN
- Kedi ve köpeklerde ultrasonografik muayene ile gebelik ve infertilitenin teşhisi
Ultrasonographic diagnosis of pregnancy and infertility in the bitch and the queen
AYÇA TAYANÇ BUZ
Doktora
Türkçe
1998
Veteriner Hekimliğiİstanbul ÜniversitesiDoğum ve Jinekoloji (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM ŞENÜNVER
- İnfertilite geçmişi olan kedilerde bazı enfeksiyöz ajanların varlığının araştırılması
Presence of some infectious agents has been found in cats with a history of infertility
ŞEBNEM METE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Veteriner HekimliğiKırıkkale ÜniversitesiDoğum ve Jinekoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM MERT POLAT
- Bir GnRH analoğu olan Deslorelin implantının kedilerde reprodüksiyona etkisi
The effects of GnRH analogue Deslorelin implants on reproduction in domestic cats
TUĞBA SEVAL FATMA TOYDEMİR
Doktora
Türkçe
2008
Veteriner Hekimliğiİstanbul ÜniversitesiDoğum ve Jinekoloji (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. RAGIP KILIÇARSLAN