Geri Dön

Öğretmen görüşlerine göre eğitim liderlerinin sergiledikleri liderlik stilleri ve sebep oldukları örgütsel patolojiler

Leadership styles exhibited by educational leaders and the organizational pathologies they cause according to teachers' opinions

PDF İndir

  1. Tez No: 926923
  2. Yazar: ASLI YILDIZ YALÇIN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. TUNCAY YAVUZ ÖZDEMİR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Fırat Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 177

Özet

Bu araştırmanın amacı; otokratik liderlik, nevrotik liderlik ve karanlık liderlik değişkenleri arasındaki ilişkileri incelemek ve bu değişkenlerin sebep oldukları örgütsel patolojileri tespit etmektir. Araştırma, karma yöntem araştırma desenlerinden açıklayıcı sıralı desene göre tasarlanmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda ilişkisel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırma, Türkiye'nin doğusunda bir ilde görev yapan 673 lise öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nicel verileri, Otokratik Liderlik Ölçeği Ölçeği, Nevrotik Liderlik Algısı Ölçeği ve Karanlık Liderlik Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmanın nitel boyutu fenomenoloji araştırma deseni ile tasarlanmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda okul bazlı yapılan analizlere göre otokratik liderlik, nevrotik liderlik ve karanlık liderlik toplam puanlarının orta düzey olduğu tespit edilen ve iki okulda görev yapan 10 katılımcı ile çalışılmıştır. Nitel verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış taslak görüşme kılavuzu kullanılmıştır. Araştırma verilerinin nitel analizi, içerik analizi yapılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nicel analizinde SPSS 30.0, AMOS 23.0 ve Nvivo 12 Pro paket programlarından yararlanılmıştır. Nicel araştırma verileri Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi, Bootstrap Analizi, Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmada otokratik liderliğin, karanlık liderlik üzerindeki etkisinde nevrotik liderliğin boyutları olan manipülatif ve baskıcı liderlik ve aşırı duygusal ve öfkeli liderliğin aracılık rolü sınanmıştır. Araştırmanın nicel aşama bulgularına göre otokratik liderliğin karanlık liderlik üzerindeki etkisinde manipülatif ve baskıcı liderliğin kısmi aracılık etkisi saptanmıştır. Bu etki ile örgütlerde karanlık liderliğin boyutlarından olan yıkıcı liderlik, narsist liderlik ve küçük tiran liderlik uygulamalarının olduğu nitel bulgularla tespit edilmiştir. Araştırma bulgularına göre otokratik liderliğin karanlık liderlik üzerindeki etkisinde aşırı duygusal ve öfkeli liderliğin kısmi aracılık etkisi saptanmış olup bu etki ile örgütlerde karanlık liderliğin boyutlarından olan toksik liderlik, istismarcı liderlik ve etik dışı liderlik davranışlarını sergilendiği nitel bulgularla belirlenmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda elde edilen sonuçlara göre otokratik liderlik; eğitim kurumlarında örgütsel sessizlik, mobbing, brokratik yaklaşımlar, örgütsel sapma, örgütsel yabancılaşma ve örgütsel depresyon gibi patolojik durumların ortaya çıkmasına sebep olurken karanlık liderlik; örgütsel yabancılaşma, örgütsel tükenmişlik, örgütsel depresyon ve örgütsel başarısızlık patolojilerine sebep olmaktadır. Ayrıca nevrotik liderliğin boyutlarından manipülatif ve baskıcı liderlik; mobbing, örgütsel depresyon ve örgütsel yabancılaşmaya sebep olurken aşırı duygusal ve öfkeli liderlik; örgütsel yabancılaşma, örgütsel depresyon, rijidite (sertlik), örgütsel başarısızlık, sinizm ve örgütsel kriz patolojilerine sebep olduğu tespit edilmiştir. Araştırma bulguları ışığında eğitimcilere ve araştırmacılara çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Özet (Çeviri)

The aim of this study was to examine the relationships among the variables of autocratic leadership, neurotic leadership, and dark leadership, as well as to identify the organizational pathologies caused by these variables. The research was designed according to the explanatory sequential design, one of the mixed-method research designs. In the quantitative phase of the study, a correlational research model was used. The study was conducted with 673 high school teachers working in a province in eastern Turkey. The quantitative data of the study were collected using the Autocratic Leadership Scale, the Neurotic Leadership Perception Scale, and the Dark Leadership Scale. The qualitative phase of the study was designed using a phenomenological research design. For the qualitative phase, school-based analyses identified two schools where the total scores of autocratic leadership, neurotic leadership, and dark leadership were found to be at a moderate level, and 10 participants from these schools were selected. A semi-structured interview form, developed by the researcher, was used to collect qualitative data. The qualitative data were analyzed using content analysis. In the quantitative analysis, SPSS 30.0, AMOS 23.0, and Nvivo 12 Pro software packages were utilized. The quantitative data were analyzed using Pearson Product-Moment Correlation Analysis, Bootstrap Analysis, and Structural Equation Modeling (SEM). The study tested the mediating role of the dimensions of neurotic leadership manipulative and oppressive leadership and overly emotional and angry leadership in the effect of autocratic leadership on dark leadership. The quantitative findings revealed that manipulative and oppressive leadership partially mediated the effect of autocratic leadership on dark leadership. The qualitative findings further confirmed that this effect led to the emergence of destructive leadership, narcissistic leadership, and petty tyrant leadership as dimensions of dark leadership within organizations. In addition, the findings indicated that overly emotional and angry leadership partially mediated the effect of autocratic leadership on dark leadership. This effect was associated with the exhibition of toxic leadership, abusive leadership, and unethical leadership behaviors in organizations, as evidenced by the qualitative data. The qualitative findings also indicated that autocratic leadership led to the emergence of pathological conditions in educational institutions, such as organizational silence, mobbing, bureaucratic approaches, organizational deviance, organizational alienation, and organizational depression. On the other hand, dark leadership causes organizational alienation, organizational burnout, organizational depression, and organizational failure. Furthermore, among the dimensions of neurotic leadership, manipulative and oppressive leadership was found to contribute to mobbing, organizational depression, and organizational alienation, while overly emotional and angry leadership was found to contribute to organizational alienation, organizational depression, rigidity, organizational failure, cynicism and organizational crises. Based on the findings, various recommendations were provided for educators and researchers.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    454214

    Ortaöğretim müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarının incelenmesi (Gaziantep örneği)

    The study of the behaviours of teaching leadership of the secondary school principals (Gaziantep sample)

    MEHMET AYDIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Eğitim ve ÖğretimHasan Kalyoncu Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. GÜLFEM MUŞLU KAYGISIZ

  2. Tez No

    309498

    Eskişehir ili ilköğretim okulları kadın okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynaklarına göre sergiledikleri liderlik davranışları

    The leadership behaviours of women elementary school administrators in Eskişehir province depending on the sources of power they handle

    GAMZE ÖZDİL SAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YASEMİN KARAMAN KEPENEKCİ

  3. Tez No

    897692

    Ortaöğretim okullarındaki öğrencilerin gençlik liderlik özelliklerinin öğrenci algıları ve görüşlerine göre incelenmesi

    Examining the youth leadership characteristics of students in secondary schools according to student perceptions and opinions

    ZERRİN KANDEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SONER DOĞAN

  4. Tez No

    511343

    Invitational leadership practices at a school of foreign languages from a gendered perspective: A case study

    Bir yabancı diller yüksek okulundaki katılımcı liderlik uygulamalarının toplumsal cinsiyet çerçevesinde incelenmesi: Bir durum çalışması

    ZÜBEYDE DURNA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Kadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÖLGE SEFEROĞLU

  5. Tez No

    843144

    Liderlik etme motivasyonu ile çalışma ortamı ve liderlik öz-yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Investigation of the relationship between motivation to lead, work environment and leadership self-efficacy

    CANSU GÖBEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÖKHAN ARASTAMAN

Geri Dön