Okul binalarında güçlendirme, yıkım-yeniden yapım kararı için bir değerlendirme modeli oluşturulması
Creating an evaluation model for reinforcement, demolition-reconstruction decisions in school buildings
- Tez No: 926994
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HALİL NOHUTCU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mühendislik Bilimleri, İnşaat Mühendisliği, Engineering Sciences, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 177
Özet
Türkiye, coğrafi konumunun doğal bir sonucu olarak deprem, heyelan, çığ ve sel gibi afetleri sık sık yaşamaktadır. Afet olaylarının meydana gelmesini önlemek ve sıklığını azaltmak neredeyse imkansızdır. Bu konuda yapılabilecek şey, meydana gelmesi muhtemel doğa olayının niteliğini anlamak ve yol açabileceği kayıp ve zararların etkilerini azaltmaya yönelik çalışmalar yapmak olmalıdır. Dünyanın aktif deprem kuşakları üzerinde yer alan ülkemiz de dahil olmak üzere pek çok ülkede, mevcut yapı stokunun önemli bir kısmı depreme karşı yeterince dayanıklı değildir. Bu binalardan bazıları yapısal açıdan – yönetmelik koşulları – yetersiz iken, bazıları ekonomik ömrünü tamamlamış veya işlevsel olarak kullanıcı beklentilerini karşılamaktan oldukça uzak olabilmektedir. Bahse konu bu binalar için güçlendirme veya yıkım-yeniden inşa kararıyla karşı karşıya kalınmaktadır. Alınacak bu karar genellikle ekonomik verilere dayalı olarak gerçekleşmektedir. Tez araştırmasına konu edilen bu çalışma, güçlendirme gereksinimi olan okul binaları için bir değerlendirme modeli önermektedir. Model, depreme karşı güçlendirme gereksinimi olan mevcut okul binaları için, Yapısal/Fiziksel, İşlevsel/Mimari, Çevresel/Enerji ve Ekonomik seviyede toplam 4 (dört) performans göstergesi ve bu göstergelere bağlı 23 (yirmi üç) alt kriterlerle ilişkili olarak değerlendirme ve yüzdesel bir ağırlık ile durum tespiti yapılmasına imkân tanımaktadır. Çalışma beş ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; araştırma konusuna dair genel bilgiler ile birlikte araştırmanın amacı, önemi ve kapsamı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ayrıca araştırma konusuna dair güncel literatür taramasına yer verilmiştir. İkinci bölümde; güçlendirme kavramı ve güçlendirmeye duyulan gereksinim açıklanarak, kamu binalarının durumundan bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde karar verme kavramı ile çok kriterli karar verme yöntemleri hakkında bilgilere yer verilmiştir. Dördüncü bölüm; önerilen tez araştırma modelinin yapısı ve modeli oluşturan bileşenlerin tanımlanarak, kavramsal çerçevenin oluşturulduğu, modelin ortaya konulduğu bölümdür. Bu bölümde, karar destek modelinin oluşturulması için kullanılan yöntem, ölçek, alan ve anket çalışmalarına dair bilgiler detaylı bir şekilde anlatılmıştır. Temel performans göstergeleri (Yapısal/Fiziksel, İşlevsel/Mimari, Çevresel/Enerji ve Ekonomik) olarak tanımlanan ve alt kriterlerin önem ağırlıklarının belirlenmesine yönelik hazırlanan, alanında son derece uzman kişilerin bilgi, deneyim ve tecrübelerinden yararlanılarak gerçekleştirilen anket sonuçları, AHP adımları ile Super Decisions yazılımına işlenmiş, böylece önerilen Y.İ.Ç.E. (Yapısal-Y, İşlevsel-İ, Çevresel-Ç, Ekonomik-E) değerlendirme modeli için kullanılacak katsayı değerleri elde edilmiştir. Ayrıca her bir alt kritere ait mevcut durum seviyelerinin belirlenmesine yönelik, likert (5'li) ölçeği yardımıyla hazırlanan skor sayı puanları belirlenmiştir. Beşinci ve son bölümde; önerilen değerlendirme modeli örnek okul binalarına (kamu binaları) uygulanmış, uygulamaya konu her binaya ait bilgiler yardımıyla, mevcut durumları için, Yapısal Performans Puanı (Y.P.P.), İşlevsel Performans Puanı (İ.P.P.), Çevresel Performans Puanı (Ç.P.P.) ve Ekonomik Performans Puanı (E.P.P.) hesaplanabilmiştir. Ayrıca temel performans göstergelerine dair önem ağırlıkları yardımıyla bina Y.İ.Ç.E. puanı de belirlenmiştir. Deprem performans analizi sonuçlarına göre güçlendirme gereksinimi olan binaların Yapısal, İşlevsel, Çevresel ve Ekonomik göstergelere dayalı mevcut durum performans seviyelerinin belirlenmesine yönelik bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Güçlendirme gereksinimi olan okul binaları için verilecek GÜÇLENDİRME veya YIKIM-YENİDEN İNŞA kararının alınmasında, mevcut yöntemlerin yanında, tez araştırmasıyla ortaya konulan karar destek modeli“Y.İ.Ç.E.”Puanının' da kullanılabileceği ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
Türkiye experiences frequent disasters such as earthquakes, landslides, avalanches and floods as a natural consequence of its geographical location. It is almost impossible to prevent the occurrence and reduce the frequency of disaster events. What can be done in this regard should be to understand the nature of the natural event that is likely to occur and to work towards reducing the effects of the losses and damages it may cause. In other countries, such as our country, which is located in geographies located in active earthquake zones around the world, a large part of the existing building stock is not sufficiently resistant to earthquakes. While some of these buildings are structurally inadequate - in terms of regulatory requirements - some of them may have completed their economic life or may be functionally far from meeting user expectations. These buildings are faced with the decision of retrofitting or demolition-reconstruction. This decision is usually based on economic data. This study, which is the subject of thesis research, proposes an evaluation model for school buildings in need of reinforcement. The model allows evaluation and determination of the situation with a percentage weight for existing school buildings in need of reinforcement against earthquakes, in relation to a total of 4 (four) performance indicators at Structural/Physical, Functional/Architectural, Environmental/Energy and Economic levels and 23 (twenty-three) sub-criteria related to these indicators The study consists of five main chapters. In the first chapter; the purpose, importance and scope of the research are tried to be revealed together with general information about the research topic. In addition, a review of the current literature on the research topic is given. In the second chapter, the concept of retrofitting and the need for retrofitting are explained and the situation of public buildings is mentioned. In the third chapter, information about the concept of decision making and multi-criteria decision making methods is given. Chapter four is the chapter in which the structure of the proposed thesis research model and the components of the model are defined, the conceptual framework is created and the model is presented. In this section, information on the methodology, scale, field and survey studies used to create the decision support model is explained in detail. The survey results, which were prepared for determining the importance weights of the key performance indicators Structural/Physical, Functional/Architectural, Environmental/Energy and Economic and sub-criteria, and which were prepared by utilizing the knowledge, experience and experience of highly specialized experts in the field, were processed into Super Decisions software with AHP steps, thus coefficient values to be used for the proposed Y.İ.Ç.E. (Structural-Y, Functional-I, Environmental-Ç, Economic-E) evaluation model were obtained. In addition, the score number points prepared with the help of Likert (5-point) scale to determine the current situation level for each sub-criteria were determined. In the fifth and final section; the proposed evaluation model was applied to sample school buildings (public buildings) and with the help of the information of each building subject to the application, Structural Performance Score (Y.P.P.), Functional Performance Score (İ.P.P.), Environmental Performance Score (Ç.P.P.) and Economic Performance Score (E.P.P.) could be calculated for their current status. In addition, with the help of the importance weights for the key performance indicators, the building Y.İ.Ç.E. score was also determined. According to the results of earthquake performance analysis, a research was conducted to determine the current status performance levels of buildings in need of reinforcement based on structural, functional, environmental and economic indicators. In addition to the existing methods, it was revealed that the decision support model“Y.I.Ç.E.”Score, which was put forward by the thesis research, can be used in making the decision of REINFORCEMENT or DEMOLITION-RECONSTRUCTION for school buildings in need of reinforcement.
Benzer Tezler
- Güçlendirme / yıkım – yapım kararının belirlenmesine yönelik bir model önerisi
A model proposal for the determination of decision about reinforcement / demolition - construction
ZÜLEYHA YILMAZ
- Kentsel dönüşüm kapsamındaki binaların performanslarının doğrusal elastik olmayan hesap yöntemiyle belirlenmesi
Seismic performance assessment of reinforced concrete buildings under the urban renewal law by nonlinear time history analysis
DENİZ CAYMAZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
İnşaat MühendisliğiYıldız Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZEYNEP FIRAT ALEMDAR
- Betonarme okul binalarında güçlendirme ilkelerinin 2007 ve 2019 Türk deprem yönetmeliklerine göre karşılaştırılması
Comparison of strengthening design principles in reinforced concrete school buildings according to the 2007 and 2019 Turkish earthquake regulations
MUSTAFA ESAT COŞKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İnşaat MühendisliğiKarabük Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENOL GÜRSOY
- Mevcut betonarme okul binalarında güçlendirme perdelerinin etkinliğinin doğrusal olmayan dinamik analiz ile irdelenmesi
Investigation of the rc infill wall effectiveness in the rehabilitation of existing rc school buildings employing nonlinear dynamic analyses
ORKUN GÖRGÜLÜ
Doktora
Türkçe
2015
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEYZA TAŞKIN AKGÜL
- Okul binalarında uygulanan güçlendirme yöntemlerinin karşılaştırmalı analizi
Comparative analysis of reinforcement methods applied in school buildings
YASİN KARATEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İnşaat MühendisliğiKocaeli Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİLAL MEYDANLI ATALAY