Tanzimat aydınlarının eğitime dair fikirleri ve bunların II. Abdülhamit Dönemi eğitim politikalarına tesirleri
The ideas of tanzimat intellectuals on education and their influence on the educational policies of Abdülhamit II
- Tez No: 927142
- Danışmanlar: PROF. DR. NECDET HAYTA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Tarih, Education and Training, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Tanzimat dönemi tarih araştırmaları uzun zamandır önemli bir çalışma sahası olarak araştırmacıların ilgisini çekmiştir. Bu çalışmaların ağırlığı genellikle kurumsal oluşum ve dönüşümlerden oluşmaktadır. Eğitime dair yenileşme sürecine ilgi görece daha zayıf kalmıştır. Ayrıca Osmanlı aydınlarının fikirleri de genellikle ya politik düzeyde ya da edebiyat düzleminde ele alınmıştır. Osmanlı son yüzyılının en uzun süre hükümdarlık yapan sultanı II. Abdülhamit de yine bu siyasi tartışmalardan payını almıştır. Bu çalışmada Osmanlı'daki eğitim reformlarını ve aydınların eğitimle ilgili görüşlerini anlamak için döneme ait arşiv belgeleri, resmi nizamnameler, gazeteler, layihalar ve anılar incelenmiş, bu alanda yazılmış çalışmalar taranmıştır. Ayrıca, II. Abdülhamit dönemi eğitim politikaları, Osmanlı'nın çağdaşları olan devletlerin eğitim sistemleriyle karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Çalışma, Tanzimat aydınlarının eğitim hakkındaki görüşlerinin yalnızca teorik düzeyde değil, uygulamada nasıl bir karşılık bulduğunu anlamaya yönelik analitik bir çerçeve sunmaktadır. Çalışmanın bulgularına göre, Tanzimat reformları eğitim alanında önemli değişiklikler getirmiş, ancak bu reformlar daha çok pragmatik amaçlara hizmet etmiştir. II. Abdülhamit döneminde eğitim politikaları, Osmanlı toplumunu güçlendirmek, Müslüman tebaanın rekabet gücünü artırmak ve merkezi yönetimin taşradaki kontrolünü sağlamlaştırmak için bir araç olarak kullanılmıştır. Bu süreçte, modern eğitim kurumları kurulmuş, ancak müfredatta geleneksel ve İslami değerlere vurgu artmıştır. Osmanlı aydınlarının eğitim hakkındaki görüşleri teorik ve pratik düzeyde çeşitlilik göstermiş, ancak ortak paydaları eğitimin devletin bekası için kritik olduğu inancı olmuştur.
Özet (Çeviri)
Historical research on the Tanzimat period has long attracted the attention of researchers as an important field of study. These studies have generally focused on institutional formations and transformations. Interest in the process of educational modernization has been relatively weaker. Moreover, the ideas of Ottoman intellectuals have generally been dealt with either at the political level or at the literary level. Abdülhamit II, the longest reigning sultan of the last century of the Ottoman Empire, also has his share of these political debates. In this study, in order to understand the educational reforms in the Ottoman Empire and the views of intellectuals on education, archival documents, official decrees, newspapers, layihas and memoirs of the period are analyzed and studies written in this field are reviewed. In addition, the educational policies of Abdülhamid II's period are evaluated by comparing them with the educational systems of the states that are contemporaries of the Ottoman Empire. The study provides an analytical framework to understand how the Tanzimat intellectuals' views on education are realized not only at the theoretical level but also in practice. According to the findings of the study, the Tanzimat reforms bring significant changes in the field of education, but these reforms serve mostly pragmatic purposes. During the reign of Abdülhamid II, education policies are used as a tool to strengthen Ottoman society, increase the competitiveness of Muslim subjects and consolidate the central government's control over the provinces. In this process, modern educational institutions are established, but the emphasis on traditional and Islamic values increases in the curriculum. Ottoman intellectuals' views on education vary at the theoretical and practical levels, but their common denominator is the belief that education is critical for the survival of the state.
Benzer Tezler
- Tanzimat'tan II. Meşrutiyet dönemine Türk roman ve hikâyesinde çocuk ve çocuk eğitimi
Child and child education in Turkish novel and short stories from Tanzimat to the second constitutional period
CEYLAN AYDIN
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SABAHATTİN ÇAĞIN
- Les influences du siecle des lumieres sur les intellectuels Turcs: Şinasi, Namık Kemal et Ziya Paşa
Fransız aydınlanma döneminin Türk aydınlanmacılar Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa üzerindeki etkileri
BİRCAN GÜRKAL
Doktora
Fransızca
2020
TarihÇukurova ÜniversitesiFransız Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEDİHA ÖZATEŞ
- Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türkiye'de Darwin algısı (1859-1938)
Reception of Darwin in Turkey: From Tanzimat to republic (1859-1938)
CEMİL OZAN CEYHAN
Doktora
Türkçe
2022
Siyasal Bilimlerİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAMIK SİNAN TURAN
- Türk harf inkılabı üzerine tarihsel/sosyolojik bir inceleme
A historical / sociological examination on Turkish alphabet revolution
ADNAN GÜLER
- Tanzimat'tan Cumhuriyet'e kadın hayatına dair yazılan fikrî eserlerin feminist teoriye göre incelenmesi
Investigation of intellectual works written on women's life from Tanzimat era to Republic period according to feminist theory
ZEYNEP ZİLAN ÖZYAĞCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT KOÇ