Beğeni hiyerarşileri bağlamında Türk halk müziğinin toplumsal konumu
The social position of Turkish folk music in the context of hierarchies of taste
- Tez No: 927440
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BARIŞ GÜRKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Sosyoloji, Music, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Müziği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 376
Özet
Beğeni hiyerarşileri tezine göre müzik beğenileri, kültürel alanlardaki bütün beğeniler gibi toplumsal tabakaların kendi kimlik inşalarında ve hiyerarşik konumlanmalarında diğer tabakalara yönelik çektikleri duvar olarak kullanılan en belirleyici sembollerden, işaretleyicilerden biri şeklinde değerlendirilir. Yani müzik beğenisi, salt estetik dinamiklerle ortaya çıkan belirlenimlerin bir sonucu olmaktan öte sosyolojik anlamlar içeren yargılardır. Bu, tüm dünyada çeşitli dönemlerde olduğu gibi Türkiye'de de gözlemlenebilecek bir olgudur. Alandaki diğer müzik türleri gibi Türk halk müziği de Türkiye'deki tabakalaşmalar içerisinde belirli grupların, belirli dönemlerde kendi konumlarını korumak ve diğer gruplarla aralarına duvar çekmek için kullanmayı tercih ettiği önemli kültürel araçlardan birisidir. Dolayısıyla, tüm müzik türlerinde olduğu gibi, Türk halk müziğinin beğenisi ve konumu da yalnızca bir ses organizasyonu olmanın ötesinde, toplumsal bir görevi ve derin anlamları temsil etmektedir. Köyden kente göç hareketlerinin yoğunlaştığı 1950'li yıllarda Türk halk müziğinin kentteki vatandaşlar tarafından köylülükle ilişkilendirilerek kentli-köylü kimliklerinin pekiştirilmesi ve sonraki yıllarda Türk halk müziğinin akademik düzeyde eğitimi verilen meşru bir müzik türü haline gelmesi, beğeni hiyerarşilerinin Türkiye'de bir süreç olarak tamamlanmayan ve güncellenen bir olgu olarak işlediğini gözler önüne serer. Bu çalışma yukarıda ifade edilen bağlamdan hareketle, Türkiye müzik alanındaki beğeni hiyerarşileri kapsamında Türk halk müziğinin toplumsal konumunun ne olduğu sorusundan yola çıkılarak hazırlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle toplumsal tabakalaşma ve beğeni hiyerarşileri hakkında genel bir çerçeve çizilerek Türkiye müzik alanının hangi toplumsal dinamiklerle, ne şekilde biçimlendiği tartışılmıştır. Müzik türlerinin hiyerarşik konumlanmasında, türü temsil eden toplumsal grubun konumu ve statüsü ile doğrudan bir ilişki olduğu görüşünden yola çıkılarak Türk halk müziği ve Türkiye'deki diğer müzik türleri ile eşleşen 482 katılımcının toplumsal konumu, yaşam tarzları ve müzik beğenileri ile ilişkili veriler toplanmıştır. Anket yöntemi ile toplanan veriler istatistiki verilere dönüştürülerek çözümlenmiştir. Sonuç olarak Türkiye müzik alanını oluşturan her türün benzer yaşam tarzlarına ve beğeni davranışlarına sahip bireyler tarafından alımlandığı ve temsil edildiği; farklı müzik beğenilerine sahip bireylerin farklı yaşam tarzları ve beğeni davranışları sergilediği tespit edilmiştir. Bu tespit ile birlikte Türkiye müzik alanında beğeni hiyerarşilerinin nasıl konumlandığı gözler önüne serilmeye çalışılmıştır. Ayrıca geçmiş dönemde köylülükle ilişkilendirilen ve kent yaşamında meşruluğu sorgulanan Türk halk müziğinin bugün kültürel, ekonomik, sosyal ve simgesel sermayeleri bakımından avantajlı konumda bulunan bireyler tarafından temsil edildiği; farklı müzik beğenilerine sahip bireyler tarafından yüksek prestijli ve meşru bir müzik türü olarak değerlendirildiği sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
According to the thesis of hierarchies of taste, musical tastes, like all tastes in cultural fields, are considered as one of the most decisive symbols and markers used by social strata in their identity construction and hierarchical positioning as the wall they draw against other strata. In other words, music appreciation is not only a result of determinations arising from aesthetic dynamics, but also judgments that contain sociological meanings. This is a phenomenon that can be easily observed in Turkey as it has been observed in various periods all over the world. Like other music genres in the field, Turkish folk music is one of the most important cultural tools that certain groups within the stratifications in Turkey prefer to use in order to protect their own positions and to build walls between them and other groups. Therefore, as with all genres of music, the taste and position of Turkish folk music represents a social task and deeper meanings beyond being merely an organization of sound. The fact that in the 1950s, when migration from rural to urban areas intensified, Turkish folk music was associated with the peasantry by citizens in the city, reinforcing urban-villager identities, and that in the following years Turkish folk music became a legitimate genre of music taught at the academic level reveals that hierarchies of taste operate in Turkey as an incomplete and updated phenomenon. Based on the above-mentioned context, this study has been prepared by starting from the question of what the social position of Turkish folk music is within the scope of hierarchies of taste in the field of music in Turkey. For this purpose, firstly, a general framework about social stratification and hierarchies of taste is drawn and the social dynamics and the ways in which the music field in Turkey is shaped are discussed. Based on the view that the hierarchical positioning of music genres is directly related to the position and status of the social group representing the genre, data on the social position, lifestyles and musical tastes of 482 participants matched with Turkish folk music and other music genres in Turkey were collected. The data collected through the questionnaire method were analyzed by transforming them into statistical data. As a result, it has been determined that all genres that make up the field of music in Turkey are perceived and represented by individuals with similar lifestyles and taste behaviors, while individuals with different music tastes exhibit different lifestyles and taste behaviors. With this determination, it has been tried to reveal how hierarchies of taste are positioned in the Turkish music field. In addition, it was concluded that Turkish folk music, which was associated with the peasantry in the past and whose legitimacy was questioned in urban life, is now represented by individuals who are in an advantageous position in terms of their cultural, economic, social and symbolic capital, and is considered as a high prestige and legitimate music genre by individuals with different musical tastes.
Benzer Tezler
- İstanbul'da caz müziği arzı ve kültürel sermaye ilişkisi
Jazz music in İstanbul and cultural capital relationship
FATMA ÖZEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MüzikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYA FIRAT ŞANNAN
- Xwendineke Baxtînyen di sê romanên kurdî de
Üç kürt romanının Bahtinyen bir okuması
ÜMRAN ALTINKILIÇ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2015
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAYRULLAH ACAR
- Xwendineke baxtînyen di Sê romanên Kurdî de
Üç Kürt romanının bahtinyen bir okuması
ÜMRAN ALTINKILIÇ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2015
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAYRULLAH ACAR
- Toplumsal cinsiyet bağlamında 1970'lerden 2000'lere Türkiye çağdaş sanatında kadın sanatçılar
Women artists in contemporary art of Turkey from 1970s to 2000s in the context of gender
ESRA YILDIZ
Doktora
Türkçe
2012
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP KUBAN
- Critical craft: Disruptive practices of careful making
Eleştirel zanaat: Dikkatli üretimin ezber bozan uygulamaları
SAMUEL WILLIAM PRICE
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SIDIKA ASLIHAN ŞENEL
DOÇ. DR. BİHTER ALMAÇ