Türkiye'de yayılış gösteren iki endemik sempervivum türü (s. brevipilum & s. gillianiae) (crassulaceae) üzerinde morfolojik ve anatomik araştırmalar
Morphological and anatomical studies on two endemic sempervivum species (s. brevipilum & s. gillianiae) (crassulaceae) distributed inTtürkiye
- Tez No: 927522
- Danışmanlar: PROF. DR. NEZAHAT KANDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Anatomi, Biyoloji, Anatomy, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Amasya Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Bu çalışmada, morfolojik özellikleri bakımından birbirine çok benzer olan iki Sempervivum L. (Ömür çiçeği) türünün (Sempervivum brevipilum ve S. gillianiae) vejetatif ve generatif organlarının morfolojik, anatomik ve tüy özellikleri karşılaştırılmıştır. Türkiye'ye endemik olan bu iki türden S. brevipilum İran-Turan elementi, S. gillianiae ise Öksin elementidir. Taksonların kök, gövde, yaprak, sepal, petal ve tüy yapıları ayrıntılı olarak incelenmiştir. Morfolojik incelemeler taze bitki ve herbaryum örnekleri üzerinde ışık ve stereo mikroskopları kullanılarak yapılmıştır. Anatomik incelemelerde ise taze bitki örnekleri ve %70'lik alkol materyalleri kullanılmıştır. Anatomik çalışmalarda, taksonların kök, gövde, rozet yaprak, sepal ve petallerinden enine, rozet yaprak, sepal ve petallerin üst ve alt yüzeylerinden yüzeysel kesitler alınmıştır. Morfolojik incelemelerde taksonların bitki boyu, kök boyu ve yapısı, stolon yapısı ve çapı, rozet çapı, rozet yapraklarının durumu (yaygın ve toplu), şekli, rengi, sayısı, eni ve boyu, tüylülük durumu, gövde boyu ve rengi, gövde yapraklarının eni, boyu ve rengi, gövde üzerindeki salkımdaki çiçek sayısı, sepallerin rengi, eni ve boyu, sepallerin uç yapısı, etlilik durumu, petal rengi, uç yapısı, petallerin sayısı, boyu, filament rengi, stamen boyu ve sayısı, ovaryumun yapısı ve boyu, stilus boyu, dişi organ boyu, yetiştiği habitatlar, yükseklik, çiçeklenme zamanı gibi farklı morfolojik özellikler belirlenmiştir. Ayrıca bu türlerin vejetatif ve generatif organlarına ait rozet yaprakların kıvrık ve etli olması, rozet yaprakların uç yapıları, kök rengi, gövdenin dik ve yoğun tüylü olması, gövde yaprak yapısı ve tüylülük durumu, pedisel boyu, sepallerin bitişik olması, tüylülük durumu ve sayısı, petallerin serbest olması, eni, şekli ve tüylülük durumu, anterlerin rengi ve filamentlere bağlanma durumu, meyve yapısı ve tohum sayısı, rengi ve boyu gibi benzer özelliklere rastlanmıştır. İki türün rozet yapraklarının hem üst hem de alt yüzeylerinde anizositik yapıda stomalar görülmüştür. Stomaların komşu hücrelerinin kenarları S. brevipilum da düz iken, S. gillianiae de ise hafif dalgalıdır. Türlerin mezofili unifasiyal yapıdadır. İki türün vejetatif ve generatif organlarında yoğun olarak tanenlere ve çok hücreli biseriat ve uniseriat salgı tüyleri bulunmuştur. Ayrıca sap ve baş hücre sayısı bir ve iki olan kapitat salgı tüyleri tespit edilmiştir. Kökteki periderma ve korteks tabaka sayısı, periderma eni ve boyu, korteks parankima çapı, kökteki ksilem trake çapı, tanenlerin yoğun olup olmaması, gövdedeki kutikula tabaka yapısı ve mikropapillaların bulunup bulunmaması, korteks tabaka sayısı, ksilemin düz veya dalgalı olması, biseriat salgı tüylerinin kenar yapısı (düz veya mikropapillalı), epidermis hücre çapı, öz parankima ve ksilem trake çapı, rozet yaprağın üst ve alt epidermis hücrelerinin boyu, şekli ve kenar yapısı, kutikula kalınlığı, mezofil parankima çapı, stomaların eni ve boyu, rozet yaprak ve sepalin mezofil tabakası sayısı ve şekli, sepal ve rozet yapraklardaki stomaların komşu hücrelerinin kenar yapısı, sepallerde üst epidermis hücre boyu, alt epidermis hücresinin eni ve boyu, petallerin kutikula tabakasının ince veya kalın olması, petalin epidermis hücre çapı ve çeper yapısı, mezofil tabaka sayısı iki tür arasında önemli ayırt edici anatomik karakterler olarak saptanmıştır. Bu iki türün vejetatif ve generatif organlarında görülen çok hücreli biseriat ve çok hücreli uniseriat salgı ve kapitat salgı tüylerinin uzunluklarında farklılıklar olduğu saptanmıştır. Şöyleki; gövde de çok hücreli biseriat kısa salgı tüylerinin, rozet yaprakların kenarlarındaki çok hücreli uzun uniseriat ve çok hücreli biseriat uzun salgı ve uzun kapitat salgı tüylerinin, yaprağın üst yüzeyindeki laminadaki çok hücreli kısa uniseriat ve kapitat salgı tüylerinin, apeksteki çok hücreli biseriat kısa salgı tüylerinin, sepaldeki (lamina) çok hücreli biseriat uzun ve petaldeki (lamina) çok hücreli biseriat kısa salgı tüylerinin uzunluğunda iki takson arasında anlamlı farklılıkların olduğu istatiksel analizlerle belirlenmiştir (p
Özet (Çeviri)
In this study, the morphological, anatomical and trichome characteristics of the vegetative and generative organs of two Sempervivum L. (Life flower) species (Sempervivum brevipilum and S. gillianiae), which are very similar to each other in terms of morphological characteristics, were compared. Of these two species endemic to Türkiye, S. brevipilum is the Irano-Turanian element, S. gillianiae is the Euxine element. The root, stem, leaf, sepal, petal and trichome structures of the taxa were examined in detail. Morphological examinations were made on fresh plants and herbarium specimens using light and stereo microscopes. Fresh plant specimens and 70% alcohol materials were used in anatomical examinations. In anatomical studies, cross-sections were taken from the root, stem, rosette leaf, sepal and petals of taxa, surface sections were taken from the upper and lower surfaces of leave, sepal and petals. In morphological studies, different morphological features such as plant height, root length and structure, stolon structure and diameter, rosette diameter, condition of rosette leaves (common and collective), shape, color, number, width and lenght, hairiness, stem height and color, width, length and color of stem leaves, number of flowers in the panicle on the stem, color, width and length, fleshy condition, the tip structure of the sepals, color, length, tip structure, number of petals, length, filament color, stamen length and number, ovary structure and length, stylus length, female organ length, habitats, height, flowering time were determined. In addition, similar characteristics were found in the vegetative and generative organs of these species, such as rosette leaves are curled and fleshy, tip structures of rosette leaves, root color, stem is erect and densely hairy, stem leaf structure and pubescence, pedicel length, sepals are adjacent, pubescence and number of sepals, free petals, petal width, shape and hairiness, anther color, attachment to filaments, fruit structure and number of seeds, color and length. Anisocytic stomata were observed on both upper and lower surfaces of the rosette leaves of the two species. The edges (walls) of the adjacent cells of the stomata are straight in S. brevipilum, while they are slightly undulate in S. gillianiae. The mesophyll of the species is unifacial structure. In the vegetative and generative organs of the two taxa, tannins and multicellular biseriate and uniseriate glandular trichomes were densely found. In addition, capitate glandular trichomes with one and two stalk and head cells were detected. The number of periderm and cortex layers in the root, periderma width and length, cortex parenchyma diameter, xylem tracheal diameter in the root, whether tannins are dense or not, the cuticle layer structure in the stem and whether micropapillae are present or not, the number of cortex layers, whether the xylem is straight or undulate, the edge structure of biseriate glandular trichomes (straight or micropapillae), epidermis cell diameter, core parenchyma and xylem trachea diameter in the stem, the length, shape and edge structure of the upper and lower epidermis cells of the rosette leaf, cuticle thickness, mesophyll parenchyma diameter, stomata width and length, the number and shape of the mesophyll layer of the rosette leaf and sepal, the wall structure of the adjacent cells of the stomata in the sepals and rosette leaves, upper epidermis cell length, width and length of lower epidermis cell in sepals, the thinness or thickness of the cuticle layer of the petals, epidermis cell diameter, wall structure of epidermis cells of petal and the number of mesophyll layers were determined as important distinguishing anatomical characters between the two species. It has been determined that there are differences in the lengths of multicellular biseriate and multicellular uniseriate glandular and capitate glandular trichomes seen in the vegetative and generative organs of these two species. Namely; multicellular biseriate short glandular trichomes on the stem, multicellular long uniseriate and multicellular biseriate long glandular and long capitate glandular trichomes on the margins of rosette leaves, multicellular short uniseriate and capitate glandular trichomes on the blade on the upper surface of the leaf, multicellular biseriate short glandular trichomes at the apex, multicellular biseriate long glandular trichomes on the sepal (blade) and multicellular biseriate short glandular trichomes on the petal (blade), and statistical analyses determined that there were significant differences between the two species (p
Benzer Tezler
- İki endemik Rhaponticoides türünün (R. mykalea hub.-mor. ve R. hierroi Vaill.) antimikrobiyal, antioksidan etkisinin incelenmesi ve toplam fenol bileşik miktarının belirlenmesi
Determination of antimicrobial and antioxidant effect and total phenolic contents of two endemic Rhaponticoides species (R. mykalea hub.-mor. and R. hierroi Vaill.)
NECLA SEGGINGER
- Türkiye'de yayılış gösteren endemik Muscari aucheri (boiss.) baker ve Muscari discolor boiss. ve Hausskn türlerinin anatomik özellikleri
The anatomical characteristics of endemics Muscari aucheri (boiss.) baker and Muscari discolor boiss. and Hausskn species distributed in Turkey
RABİA AÇIKGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
BiyolojiSelçuk ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KÜÇÜKÖDÜK
- Türkiye'nin Silene L. (Caryophyllaceae) cinsi Brachypodae boiss. ve Auriculatae boiss. seksiyonları üzerinde biyosistematik çalışmalar
Biosystematic studies on genus Silene L. (Caryophyllaceae): Sectio brachypodae boiss. and Auriculatae boiss.
SEMRA KILIÇ
- Türkiye'de yayılış gösteren Scabıosa L. sensu lato (Caprıfolıaceae) cinsinin taksonomik revizyonu
Taxonomic revision of the genus Scabiosa L. sensu lato distributed in Turkey
JALE ÇELİK
- Türkiye'de yayılış gösteren Spermophilus Cuvier, 1825 (Mammalia: Rodentia) cinsi türlerinin sitogenetik analizleri
Cytogenetics analyses of the genus Spermophilus Cuvier, 1825 (Mammalia: Rodentia) species distributed in Turkey
CEMİL ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
BiyolojiHitit ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞAFAK BULUT