Sovyetler Birliği döneminde muhaceretteki Azerbaycan aydınlarının siyasi faaliyetleri
Political activities of emigrated Azerbaijani intellectuals in the Soviet Union era
- Tez No: 927750
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRE AYKOÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, Uluslararası İlişkiler, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 215
Özet
1918 yılında kurulmuş olan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin Sovyetler Birliği Kızıl Ordusu tarafından 1920 senesinde işgal edilmesi neticesinde, hürriyet ve bağımsızlık sevdalısı birçok Azerbaycan Türkü vatanlarını terk etmek zorunda kalmıştır. Kendi ülkelerinde edebi, siyasi ve içtimai faaliyetlerini devam ettiremeyeceğini fark eden bazı siyasi kişiler, yazarlar ve alimler Sovyet ideolojisinin baskı temelli yönetimini kabul etmemiş, verdikleri mücadeleleri içinde bulundukları olumsuz şartlar nedeniyle yurtdışında devam ettirmeye çalışmışlardır. Azerbaycan'ın Ruslar tarafından 27 Nisan 1920 senesinde işgal edilmesinden sonra, başka ülkelere muhacerette bulunan bu aydınlar, Azerbaycan muhaceretinde yeni ve farklı bir döneme girmişlerdir. Bahsi geçen bu dönemde AHC kurucusu ve başkanı olan Mehmet Emin Resulzade, ülkenin önde gelen aydınlarını, Azerbaycan'ın hürriyeti uğruna mücadele için yurtdışındaki destek görebildikleri ülkelerde örgütleme yolunu seçmiştir. Azerbaycan muhaceret döneminde bu insanlara kucak açan, mücadelelerini destekleyen ve mücadelelerinde büyük pay sahibi olan ülke Türkiye olmuştur. Azerbaycan aydınları 1930'lu yıllarda Türkiye'de sürekli bir şekilde dergiler çıkararak muhacerette bulunmuşlar, bu ülkede yakaladıkları olumlu ortamı olabildiğince verimli bir şekilde kullanmışlardır. Resulzade tarafından 1923 tarihinde İstanbul'da çıkarılan“Yeni Kafkasya”mecmuası ile beraber başlayan Azerbaycan siyasi muhaceret yayınları, Resulzade önderliğinde İstanbul'da yayınlanan“Azeri Türk”ve“Odlu Yurt”dergileri ile faaliyet göstermeye devam etmiştir. Ancak bir süre sonra Sovyetlerin Türkiye'ye uyguladığı baskılar sonucu bu aydınlar Türkiye'yi terk etmek zorunda kalsa da Türkiye'ye olan bağlılıkları devam etmiştir. Bahsi geçen Azerbaycanlı aydınların en ileri gelenleri Ali Bey Hüseyinzade ve Mehmet Emin Resulzade olarak bilinmektedir. Azerbaycanlı aydınlar II. Dünya Savaşı'ndan sonra Ankara'da da teşkilatlanmış ve milli mücadelelerini fikri temelde devam ettirmişlerdir.
Özet (Çeviri)
The occupation of the Azerbaijan Democratic Republic, which was established in 1918, by the Red Army of the Soviet Union in 1920, many Azerbaijani Turks, who were fond of freedom and independence, had to leave their homeland. Realizing that they could not continue their literary, political and social activities in their own nation, some political figures, writers and scholars did not accept the oppression-based management of the Soviet ideology and tried to continue their struggles abroad. After the occupation of Azerbaijan by the Russians on April 27, 1920, intellectuals who immigrated to other countries began a new and different period in Azerbaijani immigration. Mehmet Emin Resulzade, who was the founder and chairman of the AHC in this period, gathered the leading intellectuals of the country abroad to fight for the freedom of Azerbaijan. The country that had a great importance in the period of immigration to Azerbaijan was Turkey, which supported the struggle in immigration by constantly publishing magazines in the 1930's. Azerbaijan political immigration publications, which started with the“Yeni Caucasus”magazine published by Resulzade in Istanbul in 1923, continued to operate with the“Azeri Türk”and“Odlu Yurt”magazines published under the leadership of Resulzade. However, after a while, these intellectuals had to leave Turkey as a result of the pressure exerted by the Soviets on Turkey, but their loyalty to Turkey continued. The aforementioned Azerbaijani intellectuals, primarily Ali Bey Hüseyinzade and Mehmet Emin Resulzade, were reorganized in Ankara after the Second World War and continued their national struggle on an intellectual basis.
Benzer Tezler
- Sovyetler Birliği Döneminde yazılan ' Kazirgi Kazak Tili ' adlı gramer kitabı üzerine karşılaştırmalı dil incelemesi
The language analysis with comparasion of the grammar book called 'Kazirgi Kazakh Tili ' written during the era of the union Soviet Socialist Republics
NERMİN ERCAN
Doktora
Türkçe
2015
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. UĞUR GÜRSU
- Sovyetler Birliği döneminde Karaçay ve Balkarlar
At the time of Soviet Union Karachai and Balkars
ABDULLAH TEMİZKAN
- Sovyetler Birliği Döneminde Kırgızistan
The Kyrgizistan in the period of the Soviet Socialst republic union
ARZU TEKİN
- Sovyetler Birliği döneminde Azerbaycan sinemasının kendini ortaya koyma biçimleri
Ways of Azerbaijani cinema presenting itself during the Soviet Union era
DILBAR SADIKHOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Radyo-TelevizyonAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DERYA NACAROĞLU