Türkiye'de geriatrik yaş grubunda demans maliyetlerinin ve yaşam kalitesinin belirlenmesi
Determination of dementia costs and quality of life in geriatric age group in Turkey.
- Tez No: 927793
- Danışmanlar: PROF. DR. AFSUN EZEL ESATOĞLU, PROF. DR. SEVGİ ARAS
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sağlık Kurumları Yönetimi, Sağlık Yönetimi, Health Care Management, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Demans, Hastalık maliyeti, İnformal bakım, Yaşam kalitesi, Cost of illness, Dementia, Informal care, Quality of life
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Kurumları Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 188
Özet
Türkiye'de Geriatrik Yaş Grubunda Demans Maliyetlerinin ve Yaşam Kalitesinin Belirlenmesi Demans, bireylerin günlük yaşam aktivitelerini sürdürme becerisini, bilişsel yetenek ve davranışlarını önemli ölçüde etkileyen bir sağlık sorunudur. Demans için en güçlü risk faktörü yaş olarak bilinse de demans yaşlanmanın olağan bir parçası değildir. Dünya çapında yaklaşık 55,2 milyon bireyin demans hastası olduğu bilinmekte ve her yıl bu rakama yaklaşık 10 milyon yeni vakanın eklendiği tahmin edilmektedir. Demans küresel bir sağlık sorunudur. Alzheimer hastalığı, Vasküler demans, Lewy cisimcikli demans en sık görülen demans tipleridir. Demansın henüz bilinen bir tedavisi yoktur. Dünyadaki tüm sağlık ve sosyal bakım sistemlerini önemli ölçüde etkileyen demansın aileler üzerindeki ekonomik etkisi de oldukça ağırdır. Demansın toplumsal maliyeti oldukça yüksektir. Yapılan çalışmalarda, demans şiddetinin demans maliyetlerinin önemli bir belirleyicisi olduğu ve demans şiddeti arttıkça maliyetlerin de arttığı belirlenmiştir. Demansın yüksek maliyetleri informal bakıma (aile, arkadaş ve bakım verenler tarafından sağlanan ücretsiz bakım) atfedilmiştir. Bu araştırma, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbni Sina Hastanesi Geriatri Bilim Dalı'na 1 Ocak-30 Haziran 2022 tarihleri arasında başvuran, demans tanısı almış tüm hastalar arasından araştırma kriterlerine uygun 58 demans hastası ve onların 58 bakım verenleri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada verilerin toplanmasında Demans Hastası Veri Toplama Formu, Bakım Veren Veri Toplama Formu ve Alzheimer Hastalığı ile İlişkili Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın maliyet verilerinin elde edilmesinde hasta dosyalarından ve hastane bilgi sisteminden alınan faturalar kullanılmış, son 6 ay dikkate alınarak; hastaların demans nedenli başvuru sayısı, klinik verileri ve tıbbi giderleri belirlenmiştir. Araştırmada demans maliyetleri hasta ve hasta yakını perspektifi ile geri ödeme kurumu perspektiflerden Aşağıdan Yukarı Maliyetleme yaklaşımı ile hesaplanmıştır. Veriler, hastaların bakım verenleri ile yüz yüze ve telefonla görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Araştırma kapsamında, demansın yıllık maliyeti hasta ve hasta yakını perspektifinden 1.424.799,4 ₺ (96.863,84 $), geri ödeme kurumu perspektifinden 265.359,5 ₺ (18.040,26 $) olarak bulunmuştur. Tüm maliyetlerin %84,3'ünü hasta ve hasta yakını maliyetleri oluştururken, %15,7'sini geri ödeme kurumu maliyetleri oluşturmaktadır. Demans maliyetlerinin yıllık olarak hesaplandığı çalışmada, doğrudan tıbbi maliyetler 376.591,50 ₺ (25.602,27 $), doğrudan sosyal maliyetler 326.567,41 ₺ (22.201,42 $) ve dolaylı maliyetler 987.000,00 ₺ (67.100,41 $) olarak belirlenmiştir. Araştırmada ayrıca demans hastalarının yıllık hasta başı ortalama maliyeti, demansın evrelerine göre; erken evre için 13.361,21 ₺ (908,35 $); orta evre için 35.984,56 ₺ (2.446,38 $) ve ileri evre için 45.752,64 ₺ (3.110,46 $) bulunmuştur. Bu sonuç, erken evreden ileri evreye doğru gidildikçe maliyetlerin arttığını göstermektedir. Perspektiflere göre toplam maliyetler karşılaştırıldığında, hasta ve hasta yakını perspektiften toplam maliyetlerin geri ödeme kurumu perspektifi toplam maliyetlerinden yaklaşık 5,4 kat daha yüksek belirlenmiştir. Ayrıca, demans hastalarının yaşam kalitesinin demansın evrelerine göre değiştiği ve erken evreden ileri evreye gidildikçe hastaların yaşam kalitesi puanlarının azaldığı belirlenmiştir. Demans maliyetlerinin azaltılması ve kontrol altına alınabilmesi için demans ile ilişkili giderlerin iyi anlaşılması gerekmektedir. Bu araştırmada, hasta ve hasta ailelerine sağlanan maddi ve sosyal yardımlara rağmen demansın özellikle ileri evresinde tıbbi malzeme desteğinin yeterli olmadığı belirlenmiştir. Bu nedenle, özellikle ileri evre demans hastalarına yönelik desteklerin artırılması önerilmektedir. Ayrıca, demans hastalarına bakım hizmeti verebilmek için kendi işini bırakan bakım verenlerin ağırlıklı olarak kadın olması, bakım işini kadınların yüklendiğinin bir göstergesidir. Kadınlarda demans görülme sıklığının erkeklerden daha fazla olması ve hastaların bakım verenlerinin çoğunlukla kadın olması nedeni ile demanstan etkilenen hasta ve bakım veren tüm kadınları kapsayacak sağlık politikaları ile sosyal politikaların oluşturulmasına öncelik verilmesi önerilmektedir. Araştırma sonuçları; literatürde yer alan demansın ekonomik yükünün ağırlıklı olarak hastalar ve ailelerinin üzerinde olduğu ve demans hastalarının yaşam kalitesinin erken evreden ileri evreye gidildikçe azaldığı bilgisini desteklemektedir. . Demans gibi yüksek maliyetli hastalıklarda, hastalık maliyetleri ve yaşam kalitesinin belirlenmesi; hasta sayısındaki artış nedeni ile kaynakların doğru planlaması ve yönetilmesi açısından önem arz etmektedir.
Özet (Çeviri)
Determination of Dementia Costs and Quality of Life in Geriatric Age Group in Turkey. Dementia is a health problem that significantly affects individuals' ability to carry out daily life activities, cognitive abilities and behaviors. Although the strongest risk factor for dementia is known to be age, dementia is not a normal part of aging. It is known that approximately 55.2 million people worldwide have dementia and it is estimated that approximately 10 million new cases are added to this figure every year. Dementia is a global health problem. Alzheimer's disease, Vascular dementia, and Lewy body dementia are the most common types of dementia. Dementia has no known cure yet. Dementia, which significantly affects all health and social care systems in the world, also has a very heavy economic impact on families. The social cost of dementia is quite high. Studies have determined that the severity of dementia is an important determinant of dementia costs and that costs increase as the severity of dementia increases. The high costs of dementia have been attributed to informal care (unpaid care provided by family, friends and caregivers). This study was conducted with 58 dementia patients and their caregivers among all patients diagnosed with dementia who applied to Ankara University Faculty of Medicine, İbni Sina Hospital, Department of Geriatrics between January 1 and June 30, 2022. Dementia Patient Data Collection Form, Caregiver Data Collection Form and Alzheimer's Disease-Related Quality of Life Scale were used to collect data in the study. The patient bills obtained from patient files and hospital information system were used to obtain the cost data of the study, and the number of applications due to dementia, clinical data and medical cost of the patients were determined by considering the last 6 months. In the study, dementia costs were calculated from the perspectives of the patient, the patient's relative, and the reimbursement institution using the Bottom-Up Costing approach. Data were collected from the patients' caregivers through face-to-face and telephone interviews. Within the scope of the study, the annual cost of dementia was found to be ₺ 1.424.799.4 ($96.863,84) from the perspective of the patient and the patient's relative, and ₺ 265.359,5 ($ 18.040,26) from the perspective of the reimbursement institution. While 84,3% of all costs were patient and relative costs, 15,7% were reimbursement institution costs. In the study where dementia costs were calculated annually, direct medical costs were determined as ₺ 376.591,50 ($ 25.602,27), direct social costs as ₺ 326.567,41 ($ 22.201,42) and indirect costs as ₺ 987.000,00 ($ 67.100,41). The study also determined the annual average cost per patient for dementia patients according to the stages of dementia as ₺ 13,361.21 ($ 908.35) for the early stage, ₺ 35,984.56 ($ 2,446.38) for the middle stage and ₺ 45,752.64 ($ 3,110.46) for the late stage. This result shows that costs increase as dementia progresses from the early stage to the late stage. When the total costs were compared according to the perspectives in the study, it was determined that the total cost from the perspective of the patient and the patient's relative was approximately 5.4 times higher than the total cost determined from the perspective of the reimbursement institution. In addition, it was determined that the quality of life of the patients changed according to the stages of dementia, and that the quality of life scores of the patients decreased as they went from the early stage to the late stage. In order to reduce and control dementia costs, it is necessary to understand the cost items related to dementia well. In this study, it was determined that despite the financial and social support provided to patients and their families, medical material support is not sufficient, especially in the late stages of dementia. Therefore, it is recommended to increase support, especially for late stage dementia patients. In addition, the fact that caregivers who leave their jobs to provide care to dementia patients are mostly women is an indication that women undertake the care work. Since the incidence of dementia is higher in women than in men and the majority of patients' caregivers are women, it is recommended to prioritize the creation of health policies and social policies that will cover all women patients and caregivers affected by dementia. The results of this study support the information in the literature that the economic burden of dementia is mainly on the patients and their families, and that the quality of life of dementia patients decreases as they go from the early stage to the late stage. In high-cost diseases such as dementia, determining the disease costs and quality of life is important in terms of correct planning and management of resources due to the increase in the number of patients.
Benzer Tezler
- Assessment of population based cognitive impairment and defining associated risk factors in istanbul
İstanbul'da toplum tabanli kognitif bozukluk değerlendirmesi ve i̇lgili risk faktörlerinin belirlenmesi
TUBA YAVUZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Halk SağlığıYeditepe ÜniversitesiHalk Sağlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALE ARIK TAŞYIKAN
DR. ÖĞR. ÜYESİ HALİDE RENGİN BİLGEN AKDENİZ
- Piramit ve Palmiye Ağaçları Testi'nin kategori akıcılığı testi ile ilişkisinin belirlenmesi
To determine the relationship between the Pyramid and Pine Trees Test and the category fluency test
MERAL BOZDEMİR
- Geriatrik yaş grubunda kardiyovasküler ilaçların uygunsuz kullanımının Türkiye ölçeğinde değerlendirilmesi
Potential inappropriate medicine use of cardiovascular system drugs in the geriatric population in Turkey: A nationwide study
MEHMET TEVFİK KİTAPÇI
Doktora
Türkçe
2020
Eczacılık ve FarmakolojiGazi ÜniversitesiFarmakoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANAN ULUOĞLU
- Geriatrik yaş grubunda potansiyel uygunsuz antidepresan kullanımının türkiye ölçeğinde değerlendirilmesi ve genç popülasyon ile karşılaştırılması
Potentially inappropriate antidepressant use among older adults and comparison with young people in Turkey
OSMAN KARAKUŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
Aile HekimliğiGazi ÜniversitesiTıbbi Farmakoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANAN ULUOĞLU
- Türkiye'de zorunlu iyodinizasyon sonrası yaşlılarda fonksiyonel tiroid hastalıkları ve iyot düzeyi: 25. yıl sonuçları
Functional thyroid diseases and iodine level in the elderly after mandatory iodination in Turkey: 25th anniversary results
TOLGA YILDIRIM
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
GeriatriAnkara Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VOLKAN ATMIŞ